راهنمای جامع دندان عقل؛ دندان عقل کجاست؟ | تعداد دندان عقل + نکات مهم و سوالات

مزایای کشیدن دندان عقل

زمانی که دندان عقل به صورت نادرست در حال رشد باشد و یا اگر مشکلاتی را برای سلامت دهان و دندان ایجاد کرده باشد، دندانپزشک برای محافظت از دندان ها و لثه اقدام به کشیدن دندان عقل خواهد کرد. اگر دندان عقل قبل از بروز عفونت و هر مشکلی کشیده شود، باعث صرفه جویی در زمان و هزینه خواهد شد. کشیدن دندان عقل مزایای بسیاری دارد، اما همه افراد نیاز به کشیدن آن ندارند. بسیاری از دندانپزشکان توصیه کردند که اگر دندان عقل مشکلاتی را برای فرد ایجاد نمی کند، بهتر است به جای کشیدن آن به دقت از دندان عقل خود مراقبت کنند. با این حال مزایای کشیدن دندان عقل عبارتند از:

1. کاهش احتمال فشردگی دندان ها

   دندان های عقل گاهی به شکل مرتب پشت دندان های آسیای دوم رشد کرده و گاهی به صورت زاویه دار رشد می کنند. رشد زاویه دار دندان عقل می تواند منجر به تحت فشار قرار گرفتن دندان های مجاور شود. همچنین زاویه دار بودن آن باعث تجمع ذرات غذایی و باکتری ها شده و احتمال بروز پوسیدگی دندان را افزایش می دهد. در برخی اوقات کشیدن دندان عقل در زمان مناسب می تواند جای کافی را برای سایر دندان ها حفظ کرده و نیاز به ارتودنسی را کاهش دهد.

2. راحت تر شدن بهداشت دهان و دندان

   جایگاه دندان عقل در پشت تمام دندان ها و انتهای دهان می باشد، بنابراین تمیز کردن آن ها با مسواک و نخ دندان بسیار ضعیف صورت می گیرد که این موضوع باعث تجمع باکتری ها و ذرات غذایی شده و در نهایت پوسیدگی دندان، بوی بد دهان و عفونت های لثه را به دنبال خواهد داشت. به همین جهت، کشیدن دندان از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری خواهد کرد.

3. صرفه جویی در هزینه در طولانی مدت

   گاهی اوقات وجود دندان عقل در دهان، با ایجاد مشکلات متعددی می توان سبب آسیب به عصب و استخوان شود. قطعا درمان این مشکلات به سادگی و با هزینه های جزئي امکان پذیر نخواهد بود و نیاز به جراحی پیچیده تری دارد. برای جلوگیری از این اتفاق باید برای چکاپ دندان ها به صورت منظم به مطب دندانپزشکی مراجعه کنید تا دندانپزشک، بر وضعیت دندان ها نظارت داشته باشد و در صورت لزوم بهترین تشخیص را در ارتباط با دندان عقل دهد.

دلایل کشیدن دندان عقل

در ابتدا باید بدانید کشیدن دندان عقل همیشه اجبار نمی باشد. ضرورت کشیدن دندان عقل زمانی می باشد که این دندان به شکل کامل رشد نکرده باشد و یا نهفته باشد. در این شرایط دندان عقل می تواند به دندان های دیگر آسیب وارد کند، به همین جهت کشیدن آن ضرورت پیدا می کند. به طور معمول رشد دندان عقل با درد و فشار، احساس می شود و تقریبا افراد متوجه رشد آن خواهند شد. اگر دندان عقل نصفه رشد کرده باشد، می تواند سبب تجمع باکتری ها و باقیمانده غذا ها شود. همچنین در اکثر اوقات چون بهداشت دهان برای این دندان به شکل ضعیف انجام می شود، به مرور زمان پلاک دندان تشکیل خواهد شد. این لایه تشکیل شده بر روی دندان، اگر از بین نرود، مشکلات متعددی مانند پوسیدگی دندان، بیماری های لثه، عفونت بافت داخلی دهان و آبسه را ایجاد خواهد کرد. در ادامه برخی از دلایل مهم ضرورت کشیدن دندان عقل را برایتان شرح می دهیم:

1. عفونت و التهاب لثه

   به طور معمول دندان عقل به دلیل داشتن فضای اندک و ایجاد فشار، می تواند سبب التهاب لثه و درد ناحیه دهان شود. زمانی که التهاب شروع می شود، به راحتی انتشار یافته و فروکش کردن آن بسیار سخت است. همچنین تحت فشار بودن دندان، احتمال بروز عفونت را به شدت افزایش می دهد.

2. بی نظمی دندان های مجاور

   به طور معمول اگر فردی دارای فک کوچک باشد و یا به دلایل دیگری فضای کافی برای رشد دندان عقل در دهان خود نداشته باشد، دندان های مجاور فشرده و نامرتب می شوند. البته این مورد بسیار کم اتفاق می افتد، زیرا در اکثر اوقات دلیل بی نظمی دندان ها، دندان عقل نمی باشد.

3. آسیب به دندان های مجاور

   کم بودن فضا سبب فشار دندان عقل به دندان های کناری می شود. این فشار در نهایت می تواند باعث ساییدگی استخوان فک و آسیب به دندان های مولر دوم گردد.

4. تومور یا کیست

   گاهی اوقات دندان عقل تحت فشار، می تواند کیست هایی را در استخوان فک به وجود بیاورد. به همین جهت اگر دندانپزشک دارای مهارت تشخیص به موقع کشیدن دندان را بدهد، به دلیل ایجاد کیست و تومور، نیازی به جراحی های سنگین تر نخواهد بود.

بهترین زمان کشیدن دندان عقل

در اکثر مواقع رشد دندان عقل به شکل کامل نمی باشد، زیرا معمولا به خاطر فضای ناکافی نمی تواند به شکل صحیحی رشد کند، بنابراین رشد آن اغلب زاویه دار بوده و دندان های مجاور را تحت تاثیر قرار می دهد. بیشتر اوقات دندان عقل فضای کافی برای حرکت ندارد و این اتفاق کاملا شایع است، پس خیلی نگران این موضوع نباشید. دندانپزشک با تشخیص به موقع، بهترین تصمیم را برای دندان عقل خواهد گرفت و در صورت لزوم بهترین زمان را برای کشیدن آن تعیین می کند. بسیاری از افراد هیچ مشکلی با دندان عقل خود پیدا نمی کنند، اما برعکس، دندان عقل برای برخی از افراد عوارضی به دنبال دارد. به همین دلیل زمان کشیدن دندان عقل از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. این زمان برای تمام افراد یکسان نمی باشد، زیرا موارد متعددی مانند شدت درد، وسعت علائم، تاثیر دندان عقل بر سایر دندان ها و غیره دارد، اما در یک حالت کلی دندانپزشکان توصیه کرده اند که اگر دندان عقل فضای کافی برای رشد خود ندارد، بهتر است تا بعد از سن 18 سالگی کشیده شود.

انواع دندان عقل

دندان عقل به شکل نهفته، نیمه نهفته و کاملا رشد کرده وجود دارد، همچنین در برخی از افراد ممکن است دندان عقلی وجود نداشته باشد یا بیش از یک دندان نهفته وجود داشته باشد.

روند جراحی دندان عقل

برای جراحی دندان عقل، بعد از بی حسی ابتدا دندانپزشک لثه را برش داده و این شکاف را تا حدی پیش می برد که دندان عقل مشخص شود. پس از آن با کمک ابزار مخصوصی به خارج کردن مایع دور دندان عقل می پردازد. در برخی مواقع، شرایط دندان عقل به گونه ای می باشد که باید به دو قسمت تقسیم شود. این وضعیت جراحی را پیچیده تر خواهد کرد. تقسیم این دندان به دو قسمت به این دلیل است که دندانپزشک به کمک الیویتور، دندان عقل را راحت تر از دهان خارج کند. در ادامه ناحیه مورد نظر کاملا شست و شو داده شده و دندانپزشک با بخیه لثه را به حالت اولیه خود برمی گرداند. توجه داشته باشید که بعد از اتمام جراحی، دندانپزشک توصیه های مهمی را به شما خواهد گفت که باید به آن ها توجه داشته باشید. رعایت دستورالعمل های دندانپزشک، اهمیت بسیار زیادی دارد و اگر به آن ها توجهی نداشته باشید، دچار عفونت دندان خواهید شد.

درمان موقت خانگی برای کاهش درد دندان عقل

برای کاهش درد دندان عقل به صورت موقت در منزل، می توانید از برخی راهکار ها استفاده داشته باشید. استفاده از کمپرس یخ می تواند باعث کاهش ورم و بی حس شدن درد شود. همچنین استفاده از دارو های مسکن مانند ایبوپروفن، استامینوفن یا ناپروکسن تا زمان مراجعه به مطب دندانپزشکی می تواند کمک بزرگی برایتان به حساب بیاید. استفاده از روغن میخک به دلیل داشتن خواص ضد باکتریایی می تواند برای تسکین درد موثر باشد.

مشکلات متداول دندان عقل

دندان عقل برای بسیاری از افراد در طول زندگیشان، ناراحتی و مشکلی ایجاد نخواهد کرد، اما اگر دندانپزشک مشکلات احتمالی را تشخیص دهد، بهتر است که کشیدن آن در سنین پایین تر انجام شود. در سنین جوانی ریشه دندان عقل آنچنان محکم نشده و کشیدن آن علاوه بر اینکه راحت تر است، درد کمتری را نیز به همراه دارد. به طور معمول اگر دندان عقل به شکل نهفته زیر لثه باقی بماند و به جای رشد معمولی مانند سایر دندان ها، زاویه دار و یا به صورت افقی رشد کند، مشکلاتی را ایجاد می کند. یکی از دلایل بروز چنین مشکلی، کوچک بودن فک می باشد که چون فضای کافی برای رشد دندان عقل وجود ندارد، این دندان با رشد نامناسب به دندان های دیگر نیز آسیب وارد می کند. برخی مواقع دندان عقل می تواند با فشار به ریشه دندان های آسیاب، درد زیادی را به همراه داشته باشد. اگر این دندان به صورت نصفه رشد کرده باشد، می تواند در هنگام جویدن غذا نیز درد و ناراحتی برای بیمار به وجود بیاورد.

عوارض کشیدن دندان عقل

کشیدن دندان عقل مانند هر جراحی دیگری می تواند عوارضی به دنبال داشته باشد که در زیر به آن ها اشاره شده است:

1. بروز عفونت

   یکی از نشانه های عفونت بعد از کشیدن دندان عقل، تب می باشد که اگر مدت زمان زیاد و مدامی دچار تب بودید، باید به مطب دندانپزشکی مراجعه نمایید.

2. آسیب رسیدن به دندان های دیگر در حین جراحی دندان عقل

   در صورتی که دندانپزشک تخصص و مهارت کافی برای کشیدن دندان عقل را نداشته باشد، احتمال دارد که به دندان های کناری، آسیب وارد نماید.

3. آسیب به عصب در زمان تزریق بی حسی موضعی

   این اتفاق نیز ممکن است، ناشی از عدم تخصص و مهارت دندانپزشک باشد.

4. عدم باز شدن کامل دهان به دلیل گرفتگی و درد دهان

   بعد از کشیدن دندان عقل به دلیل وجود درد و تورم، احتمال گرفتگی عضلات دهان وجود دارد.

5. احتمال شکستگی استخوان در افراد مسن تر

   با افزایش سن و تحلیل استخوان فک، ممکن است استخوان مقاومت کافی در زمان کشیدن دندان عقل را نداشته و احتمال شکستگی آن وجود دارد.

اقدامات قبل از جراحی دندان عقل

حدود 8 ساعت قبل از جراحی دندان عقل، باید از مصرف الکل و دخانیات پرهیز کنید. مسواک زدن قبل از مراجعه به مطب دندانپزشکی، با کاهش باکتری ها ریسک عفونت را کم می کند. توصیه می شود برای جراحی دندان عقل یک همراه به مطب دندانپزشکی ببرید.

مراقبت های بعد از کشیدن دندان عقل

پس از جراحی دندان عقل لازم است تا دستورالعمل هایی را رعایت کنید که در زیر به
آن ها اشاره شده است:

1. بعد از جراحی حدود یک ساعت گاز استریل را بر روی ناحیه مورد نظر نگه دارید.
2. بعد از جراحی به ناحیه مورد نظر دست نزنید و دهان خود را با آب نشورید، زیرا با آسیب لخته خون، محل جراحی مجدد خونریزی می کند.
3. برای کاهش درد از دارو های مسکن استفاده کنید.
4. در روز اول بعد از جراحی از فعالیت های سنگین پرهیز کنید.
5. برای کاهش تورم از کمپرس یخ کمک بگیرید.
6. اگر خونریزی ادامه پیدا کرد، از گاز استریل استفاده کنید.
7. برای کاهش خونریزی می توانید یخ و بستنی مصرف کنید.
8. غذا های نرم مانند سوپ، پوره سیب زمینی، تخم مرغ، شیر مصرف کنید.

سوالات متداول

1. آیا بعد از کشیدن دندان عقل، مصرف آنتی بیوتیک الزام است؟

   به طور معمول دندانپزشک برای جلوگیری از عفونت بعد از جراحی دندان عقل، آنتی بیوتیک تجویز می کند، اما تجویز آن برای افرادی که ضعف سیستم ایمنی دارند، دارای بیماری های خاص هستند و در زمان کشیدن دندان عقل دچار عفونت می شوند، الزام می باشد.

2. آیا امکان کشیدن دندان عقل بالا و پایین به صورت همزمان وجود دارد؟

   در صورتی که بیمار بیماری خاصی نداشته باشد، با تشخیص دندانپزشک احتمال کشیدن همزمان دندان عقل بالا و پایین وجود دارد.

3. اگر کشیدن دندان عقل را به سنین سالمندی موکول کنیم، چه اتفاقی خواهد افتاد؟

   اگر دندانپزشک تشخیص کشیدن دندان را دهد و شما آن را به سنین بزرگسالی موکول کنید، ممکن است عوارضی را به دنبال داشته باشد. زمانی که سن افزایش می یابد، ریشه های دندان سخت تر و قطور تر می شود، در این صورت علاوه بر اینکه جراحی سخت تر خواهد شد، درد بیشتری برایتان به وجود می آید. همچنین می تواند عوارض دیگری مانند پوسیدگی دندان های کناری و شکستن استخوان را به دنبال داشته باشد.

4. آیا کشیدن دندان عقل دردناک می باشد؟

   نادیده گرفتن دندان عقل می تواند عفونت جدی را به دنبال داشته باشد که با ایجاد درد در ناحیه فک، گوش و اطراف صورت همراه خواهد بود. در صورت درمان نشدن این عفونت، می تواند به حدی گسترش پیدا کند که حتی مشکلات تنفسی برای شما به وجود بیاورد. به همین دلیل اگر کشیدن دندان عقل به تعویق بیفتد، می تواند درد بیشتری را به همراه داشته باشد.

5. آیا زمان کشیدن دندان عقل برای همه ی افراد یکسان می باشد؟

   برای کشیدن دندان عقل نمی توان زمان مشخصی را برای همه افراد در نظر گرفت، زیرا شدت بیماری و وسعت علائمی که ناشی از وجود دندان عقل در دهان می باشد، بر زمان کشیدن دندان عقل موثر هستند. با این حال دندانپزشکان توصیه کرده اند که اگر دندان عقل برای رشد، فضای کافی در دسترس ندارد، بهتر است تا حدود 18 سالگی کشیده شود.

6. درد بعد از کشیدن دندان عقل تا چه مدت طول می کشد؟

   پس از کشیدن دندان عقل، وجود درد، تورم و خونریزی بعد از جراحی، طبیعی می باشد. میزان تحمل درد در افراد متفاوت می باشد، ممکن است برخی از افراد بدون مصرف دارو های مسکن قادر به تحمل درد بعد از کشیدن دندان عقل باشند. با این حال بعضی دیگر از افراد نمی توانند درد آن را به راحتی پشت سر بگذارند و به شکل مکرر از دارو های مسکن استفاده می کنند. همچنین حجم جراحی و وضعیت دندان عقل تاثیر بسیاری بر درد بعد از جراحی دارد. به طور کلی با رعایت دستورالعمل های دندانپزشک و توجه دقیق به آن ها، بعد از چند روز دردی وجود نخواهد داشت.

7. بهداشت دهان و دندان بعد از جراحی دندان عقل چگونه است؟

   برای جلوگیری از عفونت دندان، باید به خوبی مراقب بهداشت دهان و دندان خود باشید. بهتر است در روز دوم بعد از جراحی، دهان خود را با آب نمک شستشو دهید. در روز سوم مسواک زدن و نخ دندان کشیدن را با احتیاط شروع کنید.