سیم ارتودنسی (Orthodontic archwire) نقش بسیار مهمی در حرکت و جابه‌جایی دندان‌ها ایفا می‌کند.
اما آیا می‌دانید عملکرد سیم ارتودنسی به چه صورت است؟
انواع سیمهای ارتودنسی برای درمان ناهماهنگی فک و دندان‌ها چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟
پاسخ این سوالات و همچنین تمام اطلاعاتی که در این مورد باید بدانید، در ادامه این مقاله آورده شده‌اند.
سیم ارتودنسی چیست؟
سیم ارتودنسی، یک سیم فلزی بوده که با قرار گرفتن در شیار براکت، به اعمال فشار روی دندان‌ها می پردازد. می‌توان گفت اصلی‌ترین وظیفه برای تغییر موقعیت دندان‌ها، بر عهده سیم ارتودنسی است.
عملکرد سیم ارتودنسی چگونه است؟
سیم ارتودنسی معمولا مطابق قوس فکی فرد طراحی می‌شود. در ابتدا براکت‌های ارتودنسی روی دندان‌ها قرار می‌گیرند. سپس سیم ارتودنسی روی شیار براکت قرار می‌گیرد. در نهایت دندانپزشک آن را طوری تنظیم می‌کند تا نیروی مورد نیاز برای جابه‌جایی دندان در طول زمان به دندان وارد شود.
انواع سیمهای ارتودنسی کدام‌اند؟
فاکتورهایی که سبب تفاوت در انواع سیمهای ارتودنسی می‌شوند، سطح مقطع و ضخامت سیم هستند. این دو فاکتور نشان دهنده انعطاف، میزان اصطکاک و کنترل حرکات دندان هستند. متخصص ارتودنسی با بررسی شرایط دهان و دندان در طول درمان ارتودنسی از سیمهای متفاوتی استفاده می‌کند. با توجه به سطح مقطع، سیمهای ارتودنسی به انواع زیر دسته‌بندی می‌شوند:
-
سیم ارتودنسی دایره‌ای
این سیم‌ها مقطع دایره‌ای داشته و به طور معمول استفاده از آنها در مراحل ابتدایی درمان است. سیمهای گرد خاصیت ارتجاعی دارند و برای پوشاندن یکنواخت دندان‌ها بسیار مناسب هستند. اما این سیم‌ها در مقایسه با انواع دیگر، در کنترل حرکت دندان‌ها عملکرد ضعیف‌تری دارند.
-
سیم ارتودنسی مربعی
این سیم‌ها انتخاب مناسبی برای حرکت دادن دندان‌ها بوده و عملکرد بسیار بهتری نسبت به دیگر سیم‌ها دارند. همچنین سیم مربعی دارای لغزش مکانیکی نیز است. البته این نوع سیم دارای پهنای کمی بوده که می‌تواند نوعی نقص در سیم ارتودنسی مربعی محسوب شود.
-
سیم ارتودنسی مستطیلی
سیم ارتودنسی مستطیلی کنترل حرکات دندانی بسیار بهتری دارد. به همین جهت استفاده از آن در مراحل انتهایی درمان ارتودنسی بسیار پرکاربرد است. استفاده از سیم ارتودنسی مستطیلی، نیاز به مهارت و دقت بسیار بالایی دارد؛ زیرا این سیم‌ها خاصت ارتجاعی نداشته و به علت سفت بودن، فشار زیادی را به براکت‌ها وارد می‌کنند.
جنس سیمهای ارتودنسی از چیست؟
سیم های ارتودنسی می‌توانند از جنس‌های متفاوتی ساخته شوند که در زیر به آنها اشاره شده است:
-
سیم ارتودنسی ساخته شده از آلیاژ بتا تیتانیوم
این سیم مقاومت بالایی در برابر شکستگی داشته و خاصیت صیقلی و انعطاف بالایی دارد. معمولا از سیمهای ارتودنسی تیتانیومی در مرحله آخر و برای تنظیم موقعیت نهایی دندان استفاده می‌شود.
-
سیم ارتودنسی نیکل تیتانیوم رفلکس
این نوع سیم برای ایجاد نیروهای ثابت و فشارهای ملایم بسیار کارآمد بوده و خاصیت انعطاف‌پذیری خیلی خوبی دارد. این نوع سیم می‌تواند سبب عملکرد بسیار مناسب براکت‌ها شود. سیم نیکل تیتانیوم رفلکس با وارد کردن نیروی ملایم به دندان‌ها، آسیبی به آنها وارد نخواهد کرد.
-
سیم ارتودنسی TP Original Wire
سیمهای TP ORIGINAL معمولا نسبت به سایر سیم‌ها مستحکم‌تر بوده و در عین حال، گزینه خوبی برای وارد کردن نیروی ملایم به دندان‌ها نیز هستند. با این ویژگی، دندانپزشک می‌تواند نیروی وارد شده به براکت‌ها و دندان‌ها را طوری تنطیم کند که هیچ آسیبی به آنها وارد نشود.
تعویض سیم ارتودنسی
به طور معمول در هر جلسه، متخصص ارتودنسی به تعویض و یا تنظیم براکت‌های ارتودنسی می‌پردازد. با توجه به حرکت دندان‌ها و روند درمان گاهی نیاز به تعویض سیم ارتودنسی نیست.
در طول درمان ارتودنسی اگر مراقبت‌های لازم و توصیه‌های دندانپزشک را انجام ندهید، ممکن است علاوه بر براکت‌ها سیم ارتودنسی نیز آسیب ببیند. در این صورت باید سریعا به مطب دندانپزشکی مراجعه نمایید. چرا که ممکن است نیاز به تعویض آن داشته باشید.
سوالات متداول
-
کدام نوع سیم در مراحل اولیه درمان ارتودنسی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
دندانپزشک معمولا در مراحل ابتدایی برای اعمال یک نیروی ملایم روی دندان‌ها، از سیمهای نیکل تیتانیوم استفاده می‌کند. ویژگی‌های این نوع سیم که در مقاله نیز اشاره شدند، مناسب مراحل اولیه ارتودنسی هستند.
-
اگر سیم ارتودنسی شل شد، چه باید کرد؟
در صورتی که چنین اتفاقی افتاد باید در اسرع وقت به کلینیک دندانپزشکی مراجعه کنید. اگر در این شرایط، لبه‌های سیم سبب زخم شدن بافت‌های داخلی دهان شدند، می‌توانید از موم ارتودنسی استفاده کنید.
-
کدام جنس سیم ارتودنسی از همه بهتر است؟
هر کدام از انواع سیم ارتودنسی که در مقاله بررسی شدند، برای درمان ارتودنسی مناسب هستند. منتهی دندانپزشک ممکن است از هر کدام از آنها در مراحل مختلف این درمان استفاده کند. به عنوان مثال در مراحل اول معمولا سیمهای نیکل تیتانیومی ارجح هستند.