جرمگیری دندان

جرم گیری دندان: علل ایجاد جرم، روش، فواید و عوارض جرم گیری و سوالات رایج

حتما تا به حال با افرادی مواجه شده اید که به خاطر بوی بد دهان شان می خواستید از آنها فاصله بگیرید. یا رنگ و روی دندان های آنها آنقدر کثیف بوده که نخواهید موقع صحبت کردن به دندان های آنها نگاه کنید .
هنگامی که افراد به سلامت دندان های خود اهمیت نمی دهند...

و پس از وعده های غذایی مسواک نمی زنند به مرور لایه ای از مواد غذایی بر روی دندان ها می نشیند. این لایه های بسیار نازک و غیر قابل رویت همان جرم ها هستند که در ابتدا بی خطرند و ظاهر دندان را به هیچ عنوان از فرم نمی اندازند اما تنها کافی است که چند روز از عمر این لایه های نازک بگذرد. کم کم شروع می کند به ایجاد بوی بد و مواد غذایی که حالا دیگر چندان هم غذایی نیستند تبدیل به اسیدهایی می شوند که باعث ایجاد حفره در دندان می شود و دندان را اصطلاحا کرم زده می کنند.

جرم دندان چیست؟

جرم دندان پلاک میکروبی یک لایه چسبناک و بدون رنگ از باکتری هاست که به صورت یک رسوب نرم بر روی دندان ها تجمع میکند و جرم همان پلاک میکروبی است که اگر 24 تا 48 ساعت به طور کامل بر روی دندان بماند و برداشته نشود میتواند با مواد معدنی در بزاق دهان ترکیب شده که به مرور زمان مواد معدنی در آن نفوذ کرده و سخت شده و محکم به سطح دندان ها میچسبد و با شستشو و مسواک پاک نمیشود و در بالا و زیر لثه قرار میگیرد.
جرم زیر لثه محکم بر سطح ریشه متصل شده و رنگ آن قهوه ای تا سیاه یا سبز مایل به سیاه بوده، جرم زیر لثه باعت بیماری لثه، تحلیل استخوان اطراف ریشه و لقی دندان میشود. جرم بالای لثه معمولا سفید مایل به کرم تا زرد رنگ و گاهی خاکستری است و باعث تجمع پلاک باکتریال میشود. در صورتی که جرم دندان برطرف نشود،به مرور زمان با نفوذ به عمق لثه منجر به تحلیل لثه میشود.

علل ایجاد جرم دندان

اگر چند روز مسواک زده نشود و لایه های غذایی روی دندان بنشینند، با زدن مسواک همه آنها از بین می روند اما اگر فاصله زمانی و عمر این لایه ها به چند ماه و یا چند سال برسد، دیگر به راحتی نمی شود از شر آنها خلاص شد. به طوری که زردی آنها بر روی دندان باقی خواهد ماند و ظاهری زشت به وجود می آورد.
علاوه بر افرادی که در مراقبت از دندان های خود کم کاری می کنند، موارد دیگری هم هستند که به این موضل گرفتار می شوند. افراد سیگاری و کسانی که مصرف کننده مواد مخدر هستند، بسیار بیشتر از سایر افراد به جرم گیری دندان نیاز دارند. علاوه بر افراد سیگاری و مصرف کنندگان مواد مخدر، کسانی که بیش از اندازه چای می نوشند نیز به جرم دندان مبتلا می شوند.
جالب است بدانید که علاوه بر مواد غذایی، حتی خود بزاق دهان نیز سبب افزایش جرم بر روی دندان ها می شود. بنابر این اگر حتی برای مدتی غذا هم نخوریم، باز هم جرم ها بر روی دندان ها می نشینند.

روش های جرم گیری دندان

به فرایند زدودن جرم از دندان جرم گیری میگوییم. جرم‌گیری دندان در طی چند جلسه انجام می‌شود و باید بیمار در فاصله بین جلسات، طبق دستورات دندانپزشک عمل کند و بهداشت را کاملا رعایت کند و از دهان‌شویه‌های مخصوص استفاده کند.
دو روش اصلی برای از بین بردن جرم دندان وجود دارد، البته بعضی از دندان‌پزشکان از هر دو روش استفاده می کنند. در ادامه این دو روش شرح داده می شود.

جرم‌گیری با ابزارهای دستی

دندان‌پزشک شما در این حالت از یک جرم‌گیر دندان استفاده می‌کند و به صورت دستی پلاک‌های موجود روی دندان را از بین می‌برد. ار آنجا که دندانپزشک توانایی مشاهده پلاک‌ها را ندارد، مجبور است از حس لامسه خود برای شناسایی نواحی ایجاد پلاک و رسوب بر روی دندان‌ها استفاده کند.

جرم‌گیری با ابزارهای اولتراسونیک

ابزار جرم گیری دندان اولتراسونیک پلاک‌ها را از روی دندان شما با لرزش یک سر فلزی، پاک می‌کند، در این روش از اسپری کردن آب برای شستن پلاک‌ها از روی دندان و سرد نگهداشتن سر دستگاه استفاده می‌شود.

در ادامه مراحل و چگونگی از بین بردن جرم دندان را شرح خواهیم داد.

مرحله اول: جرم گیری و کورتاژ لثه

زمانی که با درمان جرم دندان و پلاک دندان ها، همچنان عوامل ایجاد عفونت در بافت اپیتلیوم (بافت پوششی) لثه‌ای اطراف دندان باقی بماند، با انجام کورتاژ لثه ای می‌توان درمان را انجام داد. لیزر با حذف بافت اپیتلیوم عفونی و حفظ بافت همبند سالم در لایه‌های زیرین، موجب می‌شود که بافت لثه‌ای سالمی ساخته شود.
در این کلینیک جرم گیری و جرم گیری عمیق دندان‌ها معمولا در دو تا چهار جلسه انجام می‌گیرد. دندان پزشک برای این که احساس درد نکنید، لثه‌ها را با استفاده از بی حسی موضعی بی حس می‌کند. در هر جلسه یک چهارم دهان و به مدت 45 دقیقه تحت درمان قرار می گیرد. در صورتی که بیماری لثه پیشرفته نباشد، جرم گیری در یک جلسه به طور کامل انجام می‌گیرد.

مرحله دوم: بروساژ دندان

احتمالا شما هم واژه بروساژ دندان را همراه با جرمگیری دیده یا شنیده‌اید. دندانپزشکان با آغشته کردن دندان‌ها به خمیر مخصوص و استفاده از وسیله ای چرخشی که یک برس به سر آن بسته شده است، اقدام به بروساژ سطوح دندانی می‌کنند، این کار معمولا بعد از جرمگیری دندان و برای به وجود آوردن سطح صیقلی روی دندان و همچنین حذف رنگ‌ها و لکه‌هایی که چسبندگی زیادی ندارند و سفید کردن دندان، استفاده می‌شود.

مرحله سوم: صیقلی کردن دندان با AIRFLOW

صیقلی کردن دندان با Airflow روشی ایده ال برای از بین بردن لک و تغییر رنگ ناشی از کشیدن سیگار و قلیون، مصرف چای و قهوه است، زیرا علاوه بر سفید شدن دندان‌، به طور کامل پلاک دندانها را از بین می‌برد. از این روش برای پاکسازی و باز کردن فیشرها قبل ازشیار بندی دندان استفاده می‌شود. این روش جرمگیری دندان با صیقل دادن دندان بدون تماس مستقیم، فشار و گرما باعث بهبود وضعیت دندان‌های بیمار می‌شود و نسبت به دیگر روش‌های درمانی پریودنتال برتری دارد. در این روش، یک اسپری هوا و سدیم بی کربنات و جت آب برای برطرف کردن پلاک و لکه ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این روش بیمار دردی را حس نخواهد کرد.

جرم‌گیری دندان با لیزر

تقبل هزینه جرمگیری دندان و جرم گیری عمیق لیزری دندان هم به منظور پیشگیری و هم به عنوان یک روش درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. روش جرمگیری و سفید کردن دندان با لیزر به عنوان یک اقدام پیشگیرانه استفاده می‌شود.
پس از روش‌های پاکسازی عمیق، پاکت‌های لثه و سطوح ریشه با یک لیزر آبی درمان می‌شوند تا اتصال مجدد بافت‌های لثه را بهبود ببخشد. این کار باعث تسکین التهاب و بهبودی سریع بافت‌های لثه می شود و باعث اتصال دوباره ی بافت‌های لثه به دندان می‌شود. دستگاه AMD Laser: در این روش از ژل بلیچینگ برای سفید کردن دندانها ، بر روی دندان ها استفاده می شود و در ادامه پرتو شتاب دهنده بطور مستقیم بر روی دندان ها تابانده می شود تا به این ترتیب حداکثر نتایج بهینه حاصل شود. روش سفید کردن دندان با لیزر یک روش بی خطر و بدون درد است. به این ترتیب می توان رنگ دندان ها را تا 8 درجه در مدت کمتر از یک ساعت سفید کرد.
در طول جلسه بعدی، دندان پزشک مجددا لثه‌ها را معاینه می‌کند تا میزان بهبودی پاکت‌های لثه را بررسی کند. در صورتی که عمق پاکت‌های لثه هنوز بیش از 3 میلی متر باشند، روش‌های درمانی قوی‌تر از سفید کردن دندان با لیزر تجویز می‌شود.

فواید جرم گیری دندان

از بین رفتن جرم باعث کاهش پوسیدگی دندان می‌شود. بروساژ و جرم‌گیری دندان همچنین باعث بهبود ورم و التهاب لثه شده و مانع از تبدیل شدن این مشکل به یک بیماری شدید لثه می‌شود. با این حال، مزیت‌های جرم‌گیری دندان تنها تا زمانی دوام دارد که دوباره جرم روی دندان شکل نگیرد. بعضی از بیماران که بهداشت دهان و دندان خود را به خوبی رعایت نکنند، به جرم‌گیری دندان دوره‌ای نیاز پیدا می‌کنند.

عوارض جرم‌گیری دندان

با وجودی که روش‌های درمانی جرم گیری دندان و تمیز کردن عمیق ریشه‌های دندان پر خطر نیستند، اما خطر ایجاد خونریزی لثه و عفونت در لثه‌ها همواره وجود دارد. برای جلوگیری از این مشکل پس از جرمگیری دندان، ممکن است دندان پزشک از فیبرهای آنتی بیوتیک بر روی لثه برای مدت یک هفته پس از درمان استفاده کند. اگر شما با خطر بالای عفونت لثه مواجه هستید، ممکن است به شما توصیه شود قبل و بعد از انجام جرم گیری از داروهای آنتی بیوتیک استفاده کنید تا به این ترتیب از ورود باکتری‌ها به جریان خون پیشگیری شود.

هر چند مدت یکبار نیاز به جرم گیری است؟

این تماما بستگی به این دارد که شما تا چه اندازه به بهداشت و سلامت دندان های خود اهمیت می دهید. بسیاری از افراد تنها با یک بار جرم زدایی جرم سنگین و انباشته شده بر روی دندان هایشان از بین می رود و پس از آن شروع به مراقبت از دندان می کنند و دیگر نیاز اساسی به این کار ندارند. و در صورت لزوم می توانند از روش دستی استفاده کنند ولی چیزی که کاملا مشخص است این است که هر کس سالی یکبار به این کار نیاز دارد تا جرم هایی که با ابزاری مانند مسواک قابل پاک شدن نیستند، با ابزارهای قوی تری مانند ابزار دندانپزشکی از بین بروند. هرچه مراقبت شما از دندان هایتان بیشتر باشد جرم گیری ساده تر، سریع تر و غیر ضروری تر است.
در مورد افرادی که مرتب مسواک می زنند چندان مهم نیست که هر سالی یکبار این عمل را انجام بدهند ولی اگر این کار را توسط پزشکان کار بلد انجام بدهند بسیار خوب است.
اینکه گفته می شود هر 6 ماه یک بار دندان ها جرم گیری شود مبنای علمی برای همه ی افراد ندارد و تنها افرادی محدودی هستند که با توجه به تشخیص دندانپزشک متخصص لازم است هر 6 ماه یک با دندان های خود را جرم گیری کنند.

هزینه جرم‌گیری دندان

هزینه جرم گیری دندان بستگی به عوامل متعددی دارد، از جمله این عوامل می‌توان اشاره کرد به روش مورد استفاده در درمان، تعداد جلسات مورد نیازی، مراقبت‌های لازم پس از درمان و سطح تخصص دندانپزشک. قیمت جرم گیری دندان پس از معاینه اولیه در کلینیک ما به اطلاع شما خواهد رسید.

مراقبت های پس از جرم گیری و بروساژ دندان

• حتما سالی یک بار جرم گیری را در برنامه بهداشتی خود قرار دهید.
• اگر در هنگام مسواک زدن دچار خونریزی در ناحیه ای از لثه شدید، مطمئنا نیاز به مراجعه به دندانپزشک دارید.
• با دقت مسواک زدن یکی از مهمترین عوامل جلوگیری از جرم دندان است ، روزی 30 ثانیه مسواک زدن نمینواند کمک شایانی به جلوگیری از جرم گرفتن دندان نماید.
• بعد از جرمگیری حتما از دهانشویه که دندان پزشک تجویز میکند استفاده نمایید زیرا در بهبود زخمهای به جا مانده از جرم گیری موثر است و یک هفته بعد از جرم گیری استفاده از دهانشویه را قطع نمایید.
• در صورت حساس شدن دندان پس از جرم گیری اصلا نیاز به نگرانی نیست ، حساسیت دندان پس از مدتی رفع خواهد شد.
• جرم گرفتن دندان فقط در بزرگسالان اتفاق نمیافتد ممکن است دندان های کودکان نیز جرم بگیرند در صورتی که در بررسی های دوره ای دندانپزشک وجود جرم را تشخیص دهد ،دندان کودکان هم باید جرم گیری شود جرمهای ایجاد شده روی دندان کودکان نیز مانند بزرگسالان است.

سؤالات رایج در مورد جرم‌گیری دندان

آیا انجام دادن جرم گیری خطر دارد؟

بیشتر افراد این تصور را دارند که جرم گیری به مینای دندان آسیب زده و باعث پوسیدگی ها شده ولی باید ذکر شود که وجود جرم هایی که روی دندان و لثه ها هستند به بافت دندان ها آسیب جدی وارد می کنند و با تجمع میکروب ها در دهان به تکثیر هم ادامه می دهند .پس وجود جرم در دهان مضر بوده نه از بین بردن جرم ها.
نکته ای که باید بدانید این است که جرم گیری باعث حساس شدن دندان شده و با برخورد کردن نوشیدنی های سرد و گرم به آن تیر کشیده و جرم هایی که تا قبل از آن روی دندان بودند به عنوان عایقی عمل کرده که جلوی حساسیت را گرفته و اگر این لایه جرم از روی دندان از بین برود منجر به این حالت شده و کاملا طبیعی بوده ولی این حساسیت فقط تا چند روز بعد از انجام جرم گیری وجود دارد پس نباید نگران این موضوع باشید.

آیا جرم‌گیری باعث ضعیف شدن و لق شدن دندان‌ها می‌شود؟

از آنجا که افراد در مورد جرم گیری دندان اطلاعات کافی ندارند بسیار طبیعی است که نظریات اشتباه و شایعه ها را در این زمینه باور کنند. یکی از این شایعه ها این است که با انجام عمل جرم گیری بر روی دندان ها آنها لق خواهند شد. این باور کاملا غلط است زیرا با انجام این عمل به هیچ عنوان دندان لق نمی شود. پس از آن که جرم بر روی دندان می نشیند، اسیدی که از جرم ها به وجود می آید سبب می شود تا بخشی از قسمت های دندان نابود شود و بنابراین دندان لق به نظر بیاید. اما فرد بیمار متوجه این موضوع نخواهد شد و علت آن هم این است که حجم جرم ها به اندازه ایست که دور دندان را احاطه می کند و فرد اصلا حس نمی کند که بخشی از دندانش را از دست داده. ولی پس از آنکه جرم گیری دندان کاملا انجام شد، جرم ها از بین می روند و اکنون دیگر جرمی وجود ندارد که فضای از دست رفته میان لثه و دندان را پر کند. بنابراین بسیاری این تصور را دارند که جرم گیری دندان ها را لق می کند. این نظر اصلا صحت ندارد و هیچ توجیه علمی برای آن وجود ندارد.

آیا استفاده از خمیر دندان های ضد جرم مفید می باشد؟

خیر، جرم با مسواک و خمیر دندان پاک نمی شود و برای این منظور از دندانپزشکان باید کمک گرفت، ضمناً خمیر دندان هایی که به عنوان ضد جرم معرفی شده اند دارای مقادیر زیادی از مواد ساینده بوده و فقط رنگ و لکه های رسوب نموده بر دندان را که زنگ( Stain) نام دارد، تمیز می کنند و استفاده همیشگی از آنها توصیه نمی گردد. این خمیردندان ها، بعلت دارا بودن مواد ساینده زیاد، ایجاد خراش های بسیار ظریف بر سطح دندان ها نموده و زمینه را برای تجمع و چسبندگی بیشتر پلاک میکروبی فراهم می آورند. به مرور زمان با خوردن برخی خوراکی ها بر روی دندان ها ایجاد جرم می شود که باید دندان ها جرم گیری شوند زیرا به صورت لایه ی زرد رنگ تشکیل می شوند و اصلا ظاهر خوبی در هنگام لبخند زدن نداشته و شما می توانید در منزل هم جرم گیری دندان انجام دهید و جرم ها را نابود کنید. انجام جرم گیری با سوزش همراه بوده پس حتما باید دهان را ضدعفونی کرده و یک روز در میان از شوینده های قوی استفاده کرد تا از تشکیل شدن مجدد جرم ها بر روی دندان جلوگیری شود.

آیا می‌توان دندان ایمپلنت، لمینیت و کامپوزیت شده را جرم‌گیری کرد؟

جرم‌گیری و سفید کردن دندان‌ها همیشه با هم انجام می‌شوند. این کارها با هدف برداشتن جرم‌ها و پلاک‌هایی که روی لثه یا زیر آن جمع شده‌اند انجام می‌شوند. پزشک از یک ابزار دستی با سیستم‌های دیپلر و اولتراسوند توسط EMS مخصوص ایمپلنت‌های دندانی و ونیرهای دندانی بدون احتمال خراب شدن سطح خارجی آنها را تمیز می‌کنند.
اگر شما ایمپلنت دندانی در دهان خود دارید باید به طور مرتب به دندانپزشک مراجعه کنید تا مطمئن شوید که اطراف آنها به طور صحیح تمیز شده و از بروز عفونت‌هایی که باعث لق شدن آنها می‌شود پیشگیری شود. ایمپلنت‌ها نیز مانند دندان‌های طبیعی نیاز به توجه ویژه دارند.

آیا پولیشینگ برای دندان‌ها بد است؟

در انتهای جلسه درمانی در مطب دندانپزشک پس از این که دندان‌های به طور کامل تمیز و معاینه شدند، دندانپزشک آنها را پولیش می‌کند. در این فرایند از خمیردندان‌های دانه‌دار بر روی دستگاه پولیش چرخشی استفاده می‌شود.
طبق مقالات چاپ شده در مجله بین‌المللی موارد عملیاتی در بهداشت دندان گفته شده که در حالی که پولیشینگ باعث تمیز شدن دندان‌ها می‌شود اما این فرایند صد در صد الزامی و ضروری نیست. پولیشینگ دندان‌ها هیچ مزیتی برای سلامتی ندارند و هیچ تأثیری بر پوسیدگی، سرطان دهان یا بیماری لثه ندارند.
بیشتر دندانپزشکان انجام پولیشینگ را توصیه می‌کنند. این بدان معناست که دندانپزشک فقط قسمت‌های لکه‌دار دندان‌ها و نه همه آنها را درخشان‌تر می‌کند. این بدان دلیل است که برخی تحقیقات نشان می‌دهند که پولیشینگ زیاد همه دندان‌ها ممکن است باعث از بین رفتن مینای دندان‌ها شوند. به هر حال، اگر بخواهید دندان‌های خود را پولیش کنید نباید بیش از دو مرتبه در سال این کار را انجام دهید زیرا استفاده از خمیردندان‌های خشن‌تر و دو مرتبه پولیشینگ دندان در سال نمی‌تواند باعث آسیب‌دیدگی مینای دندان شود.