امروزه بسیاری از افراد برای مرتب کردن دندانهای خود نیاز به درمان ارتودنسی دارند. اما گاهی به دلیل باریک و کوچکتر بودن فک بالای بیمار، نیاز است تا در مراحل اولیه از دستگاهی به نام پالاتال اکسپندر استفاده شود.
اما عملکرد این دستگاه چگونه است و چطور سبب بزرگتر شدن فک بیمار میشود؟
بهترین سن استفاده از وسیع کننده کام چه زمانی است؟
آیا استفاده از چنین دستگاهی، مشکلاتی هم به همراه خواهد داشت؟
دکتر فاطمه لبافی در این مقاله مختصر و مفید پاسخ تمام سوالات شما درباره وسیع کننده کام را پاسخ دادهاند. پس چنانچه نیاز به کسب اطلاعاتی درباره این ابزار دارید، حتما این مطلب را تا انتها مطالعه نمایید.!
پالاتال اکسپندر یا وسیع کننده کام چیست؟
پالاتال به معنی سقف دهان بوده و اکسپندر به معنی وسیع کننده است، بنابراین همانطور که از نام این دستگاه پیدا است، وسیلهای است که برای گسترش کام دهان، مورد استفاده قرار میگیرد.
سقف دهان برخی از افراد به دلایل مختلفی، کوچک بوده و مشکلات متعددی را برای آنها به وجود میآورد.
به طور کلی هرگونه ناهنجاری فک میتواند زیبایی ظاهر را تحت تاثیر قرار داده و همچنین مشکلات بسیاری را برای سلامت دهان و دندان به وجود بیاورد. این دستگاه ارتودنسی با گسترش کام دهان، این گونه مشکلات را رفع میکند.
در واقع استفاده از پالاتال اکسپندر زمانی توصیه میشود که رشد کامل فک صورت نگرفته است.
بهترین سن استفاده از وسیع کننده کام
این دستگاه ارتودنسیبرای همه سنین تاثیر یکسانی ندارد و استفاده از آن در سنین کودکی و قبل از اتمام رشد فک بیشتر موثر است. البته بالغین نیز میتوانند از چنین دستگاهی استفاده کنند، اما شاید طول درمان آنها خیلی طولانیتر شود. بنابراین، بهترین سن برای بهرهمندی از این دستگاه در دختران در سنین کمتر از ۱۲ تا ۱۳ سال و در پسران کمتر از ۱۳ تا ۱۴ سال است.
معمولا توصیه شده کودکانی که سن ۵ سالگی خود را پشت سر گذاشتهاند، هرچه زودتر از این روش ارتودنسی استفاده کنند. چرا که درمان در این سن علاوه بر زمان و هزینه کمتر، پایداری خیلی بیشتری هم به همراه خواهد داشت.
مدت زمان استفاده از دستگاه وسیع کننده کام
عریض شدن فک با استفاده از این دستگاه معمول نیاز به زمان زیادی ندارد. طبق آمار، طی ۱ تا ۳ هفته معمولا این اتفاق میافتد. اما برای اینکه این درمان بتواند دوام خوبی داشته باشد، معمولا توصیه بر این است که بیمار حدود ۵ تا ۶ ماه از وسیع کننده کام استفاده کند.
ٰکاربرد دستگاه پالاتال اکسپندر
معمولا متخصصان ارتودنسی برای اصلاح ۳ نوع ناهنجاری دهان و دندان از این دستگاه استفاده میکنند که در زیر به آنها اشاره شده است:
- مشکلات بایت هنگامی که دندانهای فک بالا و پایین به طور متناسب هم تراز با یکدیگر نباشند.
- ازدحام دندانها هنگامی که به دلیل بزرگ بودن دندانها و یا کوچک بودن فک، دندانها در وضعیت شلوغ و پر ازدحام قرار گرفتهاند، متخصص ارتودنسی میتواند فضای کافی را برای رشد دندانهای دائمی ایجاد نماید.
- دندان نهفته زمانی که به دلایل مختلفی دندان قادر به رشد نباشد و به صورت نهفته باقی بماند، دستگاه وسیع کننده کام کمک میکند تا بدون نیاز به کشیدن دندان، این ناهنجاری اصلاح گردد.
- دندانهای کج و روی هم افتاده با استفاده از وسیع کننده کام میتوان برای درمان دندانهای کج و حتی روی هم افتاده، استفاده کرد.
عملکرد وسیع کننده کام
دستگاه پالاتال اکسپندر برای هر دو فک قابل استفاده است. در زیر به بررسی عملکرد این دستگاه در فک پایین و فک بالا میپردازیم:
- اکسپندر فک بالا کام دهان دارای دو بخش استخوانی و غضروفی بوده که دستگاه وسیع کننده کام با اعمال فشار سبب گسترش آن میشود.
- اکسپندر فک پایین گاهی اوقات با توجه به میزان شلوغی دندانهای فک پایین، متخصص ارتودنسی برای اصلاح این ناهنجاری میتواند از دستگاه اکسپندر برای فک پایین استفاده نماید.
معایب پالاتال اکسپندر یا وسیع کننده کام
با وجود تمام مزیتها و فوایدی که این دستگاه ارتودنسی دارد، اما مانند هر وسیله دیگری میتواند معایبی به همراه خود داشته باشد که در زیر به آنها اشاره شده است:
- سر درد این دستگاه با اعمال فشار بر دندانها و فک، میتواند سبب بروز سر درد شود.
- دشوار کردن تکلم به طور کلی وجود هر گونه دستگاه خارجی در دهان، بر تکلم تاثیر گذار است. این دستگاه نسبت به دیگر دستگاههای ارتودنسی تکلم را سختتر میکند.
- درمانی وابسته به سن همانطور که پیشتر هم اشاره شد، استفاده از این روش بیشتر برای کودکان استفاده میشود. چرا که در کودکان، درد و ناراحتی کمتری داشته و زمان کمتری نیاز خواهد داشت. اما همین روش در بزرگسالان، علاوه بر نیاز به زمان بیشتر، ممکن است درد و ناراحتی بیشتری به همراه داشته باشد.
- عادت نداشتن بیمار به دلیل عادت نداشتن کودک به استفاده از چنین دستگاهی در دهان، ممکن است به کارگیری آن سبب ناراحتی و آزردگی کودک شود.
- افزایش احتمال گیر کردن مواد غذایی و پلاک استفاده از این دستگاه سبب میشود تا رعایت بهداشت کمی سختتر از قبل شود. به همین دلیل ممکن است با افزایش تجمع پلاک، عوارض ناشی از آن به سراغ فرد بیایند. به عنوان مثال، ممکن است فرد احساس بوی بدی در دهان خود داشته باشد.
سوالات متداول
-
آیا استفاده از دستگاه پالاتال اکسپندر درد دارد؟
به طور کلی هرگونه جسم خارجی که در دهان قرار میگیرد، مقداری درد و ناراحتی برای بیمار ایجاد خواهد کرد. پالاتال اکسپندر نیز با فشار به لثهها، دندانها و مفصلهای فک، میتواند درد و ناراحتی ایجاد کرده که البته این درد به مرور زمان از بین خواهد رفت.
-
رژیم غذایی در زمان استفاده از دستگاه وسیع کننده کام به چه صورت است؟
در حین استفاده از این دستگاه، کودک بایداز مصرف غذاهای سفت، چسبنده و شیرینیجات اجتناب کرده و بیشتر غذاهای نرم مصرف کند.
-
قیمت دستگاه وسیع کننده کام چقدر است؟
به طور کلی برای آگاهی از قیمت این دستگاه به مطب دندانپزشکی مراجعه کرده و با دندانپزشک متخصص مشورت داشته باشید. به دلیل اینکه دستگاه پالاتال اکسپندر برای فرایند درمانی مورد استفاده قرار میگیرد، برخی از بیمههای درمانی تعرفههایی را برای این دستگاه به بیمه شدگان خود ارائه میکنند.
-
چگونه میتوان با وجود دستگاه پالاتال اکسپندر در دهان، بهداشت دهان و دندان را رعایت کرد؟
وجود دستگاه وسیع کننده کام در دهان، رعایت بهداشت دهان و دندان را سختتر میکند، اما این نکته را در نظر داشته باشید اگر بهداشت دهان و دندان رعایت نشود، خطرات بسیاری سلامت دهان و دندان را تهدید میکنند.
-
در زمان استفاده از دستگاه وسیع کننده کام چه نکاتی را باید توجه کرد؟
هنگامی که از این دستگاه استفاده میکنید، باید از مصرف غذاهای سخت و چسبنده اجتناب کنید. همچنین بهداشت دهان و دندان خود را به صورت منظم انجام دهید، زیرا وجود این دستگاه در دهان میتواند شرایط مساعد را برای باکتریهای دهان فراهم کرده و سبب آسیبهای جدی به دهان و دندان شود.
-
آیا استفاده از وسیع کننده کام باعث تغییر چهره میشود؟
بله، استفاده از چنین دستگاهی به دلیل عریضتر کردن فک، سبب تغییراتی در چهره بیمار خواهد شد.
-
آیا میتوان دستگاه وسیع کننده کام را همزمان با بریسهای ارتودنسی به کار برد؟
معمولا قبل از گذاشتن بریسهای ارتودنسی، دندانپزشک سعی میکند از این دستگاه برای گسترش فک استفاده کند. اما گاهی نیاز است همزمان از هر دو روش استفاده شود.
-
آیا برداشتن وسیع کننده کام بعد از ۶ ماه، دردناک است؟
خیر، برداشتن این وسیله هیچ درد و ناراحتی به همراه نخواهد داشت.