۸ علت تغییر رنگ، درمان و پیشگیری از سیاه، قهوه ای و زرد شدن دندان کودکان

دندان‌های شیری کودکان معمولا نسبت به دندان‌های دائمی سفیدتر هستند. اما گاهی به دلایل مختلف، والدین ممکن است شاهد تغییر رنگ دندان‌های کودک خود باشند. این موضوع خیلی از اوقات سبب نگرانی آنها می‌شود. این در حالی است که در خیلی از مواقع، این تغییر رنگ جای نگرانی ندارد و قابل درمان است.
دندانپزشکان معمولا با توجه علت اصلی تغییر رنگ دندان کودک، می‌توانند با استفاده از بهترین روش ممکن، به درمان آن بپردازند.
دکتر لبافی در ادامه تمام علل این اتفاق و روش‌هایی که می‌توان به کمک آنها تغییر رنگ دندان کودک را درمان کرد، بررسی کرده‌اند. علاوه بر این نیز، نکات پیشگیرانه‌ای بیان کرده‌اند که می‌توان با بهره‌گیری از آنها، از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری به عمل آورد. پس مطالعه این مطلب را از دست ندهید.

منظور از تغییر رنگ دندان چیست؟

منظور از تغییر رنگ دندان، زمانی است که رنگ سفید و یا شیری دندان بر اثر عوامل متفاوتی دچار تغییر شده و لکه‌های قهوه‌ای، زرد، خاکستری و یا سیاه روی دندان مشاهده شوند. می‌توان تغییر رنگ دندان را در دو نوع تقسیم‌بندی کرد. یکی از آنها، تغییر رنگ خارجی بوده که مواردی مانند مصرف برخی از غذا‌ها و یا دارو‌ها می‌تواند علت بروز این نوع تغییر رنگ باشد. نوع دیگر آن، تغییر رنگ داخلی بوده که حتی با استفاده از خیلی از روش‌های دندانپزشکی نیز قابل درمان نیست.

علل تغییر رنگ دندان کودکان

دلایل متعددی سبب تغییر رنگ دندان کودکان خواهند شد که در زیر مهمترین و اصلی‌ترین آنها را برایتان شرح می‌دهیم:

1. ژنتیک و برخی بیماری‌های خاص گاهی اوقات در هنگام دندان در آوردن کودکان، به وجود آمدن تب بالای کودک، برخی بیماری‌ها مانند سیفلیس مادرزادی و هرگونه عفونت دندان در کودک می‌تواند منجر به تغییر رنگ دندان او شود. همچنین اکثر کودکانی که دارای بیماری زردی در زمان تولد هستند، دندان های شیری آنها رنگ دندان‌های شیری آنها متمایل به سبز خواهد بود.
2. مصرف بیش از اندازه فلوراید در کودکان در صورتی که بیش از اندازه برای بدن کودک فلوراید فراهم شود، این احتمال وجود دارد که رنگ دندان کودک نیز به تبع آن، تحت تاثیر قرار بگیرد. این تغییر رنگ معمولا خود را به صورت تشکیل رگه‌های سفید روی دندان نشان می‎دهد.
3. دارو به طور کل مصرف مکمل‌های آهن توسط پزشک برای کودکان توصیه می‌شود، اما مکمل‌های آهن می‌توانند لکه‌های سیاه رنگی روی دندان کودک ایجاد کنند. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه خاص، مقاله تاثیر مکمل‌های آهن بر دندان کودکان را مطالعه نمایید. همچنین شاید برخی از مادران باردار مجبور به استفاده از داروی تتراسایکلین باشند که سبب بروز بیماری هیپوپلازی در نوزاد خواهد شد. هیپوپلازی نوعی بیماری مربوط مینای دندان بوده که تعادل مینای دندان را از بین می‌برد و باعث تغییر رنگ دندان می‌شود. معمولا در این شرایط، مینای دندان نازک بوده و دندان زردتر از حالت عادی به نظر می‌رسد. کلروهگزیدین، آموکسی سیلین، سیپروفلوکساسین و داکسی سایکلین، از دیگر داروهایی هستند که می‌توانند تغییر رنگ دندان کودک را به دنبال داشته باشند.
4. آسیب به دندان کودک یکی دیگر از مواردی که می‌تواند منجر به تغییر رنگ دندان کودک شود، آسیب رسیدن به دندان و بروز یک حادثه است که می‌تواند خونرسانی به دندان‌ها را مختل کند. ضربه به دندان کودک می‌تواند سبب تغییر رنگ دندان به سیاه، زرد، قهوه‌ای و یا خاکستری شود.
5. مصرف بیش از حد آبمیوه‌های شیرین قند بیش از حد، سبب افزایش پوسیدگی دندان کودکان خواهد شد. دندان‌هایی که دچار پوسیدگی شوند، به طور معمولا به رنگ سیاه یا خاکستری دیده می‌شوند. اگر پستانک توسط عسل و یا آبمیوه‌های شیرین خیس شود، احتمال پوسیگی دندان کودک و تغییر رنگ آن را بیشتر خواهد کرد.
6. کیفیت ضعیف مینای دندان در برخی از کودکان گاهی اوقات برخی از کودکان مینای دندان ضعیفی دارند که این اتفاق به نوبه خود می‌تواند بر اثر دلایل متعددی مانند مصرف بیش از حد آب مرکبات و یا دلایل ارثی نیز ایجاد شود. در اکثر مواقع در چنین شرایطی، دندان به رنگ زرد دیده می‌شود.
7. کمبود ویتامین D کمبود این ویتامین در هنگام رویش دندان‌های کودکان می‌تواند موجب تغییر رنگ آنها شود. به طور معمول، کودکانی که کمبود ویتامین دی دارند، روی دندان‌هایشان یکسری لکه‌های قهوه‌ای یا زرد رنگ دیده می‌شوند.
8. عدم رعایت بهداشت دهان و دندان کودک برخی از مادران تصور می‌کنند به دلیل افتادن دندان‌های شیری،‌ نیازی به مسواک زدن و بهداشت دهان و دندان فرزندشان نیست. اما باید این نکته را در نظر داشته باشند که مسواک نزدن دندان‌های شیری و بی توجهی به بهداشت دهان دندان کودک، علاوه بر تغییر رنگ دندان‌ها، مشکلات بسیاری را برای کودک ایجاد می‌کنند. توصیه می‌شود مراجعات منظمی به کلینیک دندانپزشکی داشته باشند و همچنین والدین آموزش‌های لازم برای بهداشت دهان و دندان کودک خود را از دندانپزشک یاد بگیرند. برای مراقبت از دندان‌های فرزند خود باید از شیر دادن به او قبل از خواب شب پرهیز کرده و همچنین لثه‌ها و دندان‌های او را با پارچه‌ای تمیز، پاک نمایید.

درمان تغییر رنگ دندان کودک

توجه داشته باشید که اگر دندان کودکتان دچار تغییر رنگ شد، به هیچ عنوان از محصولات سفید کننده برای او استفاده نکنید و برای هر اقدامی با دندانپزشک مشورت نمایید. برای برنامه درمانی حتما باید به مطب دندانپزشکی مراجعه کنید. به طور کلی راهکارهای درمانی تغییر رنگ دندان کودک عبارت‌اند از:

1. در صورتی که دندان کودک دچار لکه های جزئی و زرد رنگ باشد، احتمالا توصیه دندانپزشک استفاده از خمیر دندان های بزرگسالان خواهد بود.
2. برای کودکان نوپا، مخلوط پومیس نیز می‌تواند انتخاب درمانی دندانپزشک باشد.
3. در برخی از موارد، دندانپزشک دندان‌ها را به صورت کاملا حرفه‌ای تمیز کرده و صیقل می‌دهد.
4. به طور کلی، اکثر دندانپزشکان رعایت بهداشت دهان و دندان را توصیه می‌کنند. برای کودک باید روزانه از مسواک و نخ دندان استفاده کنید تا علاوه بر حفظ سلامت دندان‌ها، از تغییر رنگ بیشتر جلوگیری شود.

پیشگیری از تغییر رنگ دندان کودک

در صورتی که علت تغییر رنگ دندان‌های کودک بر اثر دلایل ژنتیک و برخی از بیماری‌های خاص باشد،‌ نمی‌توان از بروز آنها جلوگیری نمود و تنها باید برای درمانشان اقدام کرد. اما در بسیاری از مواقع با انجام برخی از اقدامات می‌توان مانع از بروز تغییر رنگ دندان‌های کودک شد که در زیر به آنها اشاره شده است:

1. مسواک زدن و بهداشت دهان و دندان کودک خود را جدی بگیرید. سعی کنید لثه و دندان‌های کودک خود را به کمک پارچه‌ای تمیز، پاک کنید. دندان‌های فرزندتان را به درستی مسواک زده و از زمانی که فرزندتان شرایط یادگیری مسواک زدن صحیح را داشت،‌ با آموزش درست نحوه مسواک زدن را به کودکتان یاد دهید.
2. پستانک فرزند خود را با آبمیوه‌های شیرین و یا عسل خیس نکنید و از دادن آبمیوه‌های شیرین به کودک خود پرهیز کنید.
3. مراجعات منظم به مطب دندانپزشکی و معاینات مکرر دندانپزشک همانگونه که برای تمامی افراد لازم است، برای کودکان نیز بسیار ضروری است. باید حدود هر ۶ ماه یکبار فرزندتان را برای چکاپ دندان به مطب دندانپزشکی ببرید.
4. برای دادن مکمل‌های آهن به کودک خود، با کمک قطره چکان آهن را در انتهای دهان فرزندتان بریزید تا سطح تماس کمتری با دندان‌هایش داشته باشد.
5. هنگام خواب به کودک خود شیر ندهید. در صورتی که مجبور به این کار شدید، لثه‌ها و دندان‌های کودک خود را با پارچه‌ای مناسب، تمیز کنید.
6. برای اینکه مانع از بروز پوسیدگی دندان کودک خود شوید، رژیم غذایی سالم و مناسبی برای او در نظر بگیرید. رژیم غذایی با میزان قند کم می‌تواند در پیشگیری از تغییر رنگ دندان‌ها بسیار موثر باشد. همچنین مصرف ویتامین‌های مورد نیاز مانند ویتامین D را فراموش نکنید.

سوالات متداول

1. آیا می توان برای سفید کردن دندان کودک از محصولات سفید کننده دندان استفاده نمود؟

   محصولات سفید کننده دندان بسیار زیادی در بازار موجود هستند که استفاده از آنها برای کودک اصلا مناسب نیستند. زیرا ساختار مینای دندان کودک نسبت به دندان‌های دائمی شکننده‌تر بوده و استفاده از چنین ترکیباتی به دندان آسیب می‌زند.

2. رنگ‌ها و لکه‌های متفاوت روی دندان کودکان بر اثر چه دلایلی ایجاد می‌شوند؟

   هر رنگی که بر روی دندان کودکان ایجاد می‌شود، می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشند که در زیر به بررسی آنها می‌پردازیم:

   • لکه‌های زرد و یا نارنجیاین نوع لکه‌ها می‌توانند بر اثر مصرف بیش از اندازه نوشیدنی و آبمیوه‌های شیرین روی دندان‌های کودک ظاهر شوند. البته مسواک زدن کودک به صورت صحیح و درست می‌تواند از بروز این لکه‌ها جلوگیری کند. اگر لازم است برای آموزش و دریافت اطلاعات کافی درباره نحوه صحیح بهداشت دهان و دندان کودک خود با دندانپزشک مشورت نمایید.
   • لکه‌های سیاه و تیرهرایج‌ترین نوع تغییر رنگ در کودکان، لکه‌های سیاه و تیره هستند که شایع‌ترین دلیل آن مصرف مکمل‌های آهن است. همچنین لکه‌های سیاه بر اثر ضربه به دندان و افتادن از بلندی نیز اتفاق می‌افتند. در صورتی که کودک درد داشته باشد، این احتمال هم وجود دارد که دندان دچار پوسیدگی شده باشد.
   • لکه‌های سفید و یا قهوه‌ایاین نوع لکه‌ها می‌توانند علامت فلوروز دندانی باشند. فلوراید می‌تواند از طریق خمیر دندان و آب آشامیدنی سبب تغییر رنگ دندان کودک شود. بهتر است تا زمانی که کودکتان خارج کردن آب دهان را یاد نگرفته،‌ از خمیر دندان‌هایی با میزان فلوراید کم استفاده کنید. همچنین آب آشامیدنی برخی از مناطق دارای فلوراید بوده که اگر این میزان برای دندان‌های کودک شما مخرب باشد، باید از منابع آب جایگزین استفاده نمایید.

3. آیا استفاده از بلیچینگ می‌تواند در درمان تغییر رنگ دندان کودک موثر باشد؟

   هیچ دندانپزشکی استفاده از بلیچینگ را برای کودکان توصیه نمی‌کند. این روش صرفا در بزرگسالان به کار گرفته می‌شود.

4. آیا روکش دندان می‌تواند گزینه مناسبی برای درمان تغییر رنگ دندان کودک باشد؟

   خیر، روکش‌های دندانی صرفا برای افراد بالغ به کار گرفته می‌شوند. استفاده از این روش‌ برای کودکان توصیه نشده و مقرون به صرفه نیز نیست.