شاید در اطرافیان خود که دندان‌های خود را ارتودنسی کرده‌اند، کش‌هایی را بر روی براکت‌هایشان دیده باشید و برایتان جالب باشد که بدانید کاربرد آنها چیست!
کش ارتودنسی (orthodontic Elastics) یکی از ابزارهایی است که حین درمان ارتودنسی به کار برده می‌شود و می‌تواند نقش بسیار مهمی در نتیجه این درمان داشته باشد.
اما آیا این کش برای همه بیماران مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
در این مطلب از دکتر فاطمه لبافی اطلاعات کاملی درباره انواع کش ارتودنسی، کاربرد آنها و سایر موارد دیگر ارائه شده است. پس مطالعه این مقاله را از دست ندهید.
کش ارتودنسی (الاستیک ارتودنسی) چیست؟
به طور کلی در ارتودنسی با توجه به شرایط بیمار از ابزار‌های متنوعی، استفاده می‌شود که یکی از آنها کش ارتودنسی است. بریس ارتودنسی نمی‌تواند به تنهایی برای اصلاح برخی از ناهنجاری‌ها مانند اور بایت، کراس بایت، آندر بایت و غیره مورد استفاده قرار بگیرد. ارتودنتیست می‌تواند با کمک کش ارتودنسی علاوه بر کاهش مدت زمان درمان، راحت‌تر به تغییر موقعیت دندان‌ها و فک بپردازد
علل استفاده از کش در درمان ارتودنسی چیست؟
استفاده از کش در درمان ارتودنسی برای اهداف بزرگ و دلایل متعددی صورت می‌گیرد. کش ارتودنسی کمک بزرگی به قرار گرفتن دندان در جایگاه مناسب خود می‌کند. در ادامه برخی از دلایل استفاده از کش ارتودنسی را بیان کرده‌ایم:
- سرعت بخشیدن به روند درمان گاهی اوقات دندانپزشک برای اینکه روند درمان ارتودنسی در مدت زمان کمتری به پایان برسد، از کش‌های ارتودنسی در کنار بریس‌ها استفاده می‌کند. کش‌های ارتودنسی با وارد کردن نیروی اضافه به دندان، سبب می‌شوند تا دندان‌ها سریع‌تر از قبل حرکت کنند.
- درمان مشکلات بایت دندانپزشک برای اینکه بتواند مشکلات بایت مثل اوربایت، کراس بایت و غیره را را درمان کند، نیاز دارد از کش‌های ارتودنسی استفاده کند. چرا که بریس‌های ارتودنسی نمی‌توانند برای مشکلات مربوط به فک کارایی داشته باشند.
- کمک به قرارگیری سیم‌های ارتودنسی گاهی اوقات دندانپزشک ممکن است از کش‌های ارتودنسی برای نگه داشتن سیم‌های ارتودنسی در شیار براکت کمک بگیرد.
قیمت کش ارتودنسی چقدر است؟
کش های ارتودنسی دارای هزینه بسیار اندکی هستند و به طور معمول هزینه آنها در هزینه نهایی ارتودنسی محاسبه خواهد شد.
مزایای کش ارتودنسی
کش‌های ارتودنسی دارای مزایای متعددی هستند که در زیر به آنها اشاره شده است:
- به طور معمول، کش‌های ارتودنسی به راحتی قابل مشاهده نیستند.
- کش‌های ارتودنسی انعطاف پذیر بوده و آسیبی به فک وارد نمی‌کنند.
- تعویض کش‌ها به راحتی امکان پذیر است.
- برای درمان ناهنجاری‌های دهان و دندان با کمک دستگاه‌های دیگر ارتودنسی، می‌توانند نقش بسیار موثری داشته باشند.
- این کش‌ها می‌توانند سبب افزایش سرعت روند درمان شوند.
کاربرد کش ارتودنسی
کش‌های ارتودنسی با هدف بزرگی در درمان ارتودنسی دندان مورد استفاده قرار می‌گیرند که این هدف، حرکت فک‌ها و دندان‌ها است. بریس ارتودنسی به تنهایی قادر به حرکت دادن فک‌ها نبوده و لازم است تا از کش‌های ارتودنسی برای این کار استفاده شود. با وجود اینکه استفاده از کش ارتودنسی در درمان، سخت و شاید کمی دردناک باشد، اما ارزشش را دارد و نتیجه بسیار موثری را به دنبال خواهد داشت
عملکرد کش ارتودنسی چگونه است؟
شاید به نظر برسد که کش ارتودنسی نقش مهمی در درمان ندارد، اما این کش‌ها با اهداف بسیار مهمی مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی از درمان‌های ارتودنسی برای تغییر موقعیت دندان‌ها و فک نیاز دارند تا با کمک کش‌های ارتودنسی، با سرعت و عملکرد بهتری صورت بگیرند.
کش‌ها نیروی بیشتری نسبت به براکت‌ها به فک و دندان‌ها وارد می‌کنند و این از طریق سبب درمان ناهنجاری خواهند شد.
انواع کش‌های ارتودنسی
کش‌های ارتودنسی در انواع متفاوتی وجود دارند که در زیر به آنها اشاره شده است:
-
کش ارتودنسی کلاس ۱
کارایی این نوع کش‌ها برای کاهش فاصله بین دندان‌ها است.
-
کش ارتودنسی کلاس ۲
زمانی که لازم باشد تا دندان‌های بالایی به عقب کشیده شوند و یا دندان‌های پایینی به سمت جلو کشیده شوند، از این نوع کش ارتودنسی استفاده می‌شود.
-
کش ارتودنسی کلاس ۳
با کمک این کش‌ها، با سرعت بیشتری دندان‌های بالایی به سمت جلو و دندان‌های پایینی به عقب، حرکت می‌کنند. نصب این کش‌ها از دندان نیش پایین به آسیای بالا است.
-
کش ارتودنسی O-Ring
O-Ring با قرار گرفتن دور هر براکت، به حفظ سیم در شیار براکت کمک می‌کند. این نوع کش در رنگبندی‌های بسیار زیبا و متنوعی در دسترس است.
-
کش ارتودنسی رابرند
این نوع کش ارتودنسی برای اصلاح بایت و ایجاد فشار به فک مورد استفاده قرار می‌گیرد. رابرند اندازه‌ای بزرگ‌تر نسبت به O-Ring داشته و در رنگ‌های متنوعی وجود دارد.
-
کش ارتودنسی مثلثی
یکی دیگر از انواع کش‌های ارتودنسی که برای جابه‌جایی دندان‌ها به سمت جلو و عقب کاربرد دارند، کش‌های ارتودنسی مثلثی هستند که نصب آنها از دندان نیش بالایی به دندان آسیا همان فک و نیش پایینی است، در این صورت حالت مثلثی شکلی ایجاد می‌شود.
-
کش ارتودنسی جعبه‌ای
برای روی هم قرار گرفتن دندان‌ها، کش ارتودنسی جعبه‌ای می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد. نصب آن به این صورت است که به دو دندان در ردیف بالا و پایین وصل می‌شود.
مشخصات مختلف کش ارتودنسی
کش های ارتودنسی دارای مشخصات متفاوتی هستند. به طور کلی سه ویژگی مهم آنها عبارت‌اند از:
- استحکام نشان دهنده قدرت کش‌ها از طریق واحد اونس است که بر همین اساس، کش‌ها دارای قدرت متفاوتی هستند .
- قطر کش‌های ارتودنسی دارای قطر‌های متنوعی هستند که کوچکترین آن، ۸/۱ اینچ و بزرگ‌ترین آن، ۱۶/۵ اینچ است.
- نام کش ارتودنسی هر کدام از کش‌های ارتودنسی نام و نشانه مخصوص خود را دارند و انتخاب مناسب آنها نقش بسیار مهمی در روند درمان دارد.
معایب کش ارتودنسی
وجود کش ارتودنسی در زمان غذا خوردن به خصوص غذا‌هایی که به جویدن نیاز دارند، می‌تواند مشکلاتی را برایتان ایجاد نماید. در ادامه به برخی از معایب آنها اشاره شده است:
- ایجاد ناراحتی برای بیمار با توجه به اینکه بیمار به وجود چنین کش‌هایی در دهان عادت ندارد، ممکن است در روزهای ابتدایی کمی آزرده باشد. این نکته را هم مد نظر قرار دهید که کش‌های ارتودنسی، نیروی بیشتری نسبت به بریس‌ها به فک و دندان وارد می‌کنند. این یعنی احتمالا بیمار کمی احساس درد در حین انجام حرکات مختلف دهان داشته باشد.
- احتمال پاره شدن کش گاهی ممکن است به دلیل اعمال نیروی زیاد به کش و یا استفاده بیش از اندازه از آن، کش پاره شود.
- آلرژی برخی از بیماران ممکن است به ترکیبات به کار گرفته شده در ساختار این کش‌ها حساسیت داشته باشند.
مراقبت و نگهداری از کش ارتودنسی
بعد از نصب کش‌های ارتودنسی لازم است تا برخی نکات را رعایت نمایید که در زیر آنها را برای شما شرح می‌دهیم:
- در ابتدا که از کش‌ها استفاده می‌کنید، ممکن است درد و ناراحتی آزار دهنده‌ای را احساس کنید. اما نگران آن نباشید، زیرا در صورتی که از کش‌ها به شکل مستمر استفاده کنید، بعد از چند روز به وجود آنها در دهان خود عادت می‌کنید.
- بعد از چند ساعت پس از نصب کش‌ها در دهان، قدرت اولیه و خاصیت ارتجاعی آنها کاهش می‌یابد، بنابراین لازم است تا در طی روز، ۳ و یا ۴ بار کش‌ها را تعویض نمایید.
- بهداشت دهان و دندان خود را به درستی رعایت کرده و سعی کنید پس از هر وعده غذایی مسواک بزنید.
- برای نصب کش‌ها سهل انگاری نکنید و در تمام مدت زمانی که دندانپزشک استفاده از کش‌ها را به شما توصیه کرده است، به دستورالعمل‌ها عمل کنید.
- زمانی که کش پاره و یا حتی شل شد، حتما آن را تعویض نمایید.
سوالات متداول
-
زندگی روزمره با وجود کش‌های ارتودنسی به چه صورت است؟
اگر شما هم در دوره درمان ارتودنسی خود باید از کش‌های ارتودنسی استفاده کنید، باید بدانید که با وجود سختی‌هایی که این کش‌ها برای شما دارند، اما برای به دست آوردن نتیجه مطلوب درمانی، استفاده از آنها ضروری است.
پس باید به خوبی از آنها نگهداری کنید و به طور منظم مطابق با دستورالعمل‌های دندانپزشک خود عمل نمایید. همچنین در زمان غذا خوردن باید آگاه باشید که این کش‌ها در دهان شما قرار دارند. -
مواد سازنده کش‌های ارتودنسی چه هستند؟
کش‌های ارتودنسی از دو جنس لاتکسی و غیر لاتکسی بوده که نوع لاتکسی آن کارایی و استفاده بیشتری دارد. البته اگر فردی به کش‌های لاتکسی حساسیت داشته باشد، می‌تواند به راحتی از نوع دیگر آن برای درمان بهره مند شود. معمولا کش‌های لاتکسی رنگ مایل به زرد دارند.
-
در صورتی که به طور منظم از کش‌ها استفاده نشود، چه عوارضی در انتظار بیمار است؟
اگر می‌خواهید که دندان‌ها حرکت موثری داشته باشند، باید به صورت مداوم از آنها استفاده کنید. اگر برای استفاده از کش‌ها سهل انگاری کنید، احتمال بازگشت دندان‌ها به موقعیت قبلی وجود دارد.
برخی اوقات دندانپزشک استفاده از کش‌ها را تنها در شب توصیه می‌کند. بنابراین توجه کنید که برای به دست آوردن نتیجه مورد نظر و جلوگیری از هزینه‌های مجدد، دستورالعمل‌های دندانپزشک خود را به درستی انجام دهید. -
آیا استفاده از کش ارتودنسی درد غیر قابل تحملی را به همراه دارد؟
به طور کلی وجود هرگونه شی خارجی در دهان خصوصا در روزهای ابتدایی درد و ناراحتی برای بیمار به همراه خواهد داشت که این موضوع طبیعی است. احتمالا استفاده از کش‌های ارتودنسی نیز همانند دیگر دستگاه‌های ارتودنسی در روزهای اول، کمی‌آزار دهنده خواهد بود.
بعد از چند روز استفاده مداوم از کش‌های ارتودنسی، بیمار به آن عادت کرده و درد آن به هیچ عنوان غیر قابل تحمل نخواهد بود. -
آیا استفاده از کش‌ها در ارتودنسی متحرک نیز امکان پذیر است؟
خیر. استفاده از کش‌های ارتودنسی شرایط خاصی به همراه دارد که باید گفت حتی برای تمام انواع ارتودنسی ثابت نیز، نمی‌توان از کش ارتودنسی استفاده کرد.
-
مدت زمان استفاده از کش‌های ارتودنسی چقدر است؟
به طور کلی مدت زمان استفاده از کش‌های ارتودنسی را دندانپزشک متخصص با توجه به روند درمان تعیین می‌کند که معمولا این مدت زمان بین چند هفته تا چند ماه است.
-
نحوه استفاده از کش ارتودنسی به چه صورت است؟
بررسی‌های لازم، کش مناسب را به شما خواهد داد و نحوه استفاده از آن و همچنین شرایط آن را به طور کامل برایتان شرح می‌دهد. توجه داشته باشید که دقیقا تعداد توصیه شده توسط دندانپزشک را استفاده نمایید. تصور نکنید اگر تعداد بیشتری کش را روی دندان‌های خود نصب کنید، روند درمان خود را سریع‌تر پیش می‌برید. این کار ممکن است عواقب بسیار بدی به دنبال داشته باشد.