آسیب فک بعد از کشیدن دندان؛ بیرون زدگی و شکستن فک پس از کشیدن دندان

زمانی که دندان دیگر قابل نگهداری نباشد، دندانپزشک مجبور است آن را از دهان خارج کند. اما برخی از بیماران ممکن است به دلایلی از عوارض بعد از آن بترسند. به عنوان مثال، برخی از افراد بعد از کشیدن دندان دچار بیرون زدگی و حتی شکستگی فک می‌شوند. آسیب به فک شاید یکی از جدی‌ترین مشکلاتی باشد که یک بیمار می‌تواند بعد از کشیدن دندن با آن مواجه شود.
اما آسیب فک پس از کشیدن دندان چه علائمی دارد و چگونه تشخیص داده می‌شود؟
برای اینکه بتوانید بهتر با آسیب‌های احتمالی بعد از کشیدن دندان آشنا شوید و اطلاعات و نکات لازم درباره آن را به دست آورید، توصیه می‌کنیم این مقاله از دکتر فاطمه لبافی را تا انتها مطالعه کنید.

آیا ممکن است فک، بعد از کشیدن دندان آسیب ببیند؟

کشیدن دندان یک عمل تهاجمی به شمار می‌رود و به همین دلیل ممکن است بعد از آن، فک بیمار با برخی مشکلات مواجه شود. البته این گونه مشکلات به ندرت برای هر فرد اتفاق می‌افتند، اما احتمال آسیب به فک بعد از کشیدن دندان وجود دارد.

انواع آسیب‌های فک بعد از کشیدن دندان

آسیب‌هایی که به فک بیمار بعد از دندان کشیدن وارد می‌شوند، ممکن است در انواع مختلفی دسته‌بندی شوند. انواع مختلف این آسیب‌ها شامل موارد زیر هستند:

1. در معرض دید قرار گرفتن استخوان فک بعد از کشیدن دندان

   بیرون زدگی فک معمولا بعد از کشیدن دندان عقل بروز پیدا می‌کند. این دندان با توجه به اینکه در استخوان فک قرار گرفته، ممکن است بعد از کشیده شدن، به خوبی بافت لثه روی آن ترمیم نشود و استخوان را نپوشاند. دقت داشته باشید در صورت ایجاد این اتفاق، خونرسانی کافی به آن انجام نمی‌شود و به همین دلیل با تحلیل استخوان همراه خواهد بود. این تحلیل استخوان خود می‌تواند مشکلات دیگری برای بیمار به وجود آورد.

2. شکستگی استخوان فک هنگام کشیدن دندان

   شکستن فک نیز بیشتر در اثر جراحی دندان عقل پدیدار می‌شود. اما بیشتر در مواردی چنین عارضه‌ای ایجاد می‌شود که دندان عقل به صورت نهفته باقی مانده و کشیده می‌شود.
   در اکثر مواقع، افرادی با این عارضه مواجه می‌شوند که از مشکلاتی مثل پوکی استخوان رنج می‌برند.

3. تریسموس

   گاهی اوقات هم دیده شده است که در اثر وارد شدن آسیب به استخوان فک، بیمار دچار تریسموس شده و به سختی قادر به باز کردن دهانش بوده است.

4. مرگ استخوانی یا استئونکروز

   این مشکل معمولا خیلی نادر و در افرادی که داروهای خاص مصرف می‌کنند، اتفاق می‌افتد. افرادی که داروهای بیس فسفونات مصرف می‌کنند، در خطر بسیار بالایی برای این عارضه قرار دارند. معمولا بیس فسفونات‌ها در مناطقی از فک انباشته شده و در صورت یک درمان تهاجمی، ممکن است سبب استئونکروز شوند. در واقع زمانی که دندان بیمار کشیده می‌شود، بیس فسفونات‌ها سبب مختل شدن خونرسانی به استخوان فک شده و مرگ آن را در پی خواهند داشت.

علائم آسیب فک بعد از کشیدن دندان چیست؟

معمولا اگر بعد از کشیدن دندان آسیب فک اتفاق بیفتد، فرد با علائم زیر همراه خواهد بود:

1. عدم توانایی در باز کردن دهان به خاطر آسیبی که به فک وارد می‌شود، نمی‌توان بیش از یک مقدار مشخص دهان را باز کرد و در صورت تلاش برای باز کردن بیشتر، ممکن است با درد و ناراحتی همراه باشد.
2. ایجاد تورم در صورت در صورتی که فک شما دچار شکستگی شده باشد، احتمالا بخشی از صورت نیز دچار تورم خواهد شد.
3. احساس درد غیر قابل تحمل هنگام جویدن غذا در صورتی که استخوان شما دچار شکستگی شده باشد، در حالت عادی ممکن است دردی همراه شما باشد. این درد زمانی که بخواهید با دندان چیزی را گاز بگیرید، خیلی بیشتر خواهد بود.
4. تغییر شکل دهان و فک به دلیل تحلیل استخوان فک که برای فرد اتفاق می‌افتد، گاهی اوقات شکل و فرم صورت تغییر می‌کند.
5. قرار نگرفتن دندان‌ها روی هم اگر فک بیمار بعد از عمل کشیدن دندان دچار شکستگی شده باشد، ممکن است دندان‌های وی روی هم قرار نگیرند.

آسیب فک بعد از دندان کشیدن چگونه تشخیص داده می‌شود؟

معمولا دندانپزشکان برای اینکه آسیب به استخوان فک را تشخیص دهند، در ابتدا معاینه کاملی انجام می‌دهند. خیلی از اوقات از روی صحبت کردن خود بیمار هم می‌توان به چنین مشکلی پی برد. علائمی که بیمار ذکر می‌کند، در خیلی از موارد به تشخیص این آسیب کمک می‌کنند.
همچنین، اگر دندانپزشک تصاویر رادیوگرافی بیمار را بررسی کند، ممکن است به وجود شکستگی و یا حتی تحلیل استخوان و لثه پی ببرد.

روش‌های درمان آسیب دیدگی فک پس از کشیدن دندان

دقت داشته باشید که روش‌های درمان آسیب فک خیلی زیاد هستند. این روش‌ها مختص آسیب خاصی هستند. به همین دلیل دندانپزشک بعد از تشخیص علت این آسیب، روش درمان آن را انتخاب خواهد کرد که می‌تواند شامل یک یا ترکیبی از روش‌های زیر باشد:

1. پیوند استخوان

   در صورتی که بیمار به عارضه تحلیل استخوان فک دچار شده باشد، بهتر است برای وی از چنین درمانی استفاده کرد.

2. ایمپلنت فوری

   اگر دندانپزشک تشخیص دهد که بخشی از فک بیرون زده باقی مانده است، ممکن است بسته به شرایط اقتصادی بیمار به وی پیشنهاد کند که سریعا برای گذاشتن ایمپلنت اقدام کند.
   قرار دادن فوری ایمپلنت سبب می‌شود تا استخوان فک قبل از تحلیل، با پایه ایمپلنت جوش بخورد.

3. سیم کشی فک

   برای اینکه دندانپزشک بتواند فک بیمار را بدون حرکت و ثابت نگه دارد، از سیم کشی استفاده می‌کند. این کار سبب می‌شود تا فک بیمار در مدت تعیین شده، به خوبی بهبود پیدا کرده و شکستگی نیز ترمیم شود.

4. جراحی

   گاهی اوقات شکستگی فک بیمار به قدری زیاد است که نمی‌توان با استفاده از سیم کشی آن را به حالت عادی برگرداند. به همین دلیل دندانپزشک باید با باز کردن فک بیمار و جراحی آن، استخوان را جابه‌جا کرده و به موقعیت اولیه برگرداند.

چه کسانی بیشتر در معرض آسیب دیدن فک پس از کشیدن دندان هستند؟

افرادی که شرایط زیر را داشته باشند، بهتر است بیشتر به مراقبت‌های بعد از پروسه کشیدن دندان توجه کنند؛ چرا که این افراد در معرض آسیب دیدن فک خواهند بود:

1. افراد در سنین بالا معمولا افرادی که در سنین بالاتر قرار دارند، نسبت به افراد عادی بیشتر در معرض چنین عارضه‌هایی هستند.
2. افراد دیابتی با توجه به اینکه ترمیم در افراد دیابتی دیرتر اتفاق می‌افتد، ممکن است فرد با تحلیل لثه و استخوان مواجه شود.
3. سیگار کشیدن و بیماری‌های لثه سیگار و بیماری‌های لثه نیز ممکن است روی آسیب دیدن فک بعد از کشیدن دندان تاثیر گذار باشند.
4. افراد مبتلا به پوکی استخوان افرادی که پوکی استخوان دارند، باید حتما این موضوع را قبل کشیدن دندان به دندانپزشک خود اطلاع دهند. چرا که در این افراد، احتمال شکستگی فک بالاتر است.
5. افرادی که داروهای بیس فسفونات مصرف می‌کنند. افرادی که از دسته دارویی بیس فسفونات استفاده می‌کنند، حتما باید قبل از کشیدن دندان به دندانپزشک اطلاع دهند. معمولا کشیدن دندان تا چندین ماه بعد از مصرف این داروها توصیه نمی‌شود. حتی در صورتی که از نوع تزریقی بیس فسفونات‌ها استفاده می‌شود، معمولا توصیه می‌شود تا این گونه بیماران پایان عمر درمان تهاجمی دریافت نکنند. به همین دلیل پزشکان قبل از تجویز این داروها، بیمار را به دندانپزشک ارجاع می‌دهند تا تمام درمان‌های لازم را دریافت کند.

آیا آسیب استخوان فک پس از دندان کشیدن دائمی است؟

خیر، اکثر آسیب‌هایی که بعد از کشیدن دندان به فک وارد می‌شوند، به صورت موقتی بوده و در صورت درمان، به طور کامل رفع می‌شوند. حتی تحلیل استخوان نیز با پیوند استخوان قابل برگشت است.
به همین دلیل کمتر پیش می‌آید که این عارضه‌ها تا پایان عمر با بیمار همراه باشند.

عوارض آسیب دیدگی استخوان فک بعد از کشیدن دندان

در صورتی که آسیب فک بعد از کشیدن دندان درمان نشود، ممکن است بیمار هر یک از عوارض زیر را تجربه کند:

1. عدم امکان استفاده از ایمپلنت و پروتز با توجه به اینکه ممکن است تحلیل استخوان در بیمار اتفاق می‌افتد، فرد نمی‌تواند از درمان‌هایی مثل ایمپلنت و پروتز بهره ببرد.
2. بد فرمی صورت در صورتی که تحلیل استخوان در فرد اتفاق بیفتد، ممکن است با این عارضه در دراز مدت مواجه شود.
3. عفونت یکی دیگر از عوارضی که ممکن است در صورت عدم درمان آسیب وارد شده به فک ایجاد شود، عفونت است. این عفونت ممکن است بعدا مشکلات دیگری هم به وجود آورد.
4. تریسموس در صورتی که برای درمان شکستگی فک اقدام نکنید، ممکن است استخوان فک بد جوش بخورد و در نتیجه آن، تریسموس (قفل شدن فک و عدم امکان از کردن دهان) اتفاق بیفتد. البته تریسموس ممکن است به دلیل آسیب‌های دیگری که حین درمان ممکن است به فک وارد ‌شوند نیز به وجود آید.
5. چین و چروک در اطراف لب این تغییر نیز به دلیل تحلیل استخوانی است که بعد از کشیدن دندان اتفاق افتاده است.
6. تغییر جهت دندان‌ها خیلی از اوقات به دلیل اینکه استخوان فک در فرد تحلیل می‌رود، ممکن است موقعیت دندان‌ها نیز تغییر کند.

آیا می‌توان از آسیب‌های فک بعد از کشیدن دندان پیشگیری کرد؟

برای جلوگیری از شکستگی فک معمولا راه‌های زیادی وجود ندارد؛ چرا که این عارضه بیشتر به خاطر بی‌ دقتی دندانپزشک اتفاق می‌افتد. اما برای اینکه از سایر آسیب‌های وارد شده به استخوان فک جلوگیری کنید، می‌توانید راه‌های زیر را امتحان کنید:

1. مراقبت از حفره اولین قدم این است که به متخصص مربوطه مراجعه کنید و در صورت تشخیص احتمال ایجاد عارضه، اقدامات لازم انجام شود. به عنوان مثال دندانپزشک این حفره را با استفاده از مواد مخصوصی پر خواهد کرد.
2. بخیه زدن بعد از اینکه عمل جراحی و کشیدن دندان تمام می‌شود، دندانپزشک می‌تواند با بخیه زدن قسمت باز مانده، از این عارضه جلوگیری نماید.
3. خارج نکردن آب دهان در ۲۴ ساعت اولیه بعد از کشیدن دهان، بهتر است آب دهان خود را قورت دهید تا لخته خون سریع‌تر در محل مورد نظر تشکیل شود.
4. استفاده نکردن از مسواک در ناحیه مورد نظر در ناحیه‌ای که دندان کشیده شده، توصیه شده است تا چند روز از مسواک استفاده نشود؛ چرا که می‌تواند سبب باز شدن بخیه‌ها و یا ایجاد زخم و کمک به بروز این عارضه کند.
5. آگاه کردن دندانپزشک از بیماری‌های خود و داروهای مصرفی در صورتی که به بیماری خاص مثل پوکی استخوان مبتلا هستید، حتما قبل از شروع درمان به دندانپزشک اطلاع دهید. اما مهم‌تر از پوکی استخوان، اگر از داروهای بیس فسفونات استفاده می‌کنید، حتما دندانپزشک خود را مطلع سازید.

سوالات متداول

1. آیا آسیب دیدن فک بعد از کشیدن دندان شایع است؟

   خیر، این آسیب‌ها در موارد نادر اتفاق می‌افتند.

2. نقش دندانپزشک در آسیب دیدن یا ندیدن فک پس از کشیدن دندان چیست؟

   شکستگی فک و سایر عوارض خیلی از اوقات به مهارت دندانپزشک بستگی دارند؛ در صورتی که دندانپزشک به اصول مربوطه توجهی نکند، مطمئنا احتمال بروز چنین عوارضی بیشتر خواهد بود.

3. شکستگی استخوان فک هنگام کشیدن دندان بیشتر در چه سنین شایع است؟

   در کل این عارضه زیاد شایع نیست و بیشتر در سنین ۲۵ تا ۴۰ سال اتفاق می‌افتد.