در هنگام شروع درمان ارتودنسی، یکی از مهمترین نکته هایی که باید به آن توجه کافی داشته باشید، تغذیه می باشد. درست است که امروزه روش ها و ابزار های بی نظیری در ارتودنسی استفاده می شود، اما با این وجود در حین درمان باید کاملا مراقب دستگاه ارتودنسی خود باشید. در واقع باید غذا هایی مصرف کنید که آسیب به براکت ها و دندان ها وارد نکند و مصرف برخی غذا ها را کاهش دهید و یا قطع کنید. بعد از نصب ارتودنسی بر روی دندان ها، مواد غذایی نرم جایگزین مواد غذایی سفت می شوند. عادت کردن به رژیم غذایی خاص سخت است، اما با مشورت و کمک متخصص ارتودنسی، می توانید تغذیه ای مناسب را دنبال کنید. در این مقاله در ارتباط با رژیم غذایی در ارتودنسی بیشتر توضیح می دهیم.
اهمیت رژیم غذایی در دوران ارتودنسی
جالب است بدانید فشار های جسمی، فیزیولوژیک و عاطفی به دنبال ارتودنسی دندان وجود دارند که به همین جهت نیاز به مواد مغذی افزایش پیدا می کند. همانطور که در مقاله سن مناسب ارتودنسی بیان کردیم، افراد در سنین پایین نیازی دو برابر به تغذیه مفید دارند. همچنین باید از عادت هایی که می توانند باعث شکستن و آسیب به دستگاه های ارتودنسی شوند، اجتناب کرد. در صورتی که مراقبت های تغذیه ای را جدی نگیرید، احتمال آسیب به براکت ها و دندان ها وجود داشته که به دنبال آن افزایش هزینه هم خواهد بود. در طول درمان ارتودنسی باید از مصرف غذا های سخت خودداری کنید، زیرا احتمال کنده شدن براکت ها از روی دندان وجود دارد که در این صورت دندانپزشک باید مجدد دستگاه ارتودنسی را روی دندان شما نصب کند. این اتفاق می تواند با حرکت نابه جای دندان، روند درمان را طولانی تر کند و تکرار این اتفاق برای مینای دندان ضرر دارد. باید این را بدانید که دستگاه ارتودنسی ثابت بسیار محکم بر روی دندان ها نصب می شود و به راحتی از روی دندان ها کنده نخواهند شد. اما با این وجود دندانپزشک در حین درمان برنامه مناسبی برای تغذیه به شما خواهد داد.
غذاهای مناسب در طول درمان ارتودنسی
بهترین غذا ها در دوران درمان ارتودنسی، غذا های نرم و غیر جویدنی هستند. این غذا ها آسیبی به براکت ها وارد نمی کنند و درد برای دندان های حساس را کاهش می دهند. برخی از غذا هایی که با بریس های ارتودنسی سازگاری دارند، عبارتند از:
- پنیرهای نرم
- سوپ
- ماست
- موز و پرتقال
- نان ذرت
- ژله
- بستنی و کیک
- تخم مرغ
- برنج
- سیب زمینی آب پز
- ماکارانی و انواع پاستا
- پوره سیب و کره بادام زمینی
دسته بندی های غذایی در زمان ارتودنسی
- غلات و حبوبات یا کربوهیدرات ها: مصرف این دسته از مواد غذایی معمولا به صورت نان و برنج است که خوردن آن ها بسیار راحت می باشد و خطری برای براکت ها ندارند. البته نان سنگک، بربری و نان خشک مستثنی می باشند، زیرا می توانند عاملی برای کنده شدن براکت ها باشند. دانه ها و حبوبات پخته می توانند نقش مهمی در یک رژیم غذایی متعادل باشند.
- شیر و فرآورده های لبنی: تقریبا تمام فراورده های لبنی نرم بوده و نیازی به جویدن ندارند، بنابراین برای افرادی که دارای براکت ارتودنسی هستند، بسیار مناسب اند.
- سبزیجات: این مواد غذایی سرشار از مواد معدنی و ویتامین می باشند و مصرف آن ها به شکل پخته در زمان ارتودنسی بسیار راحت و مناسب است. بهتر است در صورت استفاده از سبزیجات برای آسیب نرسیدن به براکت ها آن ها به قطعات ریز خرد شوند.
- میوه ها: وجود میوه در یک رژیم غذایی سالم اهمیت زیادی دارد، اما مصرف آن ها با وجود براکت ها می تواند کمی سخت و چالش برانگیز باشد. به دلیل وجود براکت ها بر روی دندان ها، باید از گاز زدن میوه های سفت خودداری شود. میوه های سفت باید به صورت قطعات کوچک مصرف شوند تا آسیبی به براکت ها وارد نکنند.
- گوشت: جویدن گوشت به دلیل داشتن فیبر، کمی مشکل خواهد بود. افرادی که براکت ارتودنسی دارند، باید از گاز زدن گوشت روی استخوان دوری کنند. مصرف گوشت به صورت ترد و نازک می تواند راحت تر باشد.
غذاهای نامناسب در حین درمان ارتودنسی
عدم رعایت دستورالعمل های دندانپزشک در ارتباط با تغذیه در حین درمان ارتودنسی، می تواند با آسیب رساندن به بریس ها، علاوه بر طولانی تر کردن دوره درمان سبب افزایش هزینه شود. پس بهتر است از غذا های نامبرده پرهیز کنید و یا در صورت مصرف، احتیاط کامل را داشته باشید. برخی از این غذا های نامناسب عبارتند از:
- آجیل و دان: این غذا ها به دلیل سفت و نسبتا کوچک بودن، برای مصرف در حین درمان ارتودنسی مناسب نیستند. می توانید موادی مانند کره بادام زمینی را جایگزین کنید. همچنین می توانید آجیل و دانه های مورد علاقه خود را به صورت پودر شده مصرف نمایید.
- پاپ کورن: پاپ کورن یکی از بدترین خوراکی هایی است که در زمان ارتودنسی می تواند مصرف شود، زیرا به راحتی در بین براکت ها گیر کرده و به سختی از بین آن ها خارج خواهد شد. در نتیجه می تواند سبب تورم بافت لثه شود.
- یخ: درست است که یخ در دسته مواد غذایی نیست، اما بسیاری از افراد عادت نادرست جویدن یخ را دارند که این عادت برای دندان ها به شدت مضر است. افرادی که دارای سیم و براکت ارتودنسی هستند، با جویدن یخ به راحتی باعث شکستن براکت ها می شوند.
- بلال: یکی از خوراکی های محبوب افراد بلال بوده که گاز زدن آن برای دندان های دارای دستگاه ارتودنسی به شدت مضر است. افرادی که ارتودنسی دارند، برای مصرف بلال بهتر است دانه های آن را جدا کرده و آن را مصرف کنند.
- آبنبات سفت: جویدن آبنبات های سفت به راحتی می توانند سبب شکستن ارتودنسی شوند.
- گوشت خشک شده: این ماده غذایی لذیذ به دلیل اینکه نیاز زیادی به جویدن دارد، می تواند به براکت ها آسیب وارد کند.
- میوه های سفت: گاز زدن میوه های سفت برای براکت ها مناسب نبوده و سبب شکستن آن ها می شوند.
- مصرف برخی از نوشیدنی ها: همچنین باید در نظر داشته باشید که مصرف برخی از نوشیدنی ها مانند نوشیدنی های گازدار، نوشیدنی های قند دار و چای در زمان ارتودنسی باید کاهش یابد.
راهکارهای رعایت رژیم غذایی در طول ارتودنسی
برای داشتن رژیم غذایی متعادل در حین درمان ارتودنسی، می توانید راه حل های زیر را دنبال کنید:
- خارج کردن غذا های ممنوعه از دسترس: به طور معمول وجود غذاها و خوراکی های دلچسب در دسترس، شما را وسوسه به مصرف آن ها می کند، به همین جهت اگر آن ها را از دسترس خود خارج کنید، کمک بزرگی به خود کرده اید.
- جایگزین کردن غذا های مناسب به جای غذا های مضر: سعی کنید به جای مصرف غذا های مضر، غذا های مفید، نرم و خوشمزه را جایگزین آن ها کنید.
- پیدا کردن لیست غذا های بیشتر در رژیم ارتودنسی: غذا های مناسب و نامناسب در زمان درمان ارتودنسی، بسیار بیشتر از این چیزی است که در این مقاله بررسی شد، بنابراین برای این کار از دندانپزشک خود کمک بگیرید.
- کم کردن حجم غذا : توجه داشته باشید که اگر تکه های بزرگ غذا را در دهان خود بگذارید، احتمال آسیب به بریس ها وجود خواهد داشت.
- استفاده از غذا های نرم در چند روز اول نصب دستگاه ارتودنسی: در چند روز اول نصب، دستگاه ارتودنسی درد و ناراحتی برای شما ایجاد می شود، به همین جهت توصیه می شود که از غذا های نرم و آبکی در روز های اول استفاده کنید تا درد بیشتری موجب آزار شما نشود.
- مصرف غذا های سرد: مصرف غذا های سرد تا حد زیادی می توانند برای کاهش درد و ناراحتی مناسب باشند.
- عدم جویدن غذا با دندان های قدامی: باید سعی کنید در حین درمان ارتودنسی با استفاده از دندان های قدامی غذا را گاز نزنید، زیرا این دندان ها حساسیت بیشتری در دوران درمان پیدا می کنند.
تغذیه در زمان ارتودنسی متحرک
افرادی که از ارتودنسی متحرک استفاده می کنند، در زمان غذا خوردن و مسواک زدن پلاک را از دهان خود خارج می کنند، بنابراین مشکلی برای بیمار در زمان غذا خوردن وجود نخواهد داشت. رعایت رژیم غذایی مناسب تا حد زیادی می تواند مانع از آسیب دیدگی دندان ها، لثه ها و بریس شود. در حین درمان ارتودنسی متحرک تا حدودی مصرف غذا های چسبناک و سخت را کاهش دهید و از مصرف برخی از نوشیدنی ها مانند نوشیدنی های قندی و گازدار دوری کنید. در صورت مصرف این غذا ها و نوشیدنی ها، قبل از قرار دادن مجدد در دهان، حتما مسواک بزنید.
نکات مهم
به طور کلی شما در دوران ارتودنسی غذا های بسیاری را می توانید مصرف کنید، اما برای مصرف بعضی از آن ها باید احتیاط کنید. به عنوان مثال علاوه بر تمام مراعات های تغذیه ای، سعی کنید تا حد امکان از دندان های جلویی استفاده نکنید، زیرا در هنگام ارتودنسی این دندان ها حساسیت بیشتری پیدا کرده اند. زمانی که دستگاه ارتودنسی در دهان شماست، به جای گاز زدن تکه بزرگ غذا و یا میوه های سفت، آن ها را به قطعات ریز تقسیم کنید. همچنین برخی از عادت های رفتاری نادرست مانند جویدن مداد، ناخن و هر شی دیگری را ترک کنید تا آسیبی به براکت ها وارد نکنید.