به طور کلی تمام افراد، برای یک بار هم که شده درد دندان را به دلایل متفاوتی، تجربه کرده‌اند. یکی از شایع‌ترین علل درد دندان، پوسیدگی دندانی است که به عصب رسیده است. عصب کشی دندان، درمانی است که در این شرایط میتواند به نجات دندان بپردازد. مزایا و معایب عصب کشی دندان را می‌دانید؟
عصب کشی چقدر درد دارد؟ مراحل این درمان به چه صورت پیش خواهد رفت؟
در این مقاله با دکتر فاطمه لبافی همراه باشید و در چند دقیقه کوتاه با این روش درمانی بی نظیر آشنا شوید.
عصب کشی دندان چیست؟
روت کانال یا عصب کشی دندان یکی از روش‌های درمانی در دندانپزشکی می‌باشد که به درمان آسیبی که به قسمت نرم دندان یا پالپ وارد شده است، می‌پردازد. پالپ ساخته شده از اعصاب، بافت و عروق خونی است که برای رشد دندان‌ها، کمک دهنده می‌باشد. جالب است بدانید تا قبل از پیدایش این روش درمانی، اگر ریشه دندان دچار آسیب می‌شد و یا اگر عفونت می‌کرد، تنها راه راه حل، کشیدن دندان بود که خوشبختانه با پیدایش این روش درمانی، بسیاری از مشکلات دندان قابل درمان می‌باشد. انجام این کار در اکثر اوقات تحت بی‌حسی موضعی صورت می‌گیرد. دندانپزشک برای درمان ریشه به تخلیه پالپ و یا قسمت نرم دندان می پردازد تا درد و التهاب وارد شده را از بین ببرد. در ادامه نحوه انجام آن را بیشتر برایتان شرح خواهیم داد.
علل نیاز به درمان ریشه دندان
در صورتی که پالپ و یا بافت نرم داخل کانال ریشه به دلایل متعددی مانند پوسیدگی عمیق و شکستن دندان، دچار آسیب و تورم شده باشد، نیاز به درمان ریشه دندان می‌باشد. گاهی اوقات دندان صدمه شدیدی می‌بیند که در ظاهر مشخص نیست، اما به پالپ دندان آسیب می‌رساند که در صورت عدم درمان، میتواند دردهای شدید و آبسه های دهانی را برای فرد ایجاد کند. به طور کلی برخی از علائم زیر می‌توانند نشانه‌ای از نیاز به درمان ریشه دندان باشند:
- درد بسیار شدید دندان در زمان غذا خوردن
- ایجاد جوش روی لثه
- ترک خوردگی و یا شکستگی دندان
- التهاب و حساسیت لثه
- سیاه شدن لثه یا پوسیدگی شدید دندان
- حساسیت بیش از اندازه دندان به سرما و گرما
- درد دندان پس از خوردن غذاهای سفت
- تیر کشیدن دندان بدون هیچ علتی
- لق بودن دندان
هزینه عصب کشی دندان
برای برآورد هزینه عصب کشی دندان، فاکتورهای متعددی مد نظر قرار داده می‌شوند. نوع تجهیزات مورد استفاده توسط دندانپزشک و همچنین میزان تخصص و مهارت او تاثیر بسزایی در هزینه نهایی درمان دارند. علاوه بر این موقعیت دندان، شدت ناهنجاری و تعداد کانال‌های مورد درمان، اهمیت بسیار زیادی بر هزینه درمان خواهند داشت. درمان دندان‌هایی که در بخش‌های انتهایی دندان قرار دارند، سخت‌تر بوده و به دقت و زمان بسیار بیشتری نیاز دارد. همچنین باید بدانید برخی بیمه‌ها تعرفه‌ای بابت عصب کشی دندان پرداخت می‌کنند. به طور کلی برای اینکه اطلاعات لازم را به دست آورید، با دندانپزشک خود مشورت کنید و اگر دارای بیمه درمانی هستید، از تعرفه‌های درمانی آن آگاهی پیدا کنید.
مزایای عصب کشی دندان
در صورتی که سطح دندان دچار ترک خوردگی شود و یا حفره عمیقی در آن ایجاد گردد، باکتری‌ها به راحتی می‌توانند وارد کانال دندان شده و سبب ایجاد عفونت در استخوان گردند. عفونت در استخوان با ایجاد تحلیل، باعث تورم و لق شدن دندان‌های اطراف میشود. هنگامی که پالپ دندان آسیب می‌بینند، مشکلات زیادی برای بیمار ایجاد شده که با دردهای شدیدی همراه است. بنابراین مزیت عصب کشی دندان، یک درمان فوق العاده و ضروری برای رفع مشکلات ریشه دندان می‌باشد.
انواع عصب کشی دندان بر حسب تعداد کانال
هر دندان دارای یک و یا چند ریشه است که هر کدام از آنها درون کانال‌های دندانی قرار دارند. با توجه به نوع دندان، تعداد کانال‌ها متفاوت می‌باشد. در ادامه شما را با انواع عصب کشی دندان بر حسب تعداد کانال دندان آشنا خواهیم کرد:
-
عصب کشی دندان یک کاناله
این نوع عصب کشی به طور معمول برای دندان‌های جلویی مورد استفاده قرار می‌گیرد که در آن دندانپزشک به عصب کشی دندانی که دارای یک ریشه می‌باشد، می‌پردازد. به طور معمول برای درمان دندان‌های قدامی فک بالا و پایین، دندان‌های آسیای فک پایین و دندان‌های نیش فک بالا و پایین، از این نوع عصب کشی استفاده میشود.
-
عصب کشی دندان دو کاناله
دندان‌های آسیای کوچک فک بالا و پایین دارای دو کانال می‌باشند که به دقت بالایی از دندانپزشک نیاز دارد.
-
عصب کشی دندان چهار کاناله
منظور از این عصب کشی، درمان دندان‌هایی است که تعداد کانال‌های بیشتری دارند. دندانپزشک باید تخصص و مهارت کافی برای درمان ریشه دندان داشته باشد، زیرا حتی اگر یک کانال را جا بیندازد، عصب کشی موفقیت آمیز نخواهد بود و بیمار یا باید مجدد تحت درمان قرار بگیرد و یا دندان کشیده خواهد شد.
فیلم عصب کشی دندان
این مطلب به زودی به روز رسانی می شود.
مدت زمان و تعداد جلسات عصب کشی دندان
امروزه با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته، عصب کشی دندان در یک جلسه انجام میشود. گاهی اوقات امکان دارد که دندانپزشک تشخیص دهد تا برای نتیجه مطلوب‌تر، لازم است که درمان یک و یا دو جلسه باشد. مدت زمان عصب کشی دندان با توجه به شرایط بیمار و دندان او، متفاوت است، اما معمولا بین ۱ تا ۲ ساعت انجام می‌گیرد.
مراحل عصب کشی دندان
نحوه عصب کشی دندان به این صورت است که ابتدا دندانپزشک به بررسی تاریخچه پزشکی بیمار م پردازد و فرمی از لیست داروهای مورد استفاده به بیمار داده میشود. سپس عکس‌های رادیوگرافی لازم گرفته شده تا دندانپزشک پس از تشخیص آسیب ریشه دندان، به درمان آن بپردازد. در ادامه به طور کامل به بررسی مراحل عصب کشی دندان می‌پردازیم:
-
تزریق داروی بی حسی
دندانپزشک حدود ۱۰ دقیقه تا نیم ساعت قبل از عصب کشی دندان، به جهت کاهش درد برای بیمار داروی بی حسی تزریق میکند.
-
دسترسی به عصب دندان
دندانپزشک برای اینکه به پالپ دندان دسترسی پیدا کند، با استفاده از دستگاه‌های مخصوصی مانند توربین دندانپزشکی و فرز، مینا و عاج دندان را بر می‌دارد تا به فضای داخلی دندان نزدیک شود. همچنین برای دسترسی راحت‌تر به کانال دندان، برخی از قسمت‌های اطراف دندان حذف خواهند شد.
-
یافتن کانال‌های دندان
دندانپزشک متخصص باید بتواند کانال‌های داخل دندان و راه دسترسی به آنها را به درستی تشخیص دهد. این مرحله یکی از مهم‌ترین مراحل عصب کشی دندان می‌باشد، زیرا اگر دندانپزشک حتی یک کانال را تشخیص نداده و درمان نکند، در این صورت بیمار یا باید مجدد تحت درمان قرار بگیرد و یا به دلیل شدت یافت عارضه، دندان کشیده میشود.
-
پاکسازی کانال
در پاکسازی کانال، سوهان و یا یک فایل ریز برای رادیوگرافی، وارد هر کدام از کانال‌های دندان میشود. پاکسازی کانال دو هدف را دنبال میکند. هدف اول این است که دندانپزشک از تشخیص کانال و تعداد آنها اطمینان حاصل کند و هدف بعدی به جهت به دست آوردن اطلاعات مورد نیاز از ریشه دندان می‌باشد. اگر دندانپزشک در پاکسازی قسمتی از ریشه سهل انگاری داشته باشد، سبب نیاز به درمان مجدد بیمار در آینده خواهد شد. کارایی این فایل‌ها به این شکل است که در ابتدا از فایل‌های نازک و بعد از آن از فایل‌های ضخیم‌تر استفاده میشود تا باکتری‌ها و بافت‌های مرده از کانال خارج گردند.
-
پر کردن ریشه دندان
برای این کار دندانپزشک به کمک مواد مخصوصی به پر کردن ریشه دندان می‌پردازد. مواد مورد استفاده برای این کار دارای کیفیت، قیمت و مدل‌های مختلفی هستند که دندانپزشک بهترین آن را با در نظر گرفتن شرایط بیمار انتخاب میکند. به مرور زمان دندانی که عصب کشی شده است، دچار حالت شکنندگی میشود. برای جلوگیری از این اتفاق، دندانپزشک میله‌ای را درون کانال قرار می‌دهد که به علت داشتن نوسان همسان با دندان، با آن جوش خورده تا استحکام دندان را افزایش دهد.
-
پرکردن تاج دندان
در اتمام تمام مراحل از مواد خاصی برای پر کردن تاج دندان استفاده میشود و اگر تاج دندان بخشی از ساختار خود را از دست داده باشد، دندانپزشک باید از روکش دندان برای ترمیم آن در مرحله دیگری استفاده کند.
عصب کشی دندان کودکان
بسیاری از والدین ممکن است با شنیدن نیاز به عصب کشی دندان کودک خود تعجب کنند و عصب کشی دندان شیری که در هر صورت قرار است در سن مشخصی بیفتد را ضروری ندانند. اما به چه دلیل گفته میشود که عصب کشی دندان شیری اهمیت زیادی دارد؟
سلامت دندان شیری و حفظ آن به اندازه دندان‌های دائمی اهمیت دارد، زیرا دندان شیری فضای لازم برای رشد دندان دائمی در آن محل را نگه می‌دارد.
زمانی که این دندان‌ها در موعدی زودتر از موعد مقرر خود بیفتند و یا کشیده شوند، موقعیت دندان‌های باقی مانده برای پر کردن آن فضا تغییر کرده و نه تنها نظم آنها به هم می‌ریزد، بلکه دندان‌های دائمی نیز نمی‌توانند در موقعیت صحیح خود رشد کنند. در نتیجه این امر ناهماهنگی بین دندان‌ها و نامرتبی آنها رخ می‌دهد و باعث میشود که کودک در بزرگسالی نیاز به انجام ارتودنسی پیدا کند.
علاوه بر مورد ذکر شده، لازم است که والدین به این امر توجه داشته باشند که کشیدن دندان به جای عصب کشی کردن آن، مشکلات دیگری مانند عدم تلفظ صحیح حروف و ناتوانی در جویدن درست و کامل غذا برای کودکشان به وجود خواهد آورد.
یکی از نگرانی‌های والدین در خصوص انجام این درمان، ترس فرزند آنها از خدمات دندانپزشکی است. دندانپزشکان به طور معمول با استفاده از تکنیک‌های روانشناسی به کودک کمک می‌کنند تا بر ترس خود از محیط دندانپزشکی و انجام درمان غلبه کنند. در صورتی که موفق به انجام این کار شوند، درمان بدون نیاز به بیهوشی انجام خواهد شد، اما در مواردی که این روش جواب ندهد، ممکن است از بیهوشی برای انجام عصب کشی دندان کودک استفاده شود. لازم به ذکر است که دندانپزشک تمام این موارد را با در نظر گرفتن سن و شرایط کودک انجام می‌دهد تا هیچ گونه آسیبی به او وارد نشود.
عصب کشی دندان در بارداری
زنانی که در دوران قبل از بارداری به بهداشت دهان و دندان خود اهمیت می‌دهند، در دوران بارداری کمتر دچار مشکلات دندانی می‌شوند. با این حال تغییرات هورمونی که در بدن مادران باردار رخ می‌دهد، تهوع صبحگاهی که مسواک زدن را سخت میکند و همچنین مشکلات دندانی که قبل از بارداری وجود داشته‌اند و درمان نشده‌اند، از عواملی هستند که موجب ایجاد پوسیدگی دندان‌ها در دوران بارداری شده و در صورتی که این پوسیدگی‌ها شدید شوند و بخش زیادی از دندان را دچار کنند، ممکن است نیاز به انجام عصب کشی در این دوران را به وجود آورند.
شاید شما نیز شنیده باشید که گفته میشود مادران باردار نمی‌توانند در این دوره درمان‌های دندانپزشکی انجام دهند و باید تا پس از پایان دوران بارداری صبر کنند. عدم درمان مشکلات لثه و دندان در این دوران میتواند باعث تشدید آنها و ایجاد عفونت شود که نه تنها سلامت مادر، بلکه سلامت جنین را نیز به خطر می‌اندازد.
بنابراین بهتر است که مادران باردار با مشورت متخصص زنان و زایمان خود و همچنین دندانپزشک خود، از بهترین زمان برای دریافت درمان لازم و عصب کشی دندان پوسیده خود مطلع شوند و اقدام به انجام آن نمایند. اغلب گفته میشود که بهتر است در ۳ ماه اول بارداری از انجام خدمات دندانپزشکی خودداری کرد و دریافت این خدمات را به ۳ ماه دوم بارداری موکول کرد.
عوارض عصب کشی دندان
عصب کشی دندان به منظور کاهش درد و نجات دندان آسیب دیده انجام می گیرد، اما شاید معایبی به همراه داشته باشد. بیمار باید در انتخاب دندانپزشک دارای تخصص دقت کافی را داشته باشد، زیرا اگر دندانپزشک مهارت کافی در عصب کشی دندان را نداشته باشد و حتی یک کانال را جا بیندازد، عفونت گسترش پیدا می کند. در این صورت درمان کاملا با شکست رو به رو می شود. اگر در حین درمان ریشه دندان ترک بخورد، دندان به خوبی پر نخواهد شد و در نهایت درمان موثر واقع نمی شود. اگر چنین مشکلاتی ایجاد شد، دندانپزشک متخصص می تواند برای اصلاح آن ها اقدام نماید. برای اینکه بتوان از ایجاد این عوارض جلوگیری کرد، بیمار باید کاملا دستورالعمل های دندانپزشک خود را جدی بگیرد.
عوارض عدم انجام عصب کشی دندان
هنگامی که دندان دچار عفونت و پوسیدگی شد، باید سریعا برای درمان آن اقدام نمود، در غیر این صورت عفونت آسیب جدی به کانال‌های دندانی وارد میکند. اگر این عفونت به ریشه دندان و یا عصب برسد، آبسه‌های شدید دندانی و دردهای غیر قابل تحمل ایجاد می‌شوند. با گسترش عفونت، امکان از دست رفتن دندان به طور کامل وجود دارد که دندانپزشک به جای درمان، مجبور به کشیدن دندان آسیب دیده میشود.
مراقبت‌های بعد از عصب کشی دندان
اگر عصب کشی دندان انجام داده‌اید، باید برخی نکات و مراقبت های لازم بعد از عصب کشی دندان را در نظر بگیرید که در زیر به بررسی آنها می‌پردازیم:
- پس از عصب کشی دندان به منظور کاهش درد، مسکن‌های تجویز شده توسط دندانپزشک خود را مصرف کنید. در صورتی که با کمک داروها، میزان درد کاهش نیافت، باید به کلینیک دندانپزشکی مراجعه نمایید.
- پس از عصب کشی دندان، تا چند روز از مصرف مواد غذایی سفت و چسبنده پرهیز کنید.
- در هنگام مسواک زدن توجه داشته باشید که به دندان عصب کشی شده، فشاری وارد نشود.
- به دلیل حساس بودن دندان عصب کشی شده به سرما و گرما، از مصرف غذا و نوشیدنی‌های بسیار داغ و بسیار سرد اجتناب کنید.
- تا زمانی که بعد از درمان عصب کشی، روکش روی دندان قرار داده نشده است، از نخ دندان استفاده نکنید.
- سعی کنید در طی سال برای چکاپ دندان‌ها به مطب دندانپزشکی مراجعه داشته باشید.
- رعایت بهداشت دهان و دندان خود را جدی بگیرید و به درستی انجام دهید.
سوالات متداول
-
آیا عصب کشی دندان درد دارد؟
در حین درمان عصب کشی دندان، به منظور کاهش درد بی حسی تزریق میشود، بنابراین در زمان انجام کار دردی برای بیمار وجود ندارد. همچنین پس از آن در صورت بروز درد و ناراحتی، با مصرف داروهای مسکن، میزان این درد کاهش خواهد یافت.
-
دندان عصب کشی شده تا چه مدت عمر خواهد کرد؟
اگر بیمار پس از عصب کشی دندان، مراقبت روزهای اول را رعایت کند، معمولا دندان طول عمری بالا خواهد داشت.
-
برای عصب کشی دندان چه جایگزینی وجود دارد؟
در واقع عصب کشی دندان به منظور نجات دندان آسیب دیده انجام میشود. اگر بیمار دچار پوسیدگی دندان شود و برای درمان آن سهل انگاری داشته باشد، ممکن است عفونت به قدری گسترش یابد که دندان کاملا از بین برود. در این صورت دندان پوسیده کشیده خواهد شد. وجود جای خالی دندان میتواند عوارض زیادی برای بیمار ایجاد نماید، بنابراین سریعا باید برای درمان اقدام کرد که بهترین روش برای این کار، ایمپلنت دندان می‌باشد.
-
بعد از عصب کشی، تا چه زمانی درد دندان وجود دارد؟
به طور معمول پس از عصب کشی دندان، درد ناشی از آن ۳ تا ۴ روز ادامه پیدا میکند. اما در صورتی که این درد در طول این مدت زمان کاهش پیدا نکند و یا شدیدتر شود، میتواند نشان دهنده عوارضی مانند عفونت باشد و توصیه میشود که در این صورت با دندانپزشک خود تماس بگیرید و موضوع را با ایشان در میان بگذارید.
-
آیا عصب کشی دندان در خانه امکان پذیر است؟
خیر. عصب کشی دندان باید در مطب توسط دندانپزشک در یک محیط کاملاً بهداشتی و استریل با استفاده از تجهیزات دندانپزشکی انجام شود. با این حال ممکن است افراد تا زمانی که به کلینیک مراجعه کنند به دنبال روش‌های خانگی برای تسکین درد دندان خود باشند که در این موارد اغلب از کمپرس سرد و داروهای گیاهی مانند میخک، سیر، چای کیسه‌ای، استفاده از روغن‌ها و … استفاده می‌کنند.
-
عصب کشی دندان جلو سخت‌تر است یا دندان عقب؟
عصب کشی دندان‌های عقب به این دلیل که امکان دسترسی به آنها دشوارتر است، سخت‌تر می‌باشد.
-
بهترین مسکن‌ها بعد از عصب کشی دندان کدام‌اند؟
به طور معمول دندانپزشک پس از عصب کشی دندان، داروهایی را برای تسکین درد ناشی از آن تجویز میکند که از میان آنها می‌توان ایبوپروفن، استامینوفن، آسپرین و ناپروکسن سدیم را نام برد. توجه داشته باشید که در صورت ابتلا به هرگونه بیماری و مصرف داروی خاصی آن را با دندانپزشک خود در میان بگذارید تا ایشان با در نظر گرفتن این موضوع داروی مناسب را تجویز کند. داروهای تجویزی را مطابق با دستورالعمل دندانپزشک خود مصرف کنید و از تغییر دوز آنها به طور خودسرانه پرهیز کنید.
-
آیا قیمت عصب کشی دندان بالا است؟
هزینه عصب کشی دندان تحت تأثیر موارد مختلفی از جمله شدن پوسیدگی، نوع دندانی که تحت درمان قرار می‌گیرد، نوع مواد پر کننده مورد استفاده، هزینه تصویربرداری، دستمزد دندانپزشک و در نهایت تعرفه بیمار مشخص میشود. در نهایت انجام این درمان ارزشش را دارد تا بیمار دندان خود را از دست ندهد.
-
آیا می‌توان نیاز به درمان عصب کشی در آینده را کاهش داد؟
بله. با رعایت بهداشت دهان و دندان و همچنین مراجعه زودهنگام به دندانپزشک در صورت مشاهده پوسیدگی‌های جزئی و همچنین انجام مرتب جرمگیری دندان می‌توان سلامت آن را حفظ کرد و نیاز به انجام عصب کشی دندان در آینده را کاهش داد.