اکثر پزشکان توصیه می کنند که هر فرد سالانه یک تا دو بار جرم گیری دندان را انجام دهد. چون این کار عمل پوسیدگی دندان را متوقف می کند و درصورت وجود پلاک های دندانی می توان از طریق جرمگیری دندان آنها را از روی دندان و یا لثه پاکسازی کرد. البته فاصله بین دوره های جرمگیری دندان وابسته به این است که شخص تا چه حد به بهداشت دهان و دندان اهمیت می دهد.
لایه های چسبنده ای که روزانه روی دندان های ما قرار می گیرند، چنانچه مسواک زدن را کنار بگذاریم روی هم انباشته می شوند و به رسوبات آهکی که در روزهای اول سفیدند و با گذشت زمان زرد رنگ می شوند. این رسوبات همان جرم هستند.جرم های بوجود آمده روی دندان ها و گاهی لثه، نه تنها موجب تغییر رنگ دندان می شود، بلکه باعث بوی بد دهان شده و سلامت دندان ها را نیز به خطر می اندازد.
پزشکان دریافته اند که بزاق دهان بخاطر املاحی که در خود دارند بطور طبیعی می تواند باعث بروز رسوباتی بر روی دندان یا لثه شود که این مواد رسوبی و لکه ها در مراحل اولیه به وسیلۀ مسواک و نخ دندان براحتی پاک می شوند ولی با گذشت زمان، در صورتی که رسیدگی به بهداشت دندان کم باشد، این لایه ها سخت تر و ضخیم تر می شوند بطوری که دیگر مسواک و نخ دندان کارساز نیست و باید برای پاک سازی و جرم گیری دندان به سراغ متخصص دندانپزشکی برویم. دیگر علت های ایجاد جرم دندان عبارتند از:
- استعمال دخانیات : سیگار به دلیل دارا بودن نیکوتین، سایر مواد شیمیایی می تواند در مینای دندان نفوذ کند و موجب تغییر رنگ و ایجاد جرم شوند.
- عدم رعایت درست بهداشت دندان : چنانچه شیوۀ درست و دفعات منظم مسواک زدن را ندانید، شاهد لایه های زرد رنگ و به دنبال آن پلاک و جرم روی دندان هایتان خواهید بود.
- تغذیه : مصرف نوشیدنی ها و غذاهای حاوی رنگدانه نظیر چای، قهوه، چغندر و ... باعث تغییر رنگ دندان می شوند. حتی غذاها و نوشیدنی هایی نیز هستند که گرچه خود موجب ایجاد لک در دندان ها نمی شوند ولی به دلیل وجود اسید در ترکیباتشان، به مینای دندان آسیب می رسانند. مثل شیرین کننده های مصنوعی، مرکبات و بسیاری از نوشیدنی های الکلی و... . توصیه می شود بعد از مصرف موادهایی از این قبیل، دهان را با آب بشویید.
- دارو : داروهای مخصوص آلرژی و فشار خون بالا و همچنین برخی آنتی بیوتیک ها می توانند موجب تغییر رنگ دندان و به دنبال آن ایجاد جرم شوند.
جرم پشت دندان جلو
اغلب بیشترین تجمع جرم در دندان های انتهایی و پشت دندان های جلو می باشد. جرم پشت دندان جلو می تواند ناشی از این باشد که این قسمت ها با غذا تماس بیشتر و با مسواک تماس کمتری دارند و این عامل باعث ایجاد بستری برای رشد و تکثیر میکروب هایی که بطور طبیعی در دهان وجود دارند، می شود و املاح بیشتر در این قسمت ها رسوب می کنند و ماندگارترند.
چرا بعد از جرمگیری دندان زرد می شود؟
بسیاری از افراد بر این باورند که دندان ها بعد از جرمگیری حساس می شوند و نیاز مداوم به جرمگیری دندان ایجاد می شود. این عقیده تا حدی می تواند صحیح باشد. مخصوصا در مورد کسانی که پس از جرمگیری دندان به بهداشت دهان توجه نکنند. در این صورت واضح است که بعد از مدت کوتاهی پلاک ها مجددا بوجود می آیند و دندان ها زرد می شوند و جرم روی دندان ایجاد می شود.
جرمگیری، دندان را خراب میکند؟
عدم وجود اطلاعات کافی درزمینه جرمگیری دندان باعث می شود که افراد شایعات و نظرات اشتباه در مورد عوارض جرم گیری دندان را راحت تر بپذیرند و از انجام جرمگیری هراس داشته باشند. برخی معتقدند که جرمگیری دندان موجب لق شدن آن می شود که این فکر کاملا اشتباه و بی اساس است و هیچ توجیه علمی ندارد. چرا که این خود جرم است که به مرور زمان باعث پوسیدگی و از بین رفتن بخشی از دندان و لقی آن می شود و چون این قسمت از دندان با جرم پوشانده شده است، فرد متوجه لقی آن نمی شود. ولی بعد از جرمگیری دندان بدلیل اینکه جرم ها برداشته می شود و فضای بین دندان و لثه خالی می شود این حس لقی به فرد دست می دهد.
تجمع جرم در زیر لثه خطرناک تر ازجرم هایی است که روی سطح دندان تشکیل می شوند. زیرا باعث تخریب بافت چسبنده لثه که به دندان چسبیده است می شود و با گذشت زمان پایه های دندان سست می شود. همچنین بر خلاف تصور برخی افراد، در عمل جرمگیری دندان هیچ صدمه ای به دندان ها وارد نمی شود و دندان ها تراشیده نمی شوند. بلکه لایه های سفت و سخت و همچنین لکه های روی دندان پاک سازی می شوند.
بعد از جرمگیری دندان ممکن است زرد شدن دندان به سرعت اتفاق بیافتد چرا که جرم از دندان برداشته شده که مدت ها بر روی آن بوده و چه بسا موجب تخریب قسمت هایی از دندان شده باشد. پس بهتر است مراقبت های بعد از جرم گیری دندان و نیز نکات مربوط به تغذیه بعد از جرم گیری رعایت شود، مسواک زدن و استفاده از نخ دندان را جدی بگیریم و مصرف شیرینی، قهوه و دخانیات و... را تا مدتی و تا حد امکان به حداقل برسانیم تا از زرد شدن دندان ها جلوگیری کنیم. رعایت این موارد به خصوص پس از جرم گیری دندان کامپوزیت، جرم گیری لمینت دندان، جرم گیری ایمپلنت دندان، جرم گیری روکش دندان و یا جرم گیری دندان ارتودنسی بسیار مهم است. زیرا در غیر این صورت، دندان ها نیاز به جرم گیری مجدد پیدا خواهند کرد و فرد باید مبلغ بیشتری را صرف هزینه جرم گیری دندان نماید.
روش های جرمگیری
روش های جرم گیری دندان به دو صورت می باشد. یکی روش دستی و نوع دوم به وسیلۀ دستگاه جرم گیری دندان می باشد.
در روش دستی، دندانپزشک با ابزار مخصوص و به صورت دستی عمل جرم زدایی را انجام می دهد. این شیوه بیشتر برای دندان های با جرم کم مناسب است و جرمگیری سطحی می باشد.
نوع دوم جرمگیری دندان با استفاده از ابزارهای التراسونیک انجام می پذیرد که دندانپزشک به وسیلۀ دستگاه کوچک سر فلزی، تک به تک با وارد کردن ضربه های کوتاه جرم ها را از روی دندان پاکسازی می کند. همچنین اسپری آب را جهت سرد کردن سر فلزی دستگاه و شست و شوی جرم ها بکار می گیرد.
بروساژ دندان عملی است که بعد از جرمگیری دندان انجام می شود. بروساژ سطوح دندانی بوسیلۀ خمیر مخصوص و ابزاری چرخشی که برسی به سر آن وصل است، انجام می پذیرد و با ایجاد سطح صیقلی روی دندان و از بین بردن لکه ها و رنگ ها، باعث سفید شدن دندان های زرد و از بین رفتن کامل پلاک های دندانی می شود.
با این کار بازۀ زمانی جرمگیری مجدد طولانی تر می شود. نکتۀ قابل توجه در مورد جرمگیری دندان این است که استفاده از روش های خانگی همچون پودر ها و یا خمیر دندان های مخصوص جرمگیری دندان به هیچ عنوان توصیه نمی شوند. چرا که این مواد درصد بالایی از ساینده ها را در خود دارند که لایه ای از مینای دندان را برمی دارد و باعث می شود دندان ها براق به نظر بیایند ولی در واقع هیچ تأثیری بر جرم های موجود روی دندان ندارند و باعث حساسیت و آسیب به دندان می شوند. این روش ها تنها در صورتی قابل استفاده هستند که توسط دندانپزشک معالج شما تایید بشود.
مراقبت های بعد از جرمگیری
بعد از انجام جرمگیری دندان ممکن است با مسائلی مواجه شوید که مراقبت هایی در این خصوص لازم است که انجام گیرد. در این قسمت به آنها اشاره خواهیم کرد.
- اولین و مهم ترین پیشنهاد این است که جرمگیری دندان حتما باید توسط دندانپزشک صورت گیرد تا امکان آسیب دیدن لثه به صفر برسد.
- جرم های پاک شده از سطح دندان در صورت عدم رعایت بهداشت دهان و دندان قابل برگشت هستند. پس لازم است بعد از انجام جرمگیری دندان، مسواک زدن و استفاده از نخ دندان بطور روزانه و مرتب جدی گرفته شود تا از تشکیل مجدد پلاک ها جلوگیری شود.
- از دندانپزشک خود بخواهید تا روش صحیح مسواک زدن را به شما بیاموزد. درست مسواک زدن می تواند در پیشگیری از تشکیل جرم و حفظ سلامت دندان موثر واقع شود.
- از آنجایی که بعد از جرمگیری دندان، احتمال رنگ پذیری دندان تا چند هفته بیشتر از قبل می شود، خوردن و نوشیدن مواد رنگی باید به حداقل برسد.
- دهان شویه ها می توانند به بهبود زخم های بوجود آمده کمک کنند. تا یک هفته بعد از جرمگیری دندان با تجویز پزشک می توانید از دهان شویه استفاده کنید ولی از مصرف مداوم آن بپرهیزید.
- ممکن است بعد از جرمگیری، لثه دچار خونریزی مختصر شود که این امری طبیعی است. پس نگران آسیب دیدگی لثه نباشید. برای کاهش خونریزی می توانید روزانه 3 بار از محلول آب نمک ولرم برای شست و شوی دهان استفاده کنید. سرم فیزیولوژیک هم می تواند در این مورد کارساز باشد.
- حساسیت دندان نسبت به سرما وگرما و گاهی شیرینی ها مثل عسل بخصوص هنگامی که تحلیل لثه رخ داده باشد نیز طبیعی است. این حساسیت حتی ممکن است زمان نفس کشیدن نیز محسوس باشد، که به تدریج کاهش می یابد. البته استفاده از خمیر دندان های ضد حساسیت نیز دراین مورد به شما کمک خواهد کرد.
- در روزهای اول بعد از انجام جرمگیری دندان، باید یک سری مسائل رعایت شود. از جمله اینکه مسواکتان را با آب گرم بشویید و سپس اقدام به مسواک زدن کنید. تا زمان بهبود نواحی درمان شده، غذا را به آرامی بجوید. از مصرف مواد محرک مثل فلفل و ادویه تا 24 ساعت بعد از جرمگیری دندان ها بپرهیزید.
این مقالات را نیز از دست ندهید:
مزایا و معایب جرمگیری دندان
از آنجایی که بیماری های لثه در عین دردناک بودن، موجب از بین رفتن دندان ها نیز می شوند، جرمگیری دندان می تواند مانع پخش عفونت از لثه به سایر نقاط بدن شود و همچنین خونریزی های لثه را کاهش دهد. از دیگر مزایای جرم گیری دندان این است که باعث از بین رفتن بوی بد دهان و زردی دندان می شود.
جرمگیری دندان جنبۀ زیبایی نیز دارد. اکثر افراد عقیده دارند که دندان سفید باعث جذابیت و افزایش اعتماد به نفس فرد می شود.
در مقابل با وجود اینکه تمیز کردن جرم دندان ها پرخطر نیست، اما همیشه خطر عفونت لثه وجود دارد که در این مواقع دندان پزشک از فیبرهای آنتی بیوتیک استفاده می کند. همینطور در افرادی که مستعد عفونت هستند، ممکن است فرد نیاز به مصرف آنتی بیوتیک قبل و بعد از جرمگیری دندان داشته باشد.
جرمگیری مواد مصنوعی مثل روکش و ونیر امکان پذیر نیست و لکه های ایجاد شده روی آنها قابل پاکسازی نیست.
سفید شدن دندان های زرد
داشتن دندان های سفید و منظم اهمیت خاصی برای بیشتر افراد دارد. چرا که زیبایی لبخند نقش به سزایی در روابط فرد با دیگران دارد. شاید تأثیری که مرتب کردن و سفیدی دندان در زیبایی چهره می گذارد، به مراتب موثرتر از بوتاکس و تزریق ژل باشد. سفید کردن دندان ها یا بیلیچینگ از جمله خدماتی است که دندانپزشکان ارائه می دهند. در روش جرمگیری، دندان ها به حالت طبیعی خود برمی گردند و رنگ آنها روشن تر نمی شود ولی بیلیچینگ روشی است که با آن رنگ دندان ها سفیدتر و روشن تر از حالت طبیعی خود می شوند و این روش زیبایی دندان ها را دو چندان می کند.
البته در مواردی که تغییر رنگ دندان ناشی از عوامل خارجی باشد، جرمگیری دندان و بیلیچینگ پیشنهاد می شود ولی در صورتی که تغییر رنگ ناشی از عوامل داخلی باشد، که این امر می تواند ناشی از افزایش سن یا ضربه به دندان و یا مصرف دارو باشد، دیگر بیلیچینگ کار ساز نیست. مصرف زیاد فلوراید هم میتواند منجر به این تغییرات شود. در اینگونه موارد باید از کامپوزیت و یا روش های دیگر ترمیمی استفاده کرد. گرچه بیلیچینگ باعث زیبایی دندان ها می شود ولی باید توجه داشت که این روش نیز مانند جرمگیری دندان ماندگار نیست و نیاز به مراقبت های ویژه دارد چون امکان برگشت زردی به دندان ها وجود دارد.
