جرم گیری دندان: علل ایجاد جرم، روشها، فواید، عوارض و سوالات رایج

حتما تا به حال با افرادی مواجه شده اید که به خاطر بوی بد دهانشان می خواستید از آنها فاصله بگیرید. یا رنگ و روی دندان های آنها آنقدر کثیف بوده که نخواهید موقع صحبت کردن به دندان های آنها نگاه کنید .
هنگامی که افراد به سلامت دندان های خود اهمیت نمی دهند و پس از وعده های غذایی مسواک نمی زنند، به مرور لایه ای از مواد غذایی بر روی دندان ها می نشیند. این لایه های بسیار نازک و غیر قابل رویت همان جرم ها هستند که در ابتدا بی خطرند و ظاهر دندان را به هیچ عنوان از فرم نمی اندازند، اما تنها کافی است که چند روز از عمر این لایه های نازک بگذرد، کم کم شروع می کند به ایجاد بوی بد و مواد غذایی که حالا دیگر چندان هم غذایی نیستند، تبدیل به اسیدهایی می شوند که باعث ایجاد حفره در دندان می شود و دندان را اصطلاحا کرم زده می کنند.

جرم گیری دندان چیست؟

باکتری های موجود در دهان با فعالیت خود می توانند روی دندان ها لایه ای به نام پلاک دندان ایجاد کنند که پلاک باعث آسیب به مینای دندان و در نهایت سبب پوسیدگی دندان می شود. در برخی نقاط دهان که دسترسی جهت تمیز کردن دندان ها کمتر است، این پلاک ها به راحتی ایجاد می شوند. در صورتی که برای برداشتن این پلاک ها اقدامی صورت نگیرد، پلاک ها به تدریج آهکی شده و تبدیل به جرم می شوند که در نهایت آسیب به مینای دندان را در پی دارند. بنابراین منظور از جرم گیری دندان، پاکسازی دندان توسط دندانپزشک به کمک ابزار های دندانپزشکی و یا دستگاه اولتراسونیک می باشد. جرم گیری باعث تمیز شدن دندان ها و بر طرف شدن حالت زبری دندان ها می شود.

جرم گیری دندان در منزل

با وجود اینکه جرم گیری دندان ها در مطب دندانپزشکی بهترین روش می باشد، اما می توان با اقداماتی این کار را برای جرم های سطحی تر در منزل نیز انجام داد. استفاده از جوش شیرین به صورت تنها و یا با استفاده از سرکه، لیمو، توت فرنگی، خمیر دندان، روغن نارگیل و روغن زیتون برای مسواک زدن، تاثیر بسیاری برای سفیدی دندان ها و رفع جرم دندان ها دارد. جالب است بدانید اگر نصف قاشق چای خوری شکر قهوه ای را حدود 10 دقیقه در دهان خود نگه دارید، تاثیر خوبی در جرم گیری دندان ها دارد. مسواک زدن به کمک سرکه سیب و آب برنج نیز برای از بین بردن پلاک ایجاد شده روی دندان ها کاربرد دارد. مواد غذایی که دارای ویتامین ث هستند، برای رفع جرم روی دندان ها بسیار مفید می باشند. توجه داشته باشید که مسواک زدن به شکل صحیح و استفاده از نخ دندان را فراموش نکنید. روش های گفته شده برای جرم گیری سطحی دندان ها به کار می رود و برای از بین بردن جرم های عمیق تر دندان مورد استفاده قرار نمی گیرند. لازم به ذکر است این روش ها به صورت تجربی بیان شده و جهت از بین بردن جرم دندان ها به شکل اصولی حتما باید به مطب دندانپزشکی مراجعه کنید.

هزینه جرم‌ گیری دندان

هزینه جرم گیری دندان بستگی به عوامل متعددی دارد، از جمله این عوامل می‌توان اشاره کرد به روش مورد استفاده در درمان، تعداد جلسات مورد نیازی، مراقبت‌های لازم پس از درمان و سطح تخصص دندانپزشک. قیمت جرم گیری دندان پس از معاینه اولیه در کلینیک ما به اطلاع شما خواهد رسید.

فواید و مزایای جرم گیری دندان

از بین رفتن جرم باعث کاهش پوسیدگی دندان می‌شود. بروساژ و جرم‌گیری دندان همچنین باعث بهبود ورم و التهاب لثه شده و مانع از تبدیل شدن این مشکل به یک بیماری شدید لثه می‌شود. با این حال، مزایای جرم‌گیری دندان تنها تا زمانی دوام دارد که دوباره جرم روی دندان شکل نگیرد. بعضی از بیماران که بهداشت دهان و دندان خود را به خوبی رعایت نکنند، به جرم‌گیری دندان دوره‌ای نیاز پیدا می‌کنند.

روش های جرم گیری دندان

به فرایند زدودن جرم از دندان جرم گیری میگوییم. جرم‌گیری دندان در طی چند جلسه انجام می‌شود و باید بیمار در فاصله بین جلسات، طبق دستورات متخصص دندانپزشکی عمل کند و بهداشت را کاملا رعایت کند و از دهان‌شویه‌های مخصوص استفاده کند.
دو روش اصلی برای از بین بردن جرم دندان وجود دارد، البته بعضی از دندانپزشکان از هر دو روش استفاده می کنند. در ادامه روش های جرم گیری دندان شرح داده می شود.

1. جرم‌گیری با ابزارهای دستی

   دندانپزشک شما در این حالت از یک جرم‌گیر دندان استفاده می‌کند و به صورت دستی پلاک‌های موجود روی دندان را از بین می‌برد. ار آنجا که دندانپزشک توانایی مشاهده پلاک‌ ها را ندارد، مجبور است از حس لامسه خود برای شناسایی نواحی ایجاد پلاک و رسوب بر روی دندان‌ها استفاده کند.

2. جرم‌گیری با ابزارهای اولتراسونیک

   ابزار جرم گیری دندان اولتراسونیک پلاک‌ها را از روی دندان شما با لرزش یک سر فلزی، پاک می‌کند، در این روش از اسپری کردن آب برای شستن پلاک‌ها از روی دندان و سرد نگهداشتن سر دستگاه استفاده می‌شود.

3. جرم‌گیری دندان با لیزر

   تقبل هزینه جرمگیری دندان و جرم گیری عمیق لیزری دندان هم به منظور پیشگیری و هم به عنوان یک روش درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. روش جرمگیری دندان با لیزر به عنوان یک اقدام پیشگیرانه استفاده می‌شود. پس از روش‌های پاکسازی عمیق، پاکت‌های لثه و سطوح ریشه با یک لیزر آبی درمان می‌شوند تا اتصال مجدد بافت‌های لثه را بهبود ببخشد. این کار باعث تسکین التهاب و بهبودی سریع بافت‌های لثه می شود و باعث اتصال دوباره بافت‌های لثه به دندان می‌شود. دستگاه AMD Laser: در این روش از ژل بلیچینگ برای سفید کردن دندان ها، بر روی دندان ها استفاده می شود و در ادامه پرتو شتاب دهنده بطور مستقیم بر روی دندان ها تابانده می شود تا به این ترتیب حداکثر نتایج بهینه حاصل شود. روش سفید کردن دندان با لیزر یک روش بی خطر و بدون درد است. به این ترتیب می توان رنگ دندان ها را تا 8 درجه در مدت کمتر از یک ساعت سفید کرد.
   در طول جلسه بعدی، دندان پزشک مجددا لثه‌ها را معاینه می‌کند تا میزان بهبودی پاکت‌های لثه را بررسی کند. در صورتی که عمق پاکت‌های لثه هنوز بیش از 3 میلی متر باشند، روش‌های درمانی قوی‌تر از سفید کردن دندان با لیزر تجویز می‌شود.

مراحل جرمگیری دندان

در ادامه مراحل و چگونگی از بین بردن جرم دندان را شرح خواهیم داد.

1. جرم گیری با ابزارهای دندانپزشکی

   زمانی که با درمان جرم دندان و پلاک دندان ها، همچنان عوامل ایجاد عفونت در بافت اپیتلیوم (بافت پوششی) لثه‌ای اطراف دندان باقی بماند، با انجام کورتاژ لثه ای می‌توان درمان را انجام داد. لیزر با حذف بافت اپیتلیوم عفونی و حفظ بافت همبند سالم در لایه‌های زیرین، موجب می‌شود که بافت لثه‌ای سالمی ساخته شود. در کلینیک دندانپزشکی، جرم گیری و جرم گیری عمیق دندان‌ها معمولا در دو تا چهار جلسه انجام می‌گیرد. دندان پزشک برای این که احساس درد نکنید، لثه‌ها را با استفاده از بی حسی موضعی بی حس می‌کند. در هر جلسه یک چهارم دهان و به مدت 45 دقیقه تحت درمان قرار می گیرد. در صورتی که بیماری لثه پیشرفته نباشد، جرم گیری در یک جلسه به طور کامل انجام می‌گیرد.

2. بروساژ دندان

   احتمالا شما هم واژه بروساژ دندان را همراه با جرمگیری دیده یا شنیده‌اید. دندانپزشکان با آغشته کردن دندان‌ها به خمیر مخصوص و استفاده از وسیله ای چرخشی که یک برس به سر آن بسته شده است، اقدام به بروساژ سطوح دندانی می‌کنند، این کار معمولا بعد از جرمگیری دندان و برای به وجود آوردن سطح صیقلی روی دندان و همچنین حذف رنگ‌ها و لکه‌هایی که چسبندگی زیادی ندارند و سفید کردن دندان، استفاده می‌شود.

3. صیقلی کردن دندان با AIRFLOW

   صیقلی کردن دندان با Airflow روشی ایده ال برای از بین بردن لک و تغییر رنگ ناشی از کشیدن سیگار و قلیون، مصرف چای و قهوه است، زیرا علاوه بر سفید شدن دندان‌، به طور کامل پلاک دندانها را از بین می‌برد. از این روش برای پاکسازی و باز کردن فیشرها قبل ازشیار بندی دندان استفاده می‌شود. این روش جرمگیری دندان با صیقل دادن دندان بدون تماس مستقیم، فشار و گرما باعث بهبود وضعیت دندان‌های بیمار می‌شود و نسبت به دیگر روش‌های درمانی پریودنتال برتری دارد. در این روش، یک اسپری هوا و سدیم بی کربنات و جت آب برای برطرف کردن پلاک و لکه ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این روش بیمار دردی را حس نخواهد کرد.

سؤالات متداول

1. آیا انجام دادن جرم گیری خطر دارد؟

   بیشتر افراد این تصور را دارند که جرم گیری به مینای دندان آسیب زده و باعث پوسیدگی ها شده ولی باید ذکر شود که وجود جرم هایی که روی دندان و لثه ها هستند به بافت دندان ها آسیب جدی وارد می کنند و با تجمع میکروب ها در دهان به تکثیر هم ادامه می دهند .پس وجود جرم در دهان مضر بوده نه از بین بردن جرم ها. نکته ای که باید بدانید این است که جرم گیری باعث حساس شدن دندان شده و با برخورد کردن نوشیدنی های سرد و گرم به آن تیر کشیده و جرم هایی که تا قبل از آن روی دندان بودند به عنوان عایقی عمل کرده که جلوی حساسیت را گرفته و اگر این لایه جرم از روی دندان از بین برود منجر به این حالت شده و کاملا طبیعی بوده ولی این حساسیت فقط تا چند روز بعد از انجام جرم گیری وجود دارد پس نباید نگران این موضوع باشید.

2. آیا جرم‌گیری باعث ضعیف شدن و لق شدن دندان‌ها می‌شود؟

   از آنجا که افراد در مورد جرم گیری دندان اطلاعات کافی ندارند بسیار طبیعی است که نظریات اشتباه و شایعه ها را در این زمینه باور کنند. یکی از این شایعه ها این است که با انجام عمل جرم گیری بر روی دندان ها آنها لق خواهند شد. این باور کاملا غلط است زیرا با انجام این عمل به هیچ عنوان دندان لق نمی شود. پس از آن که جرم بر روی دندان می نشیند، اسیدی که از جرم ها به وجود می آید سبب می شود تا بخشی از قسمت های دندان نابود شود و بنابراین دندان لق به نظر بیاید. اما فرد بیمار متوجه این موضوع نخواهد شد و علت آن هم این است که حجم جرم ها به اندازه ایست که دور دندان را احاطه می کند و فرد اصلا حس نمی کند که بخشی از دندانش را از دست داده. ولی پس از آنکه جرم گیری دندان کاملا انجام شد، جرم ها از بین می روند و اکنون دیگر جرمی وجود ندارد که فضای از دست رفته میان لثه و دندان را پر کند. بنابراین بسیاری این تصور را دارند که جرم گیری دندان ها را لق می کند. این نظر اصلا صحت ندارد و هیچ توجیه علمی برای آن وجود ندارد.

3. آیا استفاده از خمیر دندان های ضد جرم مفید می باشد؟

   خیر، جرم با مسواک و خمیر دندان پاک نمی شود و برای این منظور از دندانپزشکان باید کمک گرفت، ضمناً خمیر دندان هایی که به عنوان ضد جرم معرفی شده اند دارای مقادیر زیادی از مواد ساینده بوده و فقط رنگ و لکه های رسوب نموده بر دندان را که زنگ (Stain) نام دارد، تمیز می کنند و استفاده همیشگی از آنها توصیه نمی گردد. این خمیردندان ها، بعلت دارا بودن مواد ساینده زیاد، ایجاد خراش های بسیار ظریف بر سطح دندان ها نموده و زمینه را برای تجمع و چسبندگی بیشتر پلاک میکروبی فراهم می آورند. به مرور زمان با خوردن برخی خوراکی ها بر روی دندان ها ایجاد جرم می شود که باید دندان ها جرم گیری شوند زیرا به صورت لایه ی زرد رنگ تشکیل می شوند و اصلا ظاهر خوبی در هنگام لبخند زدن نداشته و شما می توانید در منزل هم جرم گیری دندان انجام دهید و جرم ها را نابود کنید. انجام جرم گیری با سوزش همراه بوده پس حتما باید دهان را ضدعفونی کرده و یک روز در میان از شوینده های قوی استفاده کرد تا از تشکیل شدن مجدد جرم ها بر روی دندان جلوگیری شود.

4. آیا می‌توان جرم گیری ایمپلنت دندان، جرم گیری لمینت دندان و نیز جرم گیری دندان کامپوزیت شده را انجام داد؟

   جرم‌گیری و سفید کردن دندان‌ها همیشه با هم انجام می‌شوند. این کارها با هدف برداشتن جرم‌ها و پلاک‌هایی که روی لثه یا زیر آن جمع شده‌اند انجام می‌شوند. پزشک از یک ابزار دستی با سیستم‌های دیپلر و اولتراسوند توسط EMS مخصوص ایمپلنت‌های دندانی و ونیرهای دندانی بدون احتمال خراب شدن سطح خارجی آنها را تمیز می‌کنند. اگر شما ایمپلنت دندانی در دهان خود دارید باید به طور مرتب به دندانپزشک مراجعه کنید تا مطمئن شوید که اطراف آنها به طور صحیح تمیز شده و از بروز عفونت‌هایی که باعث لق شدن آنها می‌شود پیشگیری شود. ایمپلنت‌ها نیز مانند دندان‌های طبیعی نیاز به توجه ویژه دارند.

5. آیا پولیشینگ برای دندان‌ها بد است؟

   در انتهای جلسه درمانی در مطب دندانپزشک پس از این که دندان‌های به طور کامل تمیز و معاینه شدند، دندانپزشک آنها را پولیش می‌کند. در این فرایند از خمیردندان‌های دانه‌دار بر روی دستگاه پولیش چرخشی استفاده می‌شود. طبق مقالات چاپ شده در مجله بین‌المللی موارد عملیاتی در بهداشت دندان گفته شده که در حالی که پولیش دندان باعث تمیز شدن دندان‌ها می‌شود اما این فرایند صد در صد الزامی و ضروری نیست. پولیشینگ دندان‌ها هیچ مزیتی برای سلامتی ندارند و هیچ تأثیری بر پوسیدگی، سرطان دهان یا بیماری لثه ندارند. بیشتر دندانپزشکان انجام پولیشینگ را توصیه می‌کنند. این بدان معناست که دندانپزشک فقط قسمت‌های لکه‌دار دندان‌ها و نه همه آنها را درخشان‌تر می‌کند. این بدان دلیل است که برخی تحقیقات نشان می‌دهند که پولیشینگ زیاد همه دندان‌ها ممکن است باعث از بین رفتن مینای دندان‌ها شوند. به هر حال، اگر بخواهید دندان‌های خود را پولیش کنید نباید بیش از دو مرتبه در سال این کار را انجام دهید زیرا استفاده از خمیردندان‌های خشن‌تر و دو مرتبه پولیشینگ دندان در سال نمی‌تواند باعث آسیب‌دیدگی مینای دندان شود.