راهنمای جامع ونیر کامپوزیت دندان | مزایا، معایب، مراحل و سوالات رایج

کامپوزیت دندان نوعی ماده ترمیم کننده دندان است که توسط دندانپزشک روی دندان قرار گرفته و سپس با توجه به شکل دندان، فرم داده می شود. ترکیب خمیر شکل کامپوزیت که در اثر تابش اشعه فرابنفش با طول موج و بسامد خاصی به دست می آید، این قابلیت را دارد که دندان ها را سفید نموده و آن ها را کاملاً ردیف و مرتب نماید. مهمترین مزیت این روش نسبت به سایر روش هایی که دندان ها را سفید و مرتب می کند این است که با هزینه کمتر و در زمان کوتاهتر انجام می شود. ونیر کامپوزیت نه تنها جنبه زیبایی دارد و برای تغیر رنگ دندان استفاده می شود، بلکه جنبه درمانی نیز دارد و برای ترمیم شکستگی ها، آسیب دیدگی و لب پَر شدن دندان نیز استفاده می شود. یکی دیگر از کاربردهای مهم ونیر کامپوزیت، برطرف کردن ناهم ترازی و کاهش فاصله دندان ها برای زیباتر کردن طرح لبخند است.
اما چه کسانی کاندیدای استفاده از کامپوزیت ونیر هستند؟ در این مقاله به این سوال و سوالاتی پیرامون نحوه انجام کامپوزیت ونیر، مراحل و هزینه آن و رایج ترین سوالاتی که در این زمینه وجود دارد خواهیم پرداخت. برای آگاهی از پاسخ این سوالات تا انتهای این یادداشت با ما همراه باشید.

ونیر کامپوزیت چیست؟

کامپوزیت ونیر خود دو نوع کلی دارد که به آنها پرسلن(سرامیک) و کامپوزیت رزین گفته می شود. ونیرهای پرسلن کمی شبیه ناخن مصنوعی است و به صورت جدا جدا بر روی سطح دندان ها قرار می گیرد. با توجه به اینکه شکل هریک از دندان ها با هم متفاوت است، هر ونیر به صورت سفارشی و مخصوص همان دندان ساخته می شود تا هرچه بیشتر به دندان طبیعی شبیه باشد و طبیعی به نظر برسد.
در مقابل رزین کامپوزیت به صورت لایه خمیری شکل تهیه می شود و روی سطح دندان را می پوشاند. این لایه توسط دندانپزشک فرم دهی می شود تا شکل مطلوب به دست بیاید. لایه خمیری کامپوزیت، همرنگ دندان است و برای ترمیم آسیب دیدگی و یا ترک خوردن دندان ها استفاده می شود و می تواند رنگ دندان ها را نیز سفیدتر نماید. این که کدامیک از ونیرها برای دندان چه فردی مناسب تر است را دندانپزشک تشخیص می دهد. او پس از معاینه دهان و بررسی مشکل، درمانی را که برای بیمار مناسب تر است، انتخاب و به او پیشنهاد می دهد. از آنجایی که برای بعضی از دندان ها فقط یک روش درمان می تواند کاربردی باشد، با دندانپزشک خود همراهی کنید و بر روی روش خاصی اصرار نداشته باشید.

کامپوزیت ونیر برای چه افرادی لازم است؟

افرادی که دندان های آنها تیره و یا لک شده است می توانند از کامپوزیت برای درمان و تغییر رنگ دندان های خود استفاده کنند. البته به یاد داشته باشید که ونیرهای کامپوزیت از هر نوعی که باشند می توانند دندان ها را سفید نموده و آسیب دیدگی های جزئی را درمان نمایند و جایگزین درمان ارتودنسی دندان نیست. چرا که این روش نمی تواند به هم ریختگی، نامرتب بودن، جلو و عقب بودن و کجی دندان ها را درمان نماید. از این رو برای نصب ونیرها، دندان ها باید کاملاً سالم و ردیف باشند.
یکی دیگر از مواردی که کامپوزیت را با مشکل مواجه می کند، دندان قروچه است. اگر چنین عادتی دارید درمان ونیر گزینه مناسبی برای شما نیست، مگر اینکه عادت خود را کنار بگذارید.
به طور کلی ونیر می تواند برای موارد زیر کارآمد باشد:

• وجود فاصله های کم بین دندان ها
• شکستگی، لب پریدگی یا ترک خوردن دندان ها
• تغییر رنگ و سفید کردن دندان ها
• پر کردن دندان با مواد همرنگ
• یکدست کردن اندازه دندان ها (به ویژه دندان های کوچک)

به منظور بررسی این موضوع که آیا درمان کامپوزیت برای شما مناسب است یا خیر، میبایست به متخصص ارتودنسی مراجعه نمایید. چراکه معاینه و بررسی سالم و ردیف بودن دندان های شما برای درمان با کامپوزیت بسیار ضروری است. شاید لازم باشد قبل از ونیرهای کامپوزیتی، دندان های شما ارتودنسی شود تا در جایگاه مناسب خود قرار گیرد.
همچنین لازم است لثه های شما کاملاً سالم باشد، چراکه مشکلات و بیماری های لثه روند درمان شما را با مشکلاتی مواجه میکند.

هزینه کامپوزیت ونیر دندان

هزینه کامپوزیت دندان به عوامل مختلفی بستگی دارد. از جمله این موارد جنس و کیفیت مواد به کار رفته در ترکیبات کامپوزیت، دندانپزشک انتخاب شده توسط بیمار و میزان توانایی و تجربه دندانپزشک، کلینیک دندانپزشکی مورد مراجعه و کادر تخصصی حاضر در کلینیک و تجهیزات آن، بیمه بیمار، تعداد دندان های مورد معالجه و اینکه آیا در کنار درمان کامپوزیت به درمان پیش نیاز دیگری مانند پر کردن دندان یا عصب کشی دندان نیاز دارد یا خیر، بستگی دارد.
همچنین به یاد داشته باشید که شاید در طول زندگی فقط یکبار اقدام به کامپوزیت نمایید، پس سعی کنید بهترین متخصص را برای درمان خود انتخاب کنید. چرا که اگر دندانپزشک شما دقت و تجربه کافی را نداشته باشد شما به درد سر می افتید و علاوه بر به خطر افتادن سلامتی شما، میبایست هزینه های گزافی را برای جبران بپردازید. هزینه برای سلامتی همیشه ارزشمند است. پس بهترین دندانپزشک را برای درمان خود انتخاب کنید.

فواید و مزایای ونیر کامپوزیت

ونیرهای کامپوزیتی مزایای زیادی نسبت به سایر روش های مشابه خود دارند. به عنوان مثال این روش در مقایسه با لمینت قیمت بسیار مناسب تری دارد. از طرف دیگر چون مقدار تراش بسیار کمی روی دندان ایجاد می شود، یه درمان کم تهاجم و کم ریسک برای دندان ها به شمار می رود.
در مقایسه با روش های جایگزین کامپوزیت از جمله روکش های سرامیکی، برتری های کامپوزیتی عبارتند از:

1. در این روش مقدار بسیار کمی از سطح دندان تراشیده می شود و یا در روش های نوین اصلا سطح دندان تراشیده نمی شود.
2. روکش های کامپوزیتی از انواع درمان های برگشت پذیر است.
3. بر خلاف روکش های سرامیکی، لازم نیست حتما تمام سطح دندان پوشیده شود. به عنوان مثال شاید فقط لازم باشد از کامپوزیت برای بستن فاصله بین دندان ها استفاده شود.
4. روکش های کامپوزیتی به راحتی قابل ترمیم و پولیش کردن است. اگر یک روکش سرامیکی دچار ترک و شکستگی شود، حتما میبایست یک واحد جایگزین آن در آزمایشگاه ساخته شود. در حالیکه روکش کامپوزیتی را می توان به راحتی با مواد کامپوزیت ترمیم کرد و یا آن ها را به وسیله پولیش دندان پاکسازی نمود.
5. قیمت روکش های کامپوزیتی نسبت به روکش های سرامیکی ارزان تر است.
6. تعویض روکش ها کامپوزیتی بسیار راحت تر از روکش سرامیکی است و نیاز به هیچگونه تراشیدن دندان ندارد.
7. مدت زمان درمان آن کوتاه است و معمولا در یک جلسه درمان میتواند به طور کامل انجام شود.
8. روش کامپوزیت برای تمام افراد قابل استفاده است و محدودیت سنی ندارد.
9. طول عمر کامپوزیت ونیر نسبت به روکش های سرامیکی بیشتر است و مقاومت آن در برابر فشار بالاتر است.

مراحل انجام ونیر کامپوزیت دندان

ابتدایی ترین مرحله برای قرار دادن کامپوزیت ها روی دندان، تمیز کردن فضای دهان به طور کامل است تا هیچ گونه جرم یا پلاک دندان بر روی سطح دندان وجود نداشته باشد و سطح کار کاملاً تمیز باشد. در ادامه دندان ها به طور کامل خشک می شوند تا هیچ گونه رطوبتی روی سطح دندان وجود نداشته باشد که در روند انجام کامپوزیت اختلال ایجاد نماید.
سپس با توجه به نوع کامپوزیتی که برای درمان انتخاب شده است، سطح دندان کمی تراش داده می شود تا سطح مناسب برای گذاشتن روکش ونیر آماده شود. در واقع این سطح به بهتر چسبیدن ونیر کامپوزیت به دندان کمک زیادی می کند.
همانطور که قبلاً اشاره کردیم ونیرهای پرسلنی به صورت سفارشی ساخته می شوند تا برای دندان های فرد کاملاً فیکس باشند. همچنین پس از ساخته شدن در جایگاه خود قرار می گیرند تا رنگ و شکل آنها بررسی شود و کاملاً مورد رضایت بیمار باشد.
برای چسباندن ونیرهای پرسلن با استفاده از مواد باندینگ (چسب) مخصوص استفاده می کنند و ونیرهای کامپوزیتی را به آرامی روی دندان می چسبانند. در این مراحل پولیش نیز انجام می شود تا پرسلن ها به صورت مطلوب روی سطح دندان قرار بگیرند. در واقع می توان گفت میزان مطلوبیت قرارگیری ونیرهای پرسلن به هنر دندانپزشک زیبایی و تجربه وی بستگی زیادی دارد.
از آنجایی که ونیرهای پرسلن بسیار نازک هستند، نیازی به تراش عمیق روی سطح دندان نیست. مگر اینکه لازم باشد برای اطلاح نامرتب بودن دندان ها و تغییر سایز آنها و اصلاح طرح لبخند این اقدام صورت گیرد.
برای اجرای درمان از طریق ونیرهای کامپوزیت رزین نیز لازم است مقدار کمی از سطح دندان تراشیده شود و مایع خمیری شکل روی سطح دندان قرار بگیرد. پس از اتمام فرم دهی توسط دندانپزشک، اشعه فرابنفش به آن تابیده می شود تا کاملاً سفت و محکم شود. پس از این نوبت به پولیش دندان می رسد تا رنگ و شکل کامپوزیت کاملاً دلخواه شود و شکل طبیعی پیدا کند.
کلیه این مراحل درون مطب دندانپزشکی انجام می شود و همه آنها برای کلیه دندان های مورد نظر در یک جلسه قابل اجرا است. هرچند درمان کامپوزیت یک درمان کاملاً بدون درد است اما بعضی اوقات در صورتی که بیمار احساس درد داشته باشد، از بیهوشی موضعی یا بی حسی موضعی برای کاهش درد استفاده می شود.

سولات متداول

1. آیا انتخاب رنگ ونیر کامپوزیت به عهده بیمار است؟

   بله، برای انتخاب رنگ حتما نظر بیمار پرسیده می شود، چرا که در نهایت بیمار باید از نتیجه کار راضی باشد و دندان ها و لبخند خود را دوست داشته باشد. از این رو دندانپزشک حتما با بیمار مشورت می کند. رنگ ونیر ها با توجه به سن، جنسیت و رنگ پوست صورت انتخاب می شود. به یاد داشته باشید که هرچقدر دندان های شما طبیعی تر به نظر برسد، بهتر و زیبا تر است. بنابراین لازم نیست کامپوزیت نسبت به دندان های طبیعی شما بیش از حد سفید باشد.

2. آیا امکان کامپوزیت کردن دندان های روکش شده وجود دارد؟

   در صورتی که دندان های شما قبلا روکش شده باشد، ابتدا دندانپزشک دندان ها را معاینه نموده و وضعیت آن ها را بررسی می کند و در صورتی که امکان پذیر باشد روکش های قبلی را با روکش های جدید تعویض می نماید.

3. آیا می توان کامپوزیت ونیر را بر روی دندان ایمپلنت شده انجام داد؟

   تصمیم گیری در مورد این موضوع بر عهده دندانپزشک است، آن هم پس از معاینه دقیق دهان و دندان ها. به این صورت که دندانپزشک ابتدا دندان ها را معاینه می نماید. اگر ایمپلنت دندان وضعیت مناسبی داشته باشد، برای هماهنگی با سایر دندان ها می توان برای آن از ونیر کامپوزیت استفاده نمود. اما اگر ایمپلنت مشکل داشته باشد، نمی توان آن را با ونیر اصلاح نمود و در ابتدا لازم است روکش ایمپلنتت تعویض شود.

4. آیا انجام عمل زیبایی بینی با کامپوزیت تداخل دارد؟

   از آنجاییکه پس از کامپوزیت دندان، لب در موقعیت جدیدی قرار می گیرد، بهتر است ابتدا جراحی بینی پس از انجام کامپوزیت باشد و پس تغییر وضعیت لب باشد.

5. آیا انجام کامپوزیت دندان در دوران بارداری خطرناک است؟

   در دوره بارداری معمولا درمان های اورژانسی برای بیمار انجام می شود. اگرچه کامپوزیت و اکثر درمان های دندانپزشکی به ویژه موارد زیبایی هیچ گونه ضرری برای دوران بارداری ندارد. اما بهتر است کلیه درمان ها به ویژه کشیدن دندان در دوره بار داری، در سه ماهه دوم بارداری باشد.

6. آیا کامپوزیت دندان موجب پوسیدگی دندان میشود؟

   در پاسخ به این سوال باید گفت ونیر کامپوزیت نه تنها پوسیدگی دندان را به دنبال ندارد، بلکه مانع پوسیده شدن دندان ها است. از آنجایی که ونیر کامپوزیت یک لایه نازک روی سطح دندان ایجاد میکند، از پوسیده شدن دندان ها جلوگیری می نماید. البته لازم به ذکر است که در صورت رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان پس از درمان؛ دندان های شما دچار پوسیدگی خواهد شد.

7. آیا کامپوزیت دندان موجب بوی بد دهان خواهد شد؟

   همانطور که گفته شد، پس از درمان با کامپوزیت لازم است مراقبت و توجه بیشتری نسبت بهداشت دهان و دندان خود داشته باشید. به عنوان مثال به طور مرتب از مسواک و نخ دندان و دهانشویه استفاده نمایید. در چنین حالتی دهان شما به هیچ عنوان بوی بد نخواهد گرفت.
   البته موضوعی که باید به آن توجه داشته باشید این است که مهارت دندانپزشک در اجرای کامپوزیت نیز خیلی مهم است. چرا که در صورتی که دندانپزشک به صورت حرفه ای کامپوزیت را روی دندان های شما قرار ندهد، ممکن است بین دندان و ونیر های کامپوزیت فاصله ایجاد شود. همین فاصله در بلند مدت باعث پوسیدگی و بوی بد دهان خواهد شد. در چنین شرایطی شما مجبور به تعویض روکش های کامپوزیت خواهید شد. از این رو لازم است در انتخاب دندانپزشک خود دقت کافی را داشته باشید.

8. چرا سفید کردن دندان با کامپوزیت بهتر از بلیچینگ است؟

   بنا به چند دلیل استفاده از کامپوزیت برای سفید کردن دندان ها، نسبت به بلیچینگ بهتر است. مهمترین این دلایل عبارتند از:
   • هر دو برای سفید کردن دندان به کار می روند اما بلیچینگ در تغییر شکل ظاهری دندان ها نقشی ندارد و فقط آنها را هر مدلی که باشند سفید می کند.
   • اگر دندان ها با استفاده از ماده آمالگام پر شده باشند، بلیچینگ قادر به سفید کردن آنها نیست.
   • بلیچینگ بسیار سریعتر از کامپوزیت دچار تغییر رنگ می شود. به عبارت دیگر عمر سفید بودن آن کوتاه است و در صورت مصرف نوشیدنی های رنگ دار مانند چای و قهوه یا مصرف دخانیات به سرعت زرد و بد رنگ می شود.
   • تغییر رنگ به وجود آمده در اثر مصرف برخی دارو ها مانند آنتی بیوتیک ها از طریق بلیچینگ قابل درمان نیست.
   این در حالی است که ونیر کامپوزیت هیچ یک از محدودیت های گفته شده را ندارد و به راحتی می تواند عیوب دندان را بر طرف نموده، دندان ها را سفید کند و طرح لبخند را اصلاح نماید.

9. آیا کامپوزیت دندان به سادگی می شکنند؟

   خیر روکش های کامپوزیتی مقاومت بالایی دارند و به سادگی نمی شکنند. مگر اینکه فشار غیر معمولی به آنها وارد شود. البته کَنده شدن روکش های کامپوزیتی یکی از شایع ترین مشکلات در ونیرهای کامپوزیتی است، آن هم به دلیل گاز زدن شدید یا مصرف خوراکی های بسیار سفت مانند آجیل یا شکستن مواد غذایی مانند قند با دندان. البته در صورت به وجود آمدن چنین مشکلاتی، کامپوزیت در یک جلسه قابل ترمیم است.