پیوند استخوان فک | هزینه، مزایا، انواع، کاربردها، نحوه انجام، عوارض و مراقبتها

بیشتر مردم تصور می کنند که استخوان آنقدر سخت است که قابلیت تغییر و انعطاف پذیری ندارد، اما جالب است بدانید که استخوان به طور دائم در حال تغییر شکل می باشد. تغییر شکل استخوان های حامی دندان، می توانند اثرات مفید و یا مضری داشته باشند، برای مثال قابلیت انطباق استخوان فک برای متخصص ارتودنسی مفید است و به جابجایی دندان ها کمک می کند. با این حال تغییر شکل استخوان برای برخی از بزرگسالانی که دندان از دست رفته دارند، می تواند عواقب بدی به همراه داشته باشد. برای اینکه بیشتر با پیوند استخوان فک آشنا شوید، در ادامه همراه ما باشید.

جراحی پیوند استخوان فک چیست؟

زمانی که قسمتی از استخوان فک تحلیل رفته باشد، برای بازسازی و جایگزینی آن نوعی عمل جراحی به نام پیوند استخوان فک صورت می گیرد. این جراحی به کمک مواد شبه استخوان صورت می گیرد و باعث پر شدن نقص های استخوانی و همچنین افزایش عرض و ارتفاع استخوان می گردد. برای اینکار روش های متفاوتی وجود دارد که جراح متخصص با توجه به شرایط بیمار، بهترین روش را انتخاب می کند.

چه دلایلی برای پیوند استخوان فک وجود دارد؟

قرار داشتن دندان ها در جایگاه صحیح و درست نشان دهنده ی سالم بودن استخوان فک می باشد. به دلایل متعددی ممکن است استخوان فک تحلیل رود که در این صورت دندان لق می شود، زیرا پشتیبان خود را از دست می دهد. این شرایط منجر به از دست رفتن دندان خواهد شد که برای جلوگیری از چنین اتفاقی، پیوند استخوان فک می تواند سلامتی را به دهان و دندان بازگرداند. برای آگاهی بیشتر شما با تحلیل استخوان، برخی از دلایل آن را قید کرده ایم که عبارتند از:

• از دست دادن یک و یا چند دندان
• عفونت و تحلیل لثه
• عفونت های دندان و پیشرفت پوسیدگی ها
• پوکی استخوان
• استفاده از دندان مصنوعی یا بریج دندانی
• تراز نبودن دندان ها
• تومور

هزینه پیوند استخوان فک

به طور معمول هزینه جراحی پیوند استخوان فک به عوامل متعددی مانند بیمارستان مورد نظر، دستمزد دندانپزشک، ناحیه پیوند، روش و نوع مواد مورد نیاز و همچنین محلی که استخوان از آن قسمت برداشته می شود، بستگی دارد. اگر استخوان از استخوان های خود بیمار برداشت شده باشد، هزینه بیشتری را شامل می شود، زیرا دو جراحی به دنبال داشته و هزینه بیمارستان و بیهوشی به آن اضافه می شود. هزینه های جانبی دیگری مانند سی تی اسکن و مشاوره تخصصی دندانپزشک نیز به قیمت نهایی اضافه می شود. برای اینکه از طرف بیمه تکمیلی خود اطمینان حاصل کنید، قبل از عمل جراحی اطلاعات لازم را از بیمه تکمیلی خود به دست آورید.

مزایای پیوند استخوان فک

پیوند استخوان فک می تواند با احیای اسکت استخوان فک به پایداری و ثبات فک و دندان کمک کند. در واقع این پیوند، حامی خوبی برای درمان های بعدی دهان و دندان در نظر گرفته می شود. زمانی که به دلایل مختلفی استخوان فک تحلیل می رود، پیوند استخوان فک می تواند سبب محافظت از دهان و دندان شود.

چگونگی و نحوه انجام پیوند استخوان فک

در ابتدا دندانپزشک متخصص با کمک سی تی اسکن و رادیوگرافی پانورکس، به بررسی وضعیت دندان ها و لثه می پردازد و عمق و عرض استخوان را به طور دقیق ارزیابی می کند. در ادامه با بی حس کردن لثه و بررسی آن، مقدار و نوع استخوان مورد نیاز را تشخیص می دهد و با این کار می تواند با جدا کردن لثه از دندان، به ریشه و استخوان دندان دسترسی پیدا کند. بعد از آن به تمیز کردن ریشه ها پرداخته و ضایعات موجود در استخوان را به کمک مواد پیوندی پر خواهد کرد. در ادامه، سطح آن ها با غشای خاصی پوشیده شده و مواد پیوندی روی آن قرار داده می شوند. کارایی غشا های مورد استفاده برای ایجاد مانع جهت رشد لثه در ضایعات استخوان می باشد. پس از قرار گرفتن پیوند در جایگاه خود، جراح متخصص لثه را به قسمت درمان شده بخیه می زند که 7 الی 10 روز بعد از جراحی جذب و یا کشیده می شوند. بعد از اتمام جراحی، بیمار برای تنظیم رشد استخوان و کنترل روند درمان تحت نظر دندانپزشک خود قرار می گیرد. تمام مراحل جراحی حدود 1 ساعت زمان می برد که قرار گرفتن استخوان و بافت نرم در جایگاه خود، حدود 6 تا 9 ماه طول می کشد. در نهایت دندان ها به فک متصل خواهند شد.

دوره نقاهت پیوند استخوان فک

پیوند استخوان فک کاملا تخصصی بوده و باید تحت نظارت متخصص و با رعایت اصول کاملا حرفه ای و بهداشتی انجام شود. دوره نقاهت به شرایط بیمار و وضعیت جسمی و روحی او بستگی دارد. به طور معمول شرایط بدنی هر بیمار با بیمار دیگر متفاوت است. با این حال به طور معمول بازسازی استخوان فک حدود 4 تا 9 ماه زمان می برد.

کاربرد پودر استخوان

یکی از رایج ترین کاربرد پودر استخوان، استفاده از آن در ایمپلنت دندان است که به جهت افزایش تراکم و ارتقا کیفیت استخوان فک مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع کاربرد اصلی این پودر برای افزایش طول استخوان، بهبود رشد آن و همچنین جایگزین شدن با قسمت های از دست رفته می باشد. پس از پیوند استخوان، با بهبود روند گردش خون به استخوان، رشد آن تحریک می شود.

انواع پیوند استخوان فک

به طور کلی پیوند استخوان فک به 4 دسته تقسیم بندی شده است که در زیر به بررسی کامل انواع پیوند استخوان می پردازیم:

1. اتوگرافت

   این پودر استخوانی از قسمت دیگری از بدن بیمار به دست می آید و برای ناحیه مد نظر، مورد استفاده قرار می گیرد. معمولا از استخوان کرست ایلیاک برداشته می شود و به کمک پیچ و غشا های مناسب، در محل مورد نظر پیوند داده می شود. در این روش خطر انتقال بیماری های دیگر برای فرد وجود نخواهد داشت، زیرا استخوان دارای سلول های بدن خود بیمار می باشد. به همین جهت این روش بهترین نوع پیوند استخوان شناخته شده است. البته مشکلی که در اینجا وجود دارد، جراحی ثانویه می باشد. جراح باید علاوه بر ناحیه مورد نظر جراحی، قسمت های دیگری مانند چانه و یا ایلیاک کرست را برای برداشت استخوان مورد نیاز، تحت عمل قرار دهد.
   

   مزایای اتوگرافت

   • به دلیل استفاده از استخوان خود بیمار برای جراحی، استخوان فک به راحتی جوش می خورد و دارای سازگاری زیستی مناسبی می باشد. به همین جهت احتمال در پیوند تقریبا وجود ندارد.
   • استخوان در این روش سخت است و برای همیشه ثابت باقی می ماند.

   معایب اتوگرافت

   • در این روش جراحی ثانویه مورد نیاز است.
   • تجهیزات و امکانات خاصی مورد استفاده قرار می گیرد.
   • زمانی که پیوند از ناحیه فک برداشته می شود، اگر جراح دارای مهارت کافی نباشد، احتمال آسیب به عصب infarddental nerve و فلج دائمی آن وجود خواهد داشت.

2. آلوگرفت

   در واقع بافتی که از فرد دیگری گرفته شده و به شخص دیگری منتقل می شود، تحت عنوان آلوگرافت شناخته می شود. برای این پیوند در ابتدا جراح از سازگاری آن با بدن بیمار اطمینان حاصل پیدا می کند تا اگر همه چیز صحیح بود، پیوند انجام شود. در واقع استخوان های اهدایی خرد می شوند و با حذف بافت آلی و زنده، در اشعه گاما به طور کامل استریل می شوند. این نوع پیوند استخوان به صورت پودر استخوان در بانک استخوانی در دسترس می باشد. در واقع دسته بندی آلوگرفت ها بر اساس روش های فرآوری، آناتومی و استرلیزاسیون است. در واقع روش فرآوری آلوگرفت تحت تاثیر خواص مکانیکی آن قرار دارد.

   مزایای آلوگرفت

   • به دلیل اینکه از بدن انسان به دست آمده، پس به احتمال بالا سازگاری خوبی با پیوند دارد.
   • این روش به صورت پودر و در بانک استخوانی در دسترس است، انتخاب آن ها برای جراح و متخصص ایمپلنت راحت می باشد. همچنین نیازی به جراحی ثانویه برای بیمار ندارد.
   • این مواد نسبت به اتوگرافت، جذب سریع تری دارند.

   معایب آلوگرفت

   احتمال واکنش سیستم ایمنی بدن نسبت به گرافت تازه وجود دارد که در این شرایط با برداشت سلول، سیستم ایمنی بدن میزبان کاهش خواهد یافت. بنابراین می توان گفت این روش بدون معایب است.

3. زنوگرافت

   این نوع پودر استخوان از حیواناتی مانند گاو گرفته می شود و دسته بندی های مشخصی برای پیوند استخوان فک دارد. در واقع کلاژن گاوی که برای تهیه پودر استخوان زنوگرفت فرآوری می شود، زیست پذیری زیادی دارد که به راحتی می توان آماده سازی های مربوط به پیوند استخوان فک را انجام داد. این روش اگر سبب کمک به احیای استخوان فک شود و یا اگر با اتوژنوس مورد استفاده قرار بگیرد، درصد موفقیت بالایی خواهد داشت.

   مزایای زنوگرفت

   • به دلیل داشتن ثبات حجم، دیر حذف می شوند.
   • برخی از افراد عقاید خاصی دارند، به همین خاطر تمایلی ندارند تا جسمی از بدن انسان دیگر وارد بدنشان شود. پس می توانند از این گزینه استفاده کنند.

   معایب زنوگرافت

   به دلیل اینکه از منبع غیر انسانی گرفته شده، واکنش سیستم ایمنی بیشتر دیده می شود.

4. آلوپلاست

   برای تشکیل استخوان در این روش، از مواد سنتزی استفاده می شود. این مواد با تحریک سلول های بدن، باعث می شود تا بدون پیوند تبدیل به استخوان شوند. این روش کارایی کمتری نسبت به روش های قبلی دارد، اما میزان عفونت کردن آن بسیار پایین تر می باشد. جنس آن ها ممکن است از هیدروکسی اپاتیت باشد. این ماده که یک گرافت استخوانی مصنوعی است، از شیشه زیست فعال تولید می گردد. به علت داشتن هدایت مناسب، سازگاری بالا با استخوان انسان و سختی متعادل گستردگی بسیاری دارد. جنس بعضی از این گرافت های استخوانی از کلسیم می باشد که به همین دلیل سریع جذب می شوند، اما باعث شکستن و ترک خوردن استخوان می شوند. فسفات های کلسیم و یا بیوگرافت سولفات کلسیم می توانند در تشکیل استخوان مصنوعی کاربرد داشته باشند که با توجه به قابلیت حل در محیط، با بدن سازگاری پیدا می کنند. این مواد به جهت بالا رفتن فعالیت های بیولوژیکی، با برخی یون ها مانند استرونتیوم و عوامل رشد با مغز استخوان ترکیب می شوند. این عناصر سبب افزایش تراکم مواد معدنی استخوان و تشکیل سریع استئوبلاست می شوند. این روش برای پیوند استخوان فک قبل از ایمپلنت دندان متداول می باشد. مواد آلوپلاست می تواند از مواد طبیعی و یا صورت مصنوعی به دست آمده باشد.

   مزایای آلوپلاست

   • در این روش واکنش زایی بدن انسان بسیار پایین بوده و خطر انتقال بیماری ندارد.
   • مواد آلوپلاست که شامل فسفات های دی کلسیم، سرامیک های زیست فعال و هیدروکسی اپاتیت می باشند، همراه با استخوان اتوژنوس برای هدایت رشد استخوان کاربرد دارند. این مواد انواع قابل جذب و غیر جذب داشته و دارای اندازه تخلخل مختلف می باشند. چون این پودر استخوان می تواند در سایز های بزرگ نیز استفاده شود، پس استخوان تا حد زیادی در داخل آن ها رشد خواهد کرد.

انواع پیوند استخوان فک برای ایمپلنت دندان

برای ایمپلنت دندان دو نوع پیوند استخوان وجود دارد که در زیر به آن ها اشاره شده است:

1. لیفت سینوس

   سینوس حفره ای در بالای فک و متصل به مجرای بینی می باشد. در صورتی استخوان عمودی دندان های آسیای فک بالا تحلیل می روند، این نوع جراحی مورد استفاده قرار می گیرد که به کمک آن، استخوانی به قسمت فک بالا اضافه می شود.

2. افزایش ریج

   در این روش ارتفاع استخوان فک و یا پهنای آن افزایش می یابد. با این کار تراکم استخوانی برای فردی که قصد انجام ایمپلنت دندان را دارد، فراهم می شود.

عوارض پیوند استخوان فک

به طور معمول هر عمل جراحی عوارضی به دنبال دارد که عوارض پیوند استخوان فک عبارتند از:

• درد و خونریزی
• حساس شدن دندان ها
• امکان به وجود آمدن پوسیدگی در ریشه دندان
• ایجاد تورم در ناحیه جراحی شده

مراقبت های بعد از پیوند استخوان فک

بعد از پیوند استخوان فک لازم است تا مراقبت هایی را انجام دهید که در زیر به آن ها اشاره شده است:

 مراقبت های روز اول پس از جراحی 

1. در روز اول بعد از جراحی به طور مطلق استراحت کنید.
2. از شستشوی دهان پرهیز کنید.
3. از مصرف مایعات داغ اجتناب کنید.
4. در صورت وجود خونریزی از گاز استریل مرطوب استفاده کنید.
5. اگر سردرد دارید، از مسکن کمک بگیرید.
6. برای کاهش تورم، از کمپرس یخ استفاده نمایید.

 مراقبت های چند روز پس از جراحی

1. برای مسواک زدن، از مسواک نرم کمک بگیرید و مرتب نخ دندان بکشید.
2. از دهانشویه آب نمک استفاده کنید.
3. از سیگار کشیدن اجتناب کنید، زیرا مانع از بهبودی می شود.

سوالات متداول

1. کدام نوع پیوند استخوان فک مناسب تر می باشد؟

   تشخیص نوع پیوند استخوان فک برای هر درمانی مربوط به متخصص می باشد. یکی از پیوند هایی که بسیار خوب شناخته شده است، اتوگرفت می باشد، اما خطرات و ریسک های خود را به همراه دارد. امروزه پودر های استخوانی کاربرد های بیشتری دارند، به همین جهت آلوپلاست بسیار شایع تر می باشد.

2. آیا برای ایمپلنت دندان، پیوند استخوان الزام می باشد؟

   در صورتی که بیمار تراکم کافی استخوان نداشته باشد، در این صورت اگر پیوند استخوان انجام نشود، احتمال از بین رفتن ایمپلنت دندان وجود دارد.