فلوراید تراپی | در منزل | هزینه، انواع، مزایا، مراحل و عوارض | سوالات متداول

در برخی موارد پوسیدگی دندان در بزرگسالان به تدریج از زمان کودکی شکل گرفته است. به همین دلیل باید به سراغ روشی برای پیشگیری از پوسیدگی از همان کودکی بود. فلوراید تراپی (fluoride-therapy) در کودکان روش بسیار موثری برای جلوگیری از پوسیدگی دندان آنها است.
اما فلوراید تراپی دندان چیست؟
اصلا این روش برای چه افرادی مناسب است و هزینه انجام آن چقدر است؟
استفاده از فلوراید تراپی چه مزایا و معایبی به همراه خواهد داشت؟
در ادامه به بررسی کامل این روش و مزایا و انواع آن پرداخته‌ایم.

فلوراید تراپی دندان چیست؟

مینای دندان از سخت‌ترین ساختارهای موجود در دندان و نیز در تمام بدن است. این لایه بیرونی تمام دندان را می‌پوشاند و در جهت حفظ و نگهداری دندان، بسیار موثر است. در صورتی که مینای دندان آسیب ببیند، دندان‌ها به طور جدی‌تری در معرض پوسیدگی قرار می‌گیرند. یک روش بسیار موثر جهت جلوگیری از آسیب دیدگی و پوسیدگی دندان، فلوراید تراپی است.
فلوراید ماده‌ای ضروری در جهت حفظ استحکام دندان بوده و در موادی مانند آب، چای، غذای پخته شده در آب، شیر خشک نوزادان و برخی از سرلاک‌ها وجود دارد. در نتیجه امروزه از این ماده به عنوان عاملی موثر و مطمئن در جهت کاهش پوسیدگی دندان یاد می‌شود.

فلوراید تراپی برای چه کسانی مناسب است؟

این روش جهت جلوگیری از پوسیدگی دندان برای همه افراد خصوصا کودکان مناسب بوده و از پوسیدگی دندان‌های شیری جلوگیری می‌کند. افراد در کنار رعایت نمودن بهداشت دهان و دندان، می‌توانند از فلوراید تراپی نیز به شرطی که میزان مناسبی از آن را طبق توصیه دندانپزشک مصرف نمایند، برای سلامت دندان‌های خود استفاده کنند.

این درمان برای افراد زیر توصیه فراوان شده است:

1. افراد در معرض خطر بالای پوسیدگی افرادی که مصرف قند زیادی دارند یا بهداشت ضعیفی دارند، بیشتر از سایر افراد در معرض پوسیدگی دندان قرار دارند. این افراد و افرادی که به علت ناهنجاری دندان‌ها، احتمال پوسیدگی بالاتر است، می‌توانند از این درمان بهره‌مند شوند.
2. بیماران ارتودنسی بیمارانی که نیاز به ارتودنسی دارند، به دلیل استفاده از وسایل ارتودنسی داخل دهانشان، بیشتر در معرض پوسیدگی دندان قرار دارند. این افراد بهتر است از فلوراید تراپی بهره‌مند شوند.
3. بیماران تحت درمان رادیوتراپی چنین بیمارانی به دلیل استفاده از اشعه با انرژی بالا برای از بین بردن سلول‌های سرطانی، احتمال از بین رفتن غدد بزاقیشان وجود دارد. با خشک شدن دهان، احتمال پوسیدگی و نیاز به فلوراید تراپی نیز بالاتر می‌رود.
4. بیماران با بزاق کم بیمارانی که به هر دلیلی میزان بزاق کمتر از حد نرمال دارند، به دلیل احتمال بالاتر بروز پوسیدگی در آنها، باید از فلوراید تراپی استفاده کنند.

فلوراید تراپی در منزل

فلوراید تراپی در منزل زمانی موثر است که به صورت روزانه انجام شود. خمیر دندان‌های معمولی دارای ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ PPM فلوراید هستند که در صورت استفاده روزانه بسیار موثر هستند. استفاده از دهانشویه فلوراید نیز روش دیگری برای فلوراید تراپی در منزل است. مصرف دهانشویه با فلوراید زیاد برای مصرف هفتگی و دهانشویه با فلوراید کم برای مصرف روزانه مناسب هستند.

هزینه فلوراید تراپی چقدر است؟

در هر مطب دندانپزشکی، هزینه فلوراید تراپی متفاوت است و بستگی به عوامل متعددی دارد. در ابتدا باید تعیین شود کدام دندان‌ها نیازمند فلوراید تراپی هستند. گاهی همه دندان‌ها و گاهی برخی از دندان‌ها
احتیاج به فلوراید تراپی دارند. در رابطه با تعیین هزینه فلوراید تراپی عواملی مانند نوع فلوراید و میزان آن و تخصص دندانپزشک اهمیت زیادی دارند.
فلوراید تراپی تنها در یک جلسه قابل انجام است و هزینه آن برای هر دو فک ۱,۰۰۰,۰۰۰ تومان (یک میلیون تومان) است
جهت کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با کلینیک دندانپزشکی دکتر لبافی تماس بگیرید.

فواید و مزایای فلوراید تراپی

مزایا و فواید این درمان عبارت‌اند از:

1. مواد معدنی که در سطح دندان وجود دارند به وسیله ی فلوراید تراپی ترمیم می‌شوند و به این ترتیب از ایجاد حفره در دندان‌ها جلوگیری می‌شود.
2. اگر در کودکی تحت فلوراید تراپی قرار گرفته باشید، احتمال پوسیدگی دندان در بزرگسالی بسیار کمتر می‌شود.
3. طبق تجربه به دست آمده اگر کودکان هر ۶ ماه یکبار فلوراید تراپی انجام دهند، دندان‌های شیری سالم‌تر و پوسیدگی کمتری خواهند داشت.

انواع فلوراید تراپی

در فلوراید تراپی، به دو روش سیستماتیک و موضعی به دندان‌ها فلوراید رسانده می‌شود تا در برابر پوسیدگی از دندان‌ها محافظت شود. انواع فلوراید تراپی عبارت‌اند از:

1. فلوراید تراپی سیستماتیک

   این نوع فلوراید تراپی به گونه‌ای است که یک گروه از افراد می‌توانند از آن استفاده کنند. در واقع هدف از این نوع فلوراید تراپی، تاثیر روی یک جمعیت در یک منطقه است. در ادامه برخی از مثال‌های این نوع را بیان کرده‌ایم:

   1. آب آشامیدنی

      میزان استاندارد فلوراید موجود در آب های آشامیدنی ppm 1 است که این مقدار در کاهش ۵۰ تا ۷۰ درصد از پوسیدگی‌ها موثر است.

   2. مواد غذایی

      مواد غذایی مانند چای، میگو،کشمش، کاهو، اسفناج و عدس دارای فلوراید هستند.

2. فلوراید تراپی موضعی

   این نوع فلوراید تراپی به گونه‌ای است که تنها یک فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. موارد زیر مثال‌هایی از این نوع هستند:

   1. فلوراید تراپی تری

      دیگر روشی که برای فلوراید تراپی مورد استفاده قرار می گیرد، استفاده از تری در مطب دندانپزشکی است. در این روش متخصص دندانپزشکی با قرار دادن یک ترکیب حاوی فلوراید درون قالبی مخصوص در دهان بیمار، فلوراید تراپی را انجام می‌دهد. مدت زمانی که برای انجام این روش سپری می‌شود، در حدود ۱ تا ۴ دقیقه است. در طی فرایند درمان، ساکشن برای جلوگیری از بلعیدن فلوراید توسط بیمار، باید همواره در دهان بیمار او قرار داشته باشد. پس از اتمام درمان حداقل برای نیم ساعت فرد باید از مواردی از قبیل شستن دهان و خوردن و آشامیدن خودداری نماید.

   2. فلوراید تراپی وارنیش

      در صورتی که فلوراید برای کوکان کم سن و سال استفاده شود، این کار حتما باید در مطب دندانپزشکی و تحت نظارت دکتر متخصص دندانپزشکی انجام گیرد. از ابتدایی‌ترین و ساده‌ترین شکل فلوراید برای کودکان کم سن و سال، وارنیش فلوراید است. چون احتمال قورت دادن ماده فلوراید توسط این کودکان بیشتر است. در روش وارنیش ابتدا دندان‌های کودک توسط دندانپزشک تمیز می‌گردد و پس از آن با یک برس یک بار مصرف آن را روی دندان‌های کودک قرار می‌دهد. وارنیش به رنگ‌های کاراملی، شیری و سفید دیده می‌شود.

   3. دهانشویه

      بیشترین ترکیبی که در دهانشویه فلوراید استفاده می‌شود، فلوراید سدیم است. جهت شستشوی روزانه دندان محلول‌های با غلظت ۰.۰۵ درصد فلوراید سدیم مورد مصرف قرار می‌گیرند. افرادی که بیشتر از بقیه در معرض پوسیدگی دندان قرار دارند، غلظت گفته شده برایشان مناسب نبوده و غلظت مورد نیاز را با نظر دندانپزشک خود مصرف کنند. با این وجود این دهانشویه‌ها اغلب در مناطقی که فلوراید در آب آشامیدنی آنها وجود ندارد، برای کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرند.

   4. قرص

      اگر میزان فلوراید موجود در آب آشامیدنی از ppm 3 کمتر باشد، ممکن است نیاز باشد از قرص‌ استفاده کنند. میزان مصرف روزانه قرص‌ها برای سنین مختلف متفاوت است که در زیر به آنها اشاره می‌کنیم:

      • تولد تا دو سالگی: یک چهارم قرص
      • ۲ تا ۳ سالگی: نصف قرص
      • ۳ تا ۱۲ سالگی: قرص کامل

   5. ژل

      ژل فلوراید تراپی به دو نوع رایج استانوس فلوراید و فسفات فلوراید اسیدی وجود دارد. این ژل برای کودکان کمتر از ۷ سال کاربرد داشته که باید هر ۶ ماه یکبار و در هر مرتبه به مدت ۴ دقیقه مورد مصرف قرار گیرد. باید توجه شود که پس از استفاده از ژل تا یک ساعت از شستن دهان خودداری شود.

مراحل انجام فلوراید تراپی

تغذیه کودکان قبل از فلوراید تراپی بسیار مهم است و آنها باید قبل از فلوراید تراپی به مقدار کافی آب بنوشند؛ چرا که پس از فلوراید تراپی تا حدود دو ساعت نمی‌توانند چیزی بخورند و یا بنوشند.
مراحل انجام فلوراید تراپی در مطب دندانپزشکی به شرح زیر است:

1. در ابتدا سطح دندان‌ها به وسیله بروساژ تمیز می‌شود.
2. سطح دندان‌ها به ژل فلوراید آغشته می‌شود.
3. ژل فلوراید در حدود ۴ دقیقه بر روی دندان‌ها می‌ماند.
4. بعد از ۴ دقیقه اضافات ژل را با گاز استریل یا پنبه بر‌می‌دارند.
5. در طی تمام مراحل پشت کودک حالت عمودی داشته و سر کمی به سمت جلو خم می‌شود تا از قورت دادن فلوراید جلوگیری شود.

مراقبت‌های بعد از فلوراید تراپی

بعد از انجام فلوراید تراپی لازم است، مراقبت‌های مهمی انجام گردد که عبارت‌اند از:

1. بعد از انجام فلوراید تراپی از شستن دهان خودداری شود و تا حدود یک ساعت پس از درمان، از خوردن و آشامیدن اجتناب شود.
2. تا صبح روز بعد نباید از مسواک و نخ دندان استفاده کرد.
3. نباید از دهانشویه فلوراید و الکل استفاده کرد.
4. بعد از انجام وارنیش کودک باید به مدت یک روز غذاهای نرم و جذب نشدنی بخورد.
5. در صورت مشاهده علائمی مانند دل درد و تهوع، کودک باید شیر مصرف کند. این حالت زمانی رخ می‌دهد که کودک مقدار زیادی از فلوراید را قورت بدهد.
6. اگر دندان های کودک در معرض پوسیدگی شدیدی باشد، لازم است وارنیش دندان هر ۳ ماه یکبار انجام شود. اگر دندان کودک خیلی در معرض پوسیدگی نباشد، انجام وارنیش هر ۶ ماه یکبار لازم است.

عوارض فلوراید تراپی

در صورت استفاده بیش از حد از فلوراید، مانند هر داروی دیگری احتمال بروز عوارضی وجود دارد. از جمله مواردی که می‌توان به عنوان عوارض فلوراید تراپی بیان کرد، عبارتند از:

1. مشکلات گوارشی: مسمومیت، تهوع، استفراغ و درد شکم در اثر مصرف بیش از اندازه فلوراید
2. ایجاد لکه‌های سفید روی دندان: در اثر استفاده میزان زیاد از فلوراید ممکن است لکه‌های سفیدی روی دندان ایجاد گردد.
3. تغییر رنگ دندان: عوض شدن رنگ دندان هم ممکن است بر اثر استفاده زیاد از فلوراید به وجود بیاید.
4. مشکلاتی در هموستاز استخوان
5. استخوان‌‌‎های ضعیف: یکی از عوارض استفاده بیش از اندازه از فلوراید، داشتن استخوان بسیار متراکم اما ضعیف است.

سوالات متداول فلوراید تراپی

1. آیا لازم است همه کودکان از فلوراید تراپی استفاده کنند؟

   بله، برای همه کودکان و نوجوانان انجام فلوراید تراپی پیشنهاد می‌شود. حتی اگر کودکی پوسیدگی دندان نداشته باشد، فلوراید موضعی سبب مقاومت دندان در برابر پوسیدگی می‌شود.

2. آیا فلوراید تراپی تنها برای کودکان است یا خیر؟

   باید گفت فلوراید تراپی برای افراد بالغ هم مفید است. زیرا همان طور که در پیشگیری از پوسیدگی دندان موثر است، در کند کردن پیشروی پوسیدگی دندان نیز موثر خواهد بود.

3. آیا احتمال مسمومیت توسط فلوراید تراپی وجود دارد؟

   مسمومیت ناشی از فلوراید تراپی بسیار نادر است که در اثر بلع مقادیر بسیار بالایی از فلوراید صورت می‌گیرد. فلوراید به میزان مشخصی در کلینیک دندانپزشکی استفاده می‌گردد.

4. فلوراید تراپی کودکان هر چند مدت یکبار باید انجام شود؟

   حد فاصل انجام فلوراید تراپی را پزشک تعیین می‌کند که معمولا بین ۴ الی ۶ ماه برای کودکان مناسب است.

5. آیا میزان فلوراید خمیر دندان می تواند جایگزین فلوراید تراپی باشد؟

   خیر، میزان فلوراید موجود در خمیر دندان به تنهایی برای پیشگیری از پوسیدگی دندان کودکان کافی نیست.

6. فلوراید تراپی برای کودکان برای چه سنینی انجام نمی‌شود؟

   فلوراید تراپی در کودکان زیر ۳ سال به دلیل عدم توانایی خارج کردن بزاق دهان، انجام نمی‌شود.

7. فلوراید تراپی برای کدام دندان‌های کودکان انجام می‌شود؟

   فلوراید تراپی برای دندان شیری و دائمی، هر دو قابل انجام است. اما بیشتر با رویش اولین دندان دائمی در ۶ سالگی انجام می‌گیرد.

8. آیا وارنیش دندان کودکان درد دارد؟

   احتمال دارد هنگام وارنیش کودک گریه و زاری کند، اما وارنیش دندان هیچ دردی ندارد.