یکی از حوادث ناگواری که برای دندان اتفاق می‌افتد، شکستگی دندان است و ممکن است به دلایل متعددی و برای هر فردی پیش بیاید. اگر شما نیز دچار چنین مشکلی شده‌اید، باید اطلاعات کافی در زمینه اقدامات احتیاطی لازم در این زمان را داشته باشید.
اما شکستگی دندان چه علائم و عوارضی به همراه دارد؟
این مشکل چگونه قابل تشخیص خواهد بود؟
آیا دندان شکسته (Cracked Tooth) قابلیت ترمیم و درمان دارد؟
در ادامه با دکتر لبافی همراه باشید تا پاسخ تمام این سوالات را به دست آورید.
آیا دندانتان شکسته و احساس ناخوشی دارید؟
وقتی دندان شکسته میشود، فرد احساس درد، ناراحتی و اضطراب را تجربه می‌کند. تصور امکان از دست دادن دندان و یا تاثیر نامطلوب آن بر چهره و ظاهر باعث ایجاد احساس ناراحتی و اضطراب بیشتری میشود.
خوشبختانه امروزه، علم دندانپزشکی و تکنولوژی‌های پیشرفته شرایطی را فراهم کرده‌اند که در صورت بروز چنین مشکلی، امکان ترمیم دندان وجود خواهد داشت.
از این رو به افرادی که دچار چنین مشکلی شده‌اند توصیه می‌کنیم چنانچه این اتفاق برای آنها رخ داد، فورا به کلینیک دندانپزشکی مراجعه کنند. دندانپزشک پس از معاینه شرایط دندان آنها روش‌های درمانی لازم را پیشنهاد خواهد داد.
علل شکستگی دندان
شکستگی دندان می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود که در زیر به آنها اشاره شده است:
-
پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان نوعی بیماری دندان است. در صورت عدم رسیدگی به آن و عدم درمان به موقع، به بخش‌های انتهایی دندان رسیده و علاوه بر پخش شدن عفونت، می‌تواند سبب ترک خوردگی و شکستگی دندان شود. همچنین در مواقعی که برای پر کردن دندان مواد بسیار زیادی به کار برده شوند، دندان تضعیف شده و احتمال شکستگی آن افزایش می‌یابد.
-
دندان قروچه
یکی از عادت‌های رفتاری نادرست که مشکلات بسیاری را برای سلامت دهان و دندان ایجاد می‌کند، دندان قروچه است. این مشکل با فشار بیش از حد و سایش دندان‌ها، می‌تواند سبب بروز شکستگی دندان شود.
-
حادثه
تصادف، بازی و ورزش‌های رزمی می‌توانند به دنبال خود حوادثی را به دنبال داشته باشند. ضربه ناگهانی به دندان می‌تواند موجب ترک خوردن و شکستن دندان شود.
-
مصرف برخی از غذاهای اسیدی
بسیاری از مواد غذایی اسیدی مانند قهوه، غذاهای تند و یا برخی از آبمیوه‌ها می‌توانند تاثیراتی بر مینای دندان گذاشته و سطوح دندان‌ها در معرض آسیب و خطر قرار دهند.
-
افزایش سن
معمولا افرادی که به سن ۵۰ سالگی می‌رسند، احتمال ایجاد ترک در دندان‌هایشان بیشتر از قبل خواهد بود.
-
خوردن غذاهای سفت
در صورتی که فرد مواد غذایی سفت مثل پسته و بادام را با دندان‌های بشکند، احتمال شکستگی دندان‌های وجود خواهد داشت.
-
تغییر دمای ناگهانی
گاهی اوقات به دلیل سهل انگاری بیمار، ممکن است دچار شکستگی دندان شود. به عنوان مثال، زمانی که فرد بلافاصله بعد از خوردن یک ماده غذایی داغ، از آب سرد استفاده کند. در این مواقع، احتمال ایجاد ترک و حتی شکستگی دندان وجود خواهد داشت.
علائم شکستگی دندان
شکستگی دندان می‌تواند با علائم و نشانه‌هایی همراه باشد که در صورت مشاهده هر یک از آنها بهتر است هرچه سریع تر به مطب دندانپزشکی مراجعه کنید. این نکته را در نظر داشته باشید که در اکثر موارد درد ناشی از شکستگی دندان تداوم نداشته و به حالت رفت و برگشتی ایجاد میشود. در زیر به این علائم و نشانه‌ها اشاره شده است:
- احساس سوزش مجاور دندان شکسته شده
- احساس درد و ناراحتی در زمان غذا خوردن و یا قرار دادن دندان‌ها روی هم
- حساسیت بیش از حد دندان به سرما و گرما
- احساس ناهمواری بر روی سطح دندان و سوزش زبان در اثر کشیدن آن روی دندان
تشخیص دندان شکسته
در اکثر مواقع شکستگی دندان باعث بروز علائمی میشود که دندانپزشک با معاینه دقیق و کامل دندان‌ها به تشخیص ترک خوردگی دندان می‌پردازد.
تصاویر رادیوگرافی معمولا برای تشخیص شکستگی دندان به کار نمی‌آیند؛ چرا که شکستگی دندان با معاینه بالینی قابل تشخیص است. اما برای درمان دندان، معمولا این تصاویر تجویز می‌شوند تا از سلامت بافت پالپ اطمینان حاصل کنند.
انواع شکستگی دندان
شکستگی دندان می‌تواند دارای انواع متفاوتی باشد که برای هر کدام از آنها معمولا روش‌های درمانی وجود دارد. در زیر مهمترین آنها را برای شما شرح می‌دهیم:
- شکستگی کاسپ دندان این نوع شکستگی در صورتی است که سطح جونده دندان دچار شکستگی شود. ترمیم این نوع شکستگی معمولا دارای هزینه بالاتری نسبت به دیگر انواع است، اما این شکستگی درد زیاد و شدیدی را برای فرد ایجاد نمی‌کند.
- دندان ترک خورده اگر ترک روی دندان به سمت ریشه دندان گسترش یابد، شکستگی دندان از نوع ترک خورده شناخته میشود. اقدام سریع برای درمان این نوع شکستگی، به راحتی دندان آسیب دیده را نجات خواهد داد؛ در غیر این صورت شاید راهی جز کشیدن دندان وجود نداشته باشد.
- دندان نصف شده در صورتی که دندان ترک خورده درمان نشود، دندان نصف شده که در اکثر موارد راهی برای نجات این دندان وجود نخواهد داشت.
- شکستگی عمودی ریشه معمولا این نوع شکستگی دندان علائم خاصی نداشته و امتداد شکستگی دندان از ریشه به سطح جونده دندان پیش می‌رود. به دنبال امتداد یافتن این شکستگی لثه و استخوان ملتهب می شوند.
- کریز لاین این نوع شکستگی تنها مینای دندان را تحت تاثیر قرار داده و از خفیف‌ترین انواع شکستگی دندان است. شکستگی از نوع کریز لاین دردی نداشته، اما زیبایی دندان را کاملا تحت تاثیر قرار می‌دهد. اگر درمان آن به موقع صورت نگیرد، احتمال بروز عواقب جدی تر در آینده وجود خواهد داشت.
ترمیم و درمان دندان شکسته
ترمیم و درمان دندان شکسته به علت و همچنین میزان شکستگی دندان ارتباط مستقیم دارد. در زیر انواع روش‌های درمانی برای این عارضه را بررسی می‌کنیم:
-
کانتورینگ دندان
در صورتی که شکستگی دندان بسیار ناچیز باشد، دندانپزشک می‌تواند با شکل دادن و صیقل دادن لبه‌های تیز دندان، سبب همخوانی دندان آسیب دیده شده با دیگر دندان‌ها شود و زیبایی به دندان شکسته شده بازگرداند. در واقع در این روش، دندانپزشک از روش‌هایی مانند کامپوزیت دندان و یا لمینت دندان می‌تواند استفاده نماید.
-
پر کردن دندان
در این روش دندانپرشک از مواد مخصوصی استفاده کرده و آنها را روی قسمت ترک خورده و یا شکسته دندان قرار می‌دهد. این مواد مخصوص شامل آمالگام، کامپوزیت، گلاس آینومر و غیره هستند. در ادامه دندانپزشک فرم دندان‌ها را یکسان نموده تا دندان شکسته را ترمیم کند.
-
روکش دندان
یکی دیگر از روش‌های ترمیم دندان شکسته، روکش دندان است که ساخت این روکش برای هر بیمار به شکل اختصاصی خواهد بود. در این روش ساختار و بخش‌های پایه دندان، سالم بوده و تاج دندان به شکل کامل و یا جزئی ساخته شده و به دندان متصل می‌گردد.
-
عصب کشی
اگر شکستگی دندان به عصب دندان رسیده باشد، لازم است برای درمان از عصب کشی کمک گرفته شود. به طور معمول بعد از این درمان، از روکش دندان نیز استفاده شده تا از ایجاد شکستگی بیشتر دندان جلوگیری شود.
-
کشیدن دندان
کشیدن دندان راه حل نهایی برای درمان دندان شکسته محسوب میشود. در صورتی که با هیچ کدام از روش‌های نامبرده دندان نجات پیدا نکند، دندانپزشک مجبور به کشیدن دندان خواهد بود. در این زمان روش‌های متنوعی برای جایگزینی دندان شکسته وجود دارد.
مراقبت از دندان شکسته
باید این نکته را بدانید که در صورت شکسته شدن دندان، برای ترمیم و درمان آن باید به مطب دندانپزشکی مراجعه کرده و از اقدامات دندانپزشکی کمک بگیرید. اما در مواقعی که دچار چنین مشکلی شدید، با انجام برخی راهکارها می‌توانید تا زمان مراجعه به مطب دندانپزشکی از وارد شدن آسیب بیشتر به دندان خود جلوگیری کنید. در ادامه این راهکارها را برای شما شرح می‌دهیم:
- می‌توانید کیسه چای، موم دندانی و یا حتی آدامس بدون قند را روی لبه دندان ناهموار خود بگذارید.
- برای کاهش درد می‌توانید از داروهای مسکن مانند ایبوپروفن استفاده نمایید.
- در صورتی که دندان شکسته شده سبب زخم در ناحیه بافت دهان شده است، استفاده از کمپرس یخ می‌تواند موثر باشد.
- از جویدن غذا با دندان شکسته پرهیز کنید.
- به جهت جلوگیری از دندان قروچه در هنگام خواب از محافظ دهان استفاده نمایید.
عوارض دندان شکسته
به طور کلی بی‌توجه بودن به درمان هر نوع بیماری، مشکلاتی را برایتان به همراه دارد. دندان شکسته شده باید سریعا تحت ترمیم و درمان قرار بگیرد؛ در غیر این صورت مشکلات و عوارض متعددی را برای شما به دنبال خواهد داشت که این موارد عبارت‌اند از:
- دندان شکسته می‌تواند موجب درد دندان و ناحیه فک شده و در غذا خوردن برایتان مشکلاتی را ایجاد نماید.
- این دندان به گرما و سرما حساسیت بیش از حد پیدا کرده و موجب آزار و ناراحتی بیمار می‌گردد.
- عدم درمان به موقع دندان شکسته می‌تواند سبب از دست رفتن کامل دندان شده و تنها راه درمان آن کشیدن دندان است. در این صورت برای جایگزینی دندان از دست رفته مجددا باید تحت درمان‌های دیگری قرار بگیرید که مشمول وقت و هزینه‌های مجدد میشود.
- در صورتی که شکستگی دندان وسیع باشد و پالپ دندان در معرض هوا و مواد غذایی قرار گرفته باشد، احتمال عفونت هم در آن وجود خواهد داشت.
- اگر دندانی که دچار شکستگی میشود، در قسمت خط لبخند قرار گرفته باشد، مطمئنا در زیبایی فرد تاثیرگذار خواهد بود. به همین دلیل افرادی که دندان شکسته در قسمت جلویی دهان خود دارند، اعتماد به نفس کمتری دارند.
سوالات متداول
-
چه دندان‌هایی در معرض شکستگی قرار دارند؟
به طور کلی هر دندان ضعیفی در معرض این خطر قرار دارد؛ اما بر پایه تحقیقات انجام شده توسط دندانپزشکان در این زمینه، دندان‌های آسیاب دوم پایینی و همچنین دندان‌های پر شده بیش از سایر دندان‌ها در معرض آسیب قرار دارند. البته باید گفت که دندان‌های سالم نیز در معرض خطر هستند و باید برای ایجاد مانع از آسیب رسیدن به آنها، اقدامات لازم انجام گیرد.
-
آیا احتمال عفونت دندان شکسته وجود دارد؟
بله. اگر دندان شکسته ترمیم نشود، باکتری‌ها به راحتی به ریشه و عصب دندان نفوذ پیدا کرده و مشکلات بسیاری را برای فرد ایجاد می‌کنند. در این زمان دردها و حساسیت‌های شدید دندان شروع خواهد شد. البته همیشه دندان شکسته شده دچار عفونت نمی‌شود؛ در مواقعی که پالپ دندان در معرض قرار می‌گیرد، این احتمال بیشتر خواهد بود.
-
آیا احتمال ترمیم خود‌به‌خود دندان شکسته وجود دارد؟
اگر استخوان‌های بدن آسیب ببینند، قابلیت ترمیم خود‌به‌خودی و جوش خوردن دارند؛ اما این موضوع برای دندان صدق نمی‌کند و برای ترمیم دندان شکسته حتما باید از اقدامات دندانپزشکی کمک گرفته شود.
-
چه اقدامی را می‌توان برای دندانی که به صورت ناگهانی دچار شکستگی شده است انجام دهیم؟
در صورتی که دندانتان شکست، اما به ریشه دندان آسیبی وارد نشد، سریعا دهان خود را با آب شسته و دندان شکسته را درون ظرفی از آب، شیر و یا سرم قرار دهید. اگر دندان خونریزی کرد، با اعمال فشار به دندان مانع از خونریزی شوید و در صورت خونریزی بیش از حد، سریعا به اورژانس مراجعه نمایید.
-
آیا پیوند دوباره دندان امکان پذیر است؟
بله با توجه به وضعیت دندان و شرایط بیمار این امکان وجود دارد. اگر دندانتان افتاد، می‌توانید آن را در لیوان شیر گذاشته و سریعا به مطب دندانپزشکی مراجعه نمایید.