کیست دندان، لثه و ریشه دندان: علائم، عوارض+عکس | آیا کیست دندان باعث سرطان میشود؟

کیست‌های دندانی یکی از شایع‌ترین انواع کیست‌های ایجاد شده در دهان هستند. این کیست‌ها معمولا در مراحل ابتدایی علائم خاصی ندارند و به همین دلیل، اکثر بیماران در مراحل ابتدایی متوجه آن نمی‌شوند. معمولا هر کدام از آنها به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود که برای درمان آن، باید علت را برطرف کرد.
به نظر شما چه عللی سبب ایجاد کیست دندانی می‌شوند؟
هزینه درمان آن چقدر است؟
در صورت عدم این ضایعه‌ها، چه عوارضی ایجاد خواهند شد؟
دکتر فاطمه لبافی در ادامه این مقاله انواع کیست دندانی، علائم، عوارض و نحوه درمان هر یک را معرفی کرده‌اند. پس اگر شما نیز جزء کسانی هستید که به این مشکل دچار هستید و به دنبال کسب اطلاعات صحیح و مفیدی درباره آن هستید، حتما این مطلب را بخوانید.

کیست دندان چیست؟

کیست‌های دندانی، در واقع برآمدگی‌ها و کیس‌هایی سرشار از مایع هستند. آنها معمولا در انتهای ریشه دندان ایجاد می‌شوند. این ضایعه‌ها معمولا به عنوان یک تومور خوش خیم در نظر گرفته می‌‌شوند.
کیست دندان بسیار آهسته رشد می‌کند، اما به مرور زمان سبب تحلیل فک، پخش عفونت در لثه، ریشه دندان و عوارض دیگری خواهد شد.

علل ایجاد کیست دندان

به طور کلی برخی موارد در ایجاد کیست دندانی نقش دارند که در زیر به آنها اشاره شده است:

1. پوسیدگی دندان دندانی که پوسیده می‌شود، باید حتما در زمان مناسب درمان شود. در صورتی که پوسیدگی دندان حذف نشود، پیشرفت کرده و به پالپ دندان می‌رسد. زمانی که پوسیدگی به پالپ دندان می‌رسد، احتمال نکروز دندان وجود دارد و به اصطلاح دندان می‌میرد. در ادامه عفونت موجود در کانال ریشه، ممکن است از انتهای ریشه به بافت نرم وارد شده و سبب ایجاد کیست شود.
2. آسیب دیدن دندان زمانی که ضربه و صدمه‌ای به دندان وارد می‌شود، احتمال ایجاد کیست دندانی افزایش می‌یابد.
3. رشد و وضعیت نامناسب دندان در دهان زمانی که دندان دائمی به درستی رویش پیدا نکند، این احتمال وجود دارد که کیست دندانی تشکیل شود.
4. عوارض درمان ریشه در صورتی که درمان ریشه به درستی انجام نشود، یکی از عوارض آن، ایجاد کیست در انتهای دندان است.
5. برخی بیماری‌های ژنتیکی به عنوان مثال، سندروم گورلین می‌تواند یکی از دلایل ایجاد کیست دندانی باشد.
6. نهفته ماندن دندان عقل دندان عقلی که نهفته باقی می‌ماند و برای درمان آن اقدامی نمی‌شود، ممکن است سبب ایجاد کیست دندان شود.

علائم کیست دندان

کیست دندان یک بافت توده مانند نرم است که می‌تواند داخل لثه، گونه و زیر لب پایین ایجاد شود. این توده معمولا در مراحل ابتدایی علائم خاصی ندارد، اما زمانی که رشد زیادی پیدا می‌کند، علائم آن بروز پیدا می‌کنند. برخی از علائم کیست دندانی عبارت‌اند از:

1. دندان‌ها ممکن است حساس و حتی دردناک شوند.
2. ممکن است دندان‌ها جابه‌جا شده و حتی بین آنها فاصله بیفتد.
3. ممکن است بخشی از لثه متورم و حساس شود.
4. در برخی موارد که کیست دندان روی عصب فشار زیادی وارد می‌کند، ممکن است بیمار در ناحیه‌ای از صورت احساس بی‌حسی کند.
5. لق شدن دندان‌ها می‌تواند نشانه‌ای از ایجاد کیست دندان باشد.
6. کیست دندان سبب برجسته شدن استخوان فک می‌شود.

هزینه درمان کیست دندان

قیمت درمان کیست دندان به مواردی مانند موقعیت کیست و اندازه و علت ایجاد آن بستگی دارد. همچنین بیشتر بیمه‌های درمانی، تعرفه‌هایی برای درمان کیست دندانی دارند که در صورت استفاده از آنها هزینه درمان کاهش پیدا می‌کند.
برای دریافت اطلاعات بیشتر و دقیق‌تر درباره هزینه درمان این عارضه، با کلینیک دندانپزشکی دکتر فاطمه لبافی تماس بگیرید. یک جلسه معاینه رایگان به شما اختصاص داده شده و در طول آن نوع درمان مناسب و هزینه انجام آن به اطلاع شما عزیزان رسانده می‌شود.

انواع کیست دندان

کیست دندان بر اثر عوامل متعددی ایجاد می‌شود و انواع متفاوتی دارد که در زیر به بررسی کامل آنها می‌پردازیم:

1. کیست پری اپیکال

   یکی از شایع‌ترین انواع کیست‌های دندانی، کیست پری اپیکال است. زمانی که پوسیدگی دندان پیشرفت می‌کند و به قسمت‌های داخلی دندان یعنی پالپ دندانی می‌رسد، عفونت و التهابی که در ریشه دندان گسترش می‌یابند، می‌توانند سبب به وجود آمدن کیست پری اپیکال شوند.
   برای درمان این نوع کیست دندان، از عصب کشی دندان کمک گرفته می‌شود تا دندانپزشک با دسترسی به فضای داخلی دندان، عفونت را از دندان خارج نماید. در صورتی که گسترش عفونت بیش از اندازه باشد و عصب کشی موفقت آمیز واقع نشود، دندان کشیده خواهد شد و دندانپزشک محل کیست را پاکسازی خواهد کرد.

2. کیست فولیکولار یا کیست دنتی ژروس

   کیست دنتی ژروس به طور معمول اطراف تاج دندان‌هایی ایجاد می‌شود که به صورت نهفته باقی مانده‌اند. بیشترین محل تشکیل کیست دنتی ژروس، اطراف دندان عقل نهفته است. برای درمان هم معمولا روشی که خیلی کاربرد دارد، جراحی و کشیدن دندان نهفته است.

3. کیست ادونتوژنیک کراتوسیستیک

   این نوع کیست بسیار به کیست‌های قبلی شباهت دارد، اما محل تشکیل آن، در استخوان فک است. در واقع تشخیص کیست ادونتوژنیک کراتوسیستیک، به کمک بیوپسی و نمونه برداری بافت صورت می‌گیرد. همچنین پرتونگاری پانورامیک می‌تواند برای تشخیص این توده مورد استفاده قرار بگیرد. یکی از علائمی ‌که این نوع کیست دارد، تورم است و درمان آن به کمک جراحی امکان پذیر است. اگر به این نوع کیست مبتلا شدید، برای عدم بازگشت مجدد آن، باید حتما تحت نظارت دندانپزشک قرار بگیرید.

4. کیست پریودنتال طرفی

   همانطور که از نام این کیست مشخص است، کیست پریودنتال طرفی معمولا کنار ریشه دندان تشکیل می‌شود. منشا این نوع کیست بافت اپیتلیالی لیگامان پریودنتال است. دقت داشته باشید که این کیست در اطراف دندان زنده ایجاد می‌شود و شایع‌ترین محل آن، نزدیک دندان‌های پرمولر فک پایین است.

5. کیست ریشه‌ای یا رادیکولار

   این کیست نیز جزء کیست‌های التهابی فک به شمار می‌رود. زمانی که پالپ دندان نکروز می‌شود، عفونت به بقایای اپیتلیال لیگامان پریودنتال گسترش یافته و کیست رادیکولار در این ناحیه تشکیل می‌شود. دقت داشته باشید که این کیست در ظاهر بسیار شبیه کیست پری اپیکال بوده و با رادیوگرافی نمی‌توان این دو را از هم افتراق داد. به همین دلیل دندانپزشک مجبور است از بیوپسی استفاده کند.

6. پارادنتال

   اگر فرایند رشد دندان مولر سوم بیش از حد طولانی شود، احتمال بروز این نوع کیست وجود دارد. این کیست بیشتر همراه با دندان‌هایی که به صورت نصفه و نیمه رویش پیدا کرده و مرتبط با پریکورونیت هستند، ایجاد می‌شود.

7. کیست رویشی

   این کیست زمانی ایجاد می‌شود که دندان به طور کامل رویش نیافته و بافت لثه روی آن قرار می‌گیرد.

کیست دندان در کودکان

معمولا برخی از موارد همانند:

1. بروز عفونت بر اثر عدم رعایت بهداشت دهان و دندان کودک،
2. برخی از بیماری های مزمن مانند التهاب لوزه ها، سینوزیت
3. ضعف سیتم ایمنی بدن کودک
4. التهاب بافت‌های پریودنتال در اطراف دهان کودک
5. پوسیدگی‌های دندانی
6. وارد شدن ضربه به دندان کودک
7. آسیب رسیدن به فک و دهان او
8. دشواری در رشد دندان مولر در زمان کودکی

می‌توانند منجر به بروز کیست دندان در کودکان شوند. برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی در کودکان، والدین باید به بهداشت دهان و دندان فرزند خود توجه کافی داشته و مراقبت‌های لازم را انجام دهند. همچنین چکاپ‌های دوره‌ای به مطب دندانپزشکی بسیار دارای اهمیت است که نباید به آن بی توجهی شود.

روش‌های درمان کیست دندان

در زیر شما را با راه‌های درمانی کیست دندان آشنا خواهیم کرد:

1. تخلیه کیست دندان

   در این روش به جهت کاهش درد و فشار، دندانپزشک به تخلیه مایع درون آن می‌پردازد. در ادامه ممکن است بسته به میزان مایعی که در کیست وجود دارد، دندانپزشک از درن برای خروج مایع باقی مانده استفاده کند.

2. عصب کشی دندان

   زمانی که عفونت داخل پالپ دندان به وجود می‌آید، بهترین روش درمان آن، عصب کشی است. کیست‌هایی که به دلیل عفونت پالپ دندان ایجاد می‌شوند، با درمان ریشه از بین خواهند رفت.

3. جراحی کیست دندان

   یکی دیگر از راه‌های درمان کیست دندان، جراحی است که با در نظر گرفتن اندازه و محل رشد آن، با کمک روش‌ جراحی مناسب قابل انجام است و طی آن کیست خارج می‌شود.

عوارض عدم درمان کیست دندان

عدم درمان کیست دندان می‌تواند عوارض متعددی را به دنبال داشته باشد که در زیر آنها را برای شما شرح می‌دهیم:

1. کیست دندان ممکن است با درد و ناراحتی شدیدی همراه باشد.
2. کیست دندان می‌تواند استخوان فک را منبسط کند. شاید در ابتدا دردی برای بیمار به همراه نداشته باشد، اما به مرور زمان باعث تحلیل رفتن فک خواهد شد.
3. در صورت عصبانیت و تحت فشار قرار داشتن بیمار، احتمال بی حسی قسمت‌هایی از صورت امکان دارد.
4. زمانی که کیست دندانی درمان نشود، دندان‌ها و فک عملکرد درستی نخواهند داشت.
5. کیست دندانی با گسترش عفونت می‌تواند به دندان‌های سالم دهان نیز آسیب وارد کند.
6. رشد بیش از اندازه کیست ممکن است سبب لق شدن و از دست رفتن دندان شود.

پیشگیری از بروز کیست دندان

اصلی‌ترین و مهمترین راه برای جلوگیری از بروز کیست دندان، رعایت بهداشت دهان و دندان به صورت صحیح و منظم است. مسواک زدن، کشیدن نخ دندان و استفاده از دهانشویه می‌توانند نقش مهمی‌ در جلوگیری از بروز هرگونه مشکلات دهان و دندان داشته باشند.
همچنین توجه داشته باشید که مراجعه منظم و مکرر به مطب دندانپزشکی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر پوسیدگی و یا هرگونه زخم‌های سطحی در دهان خود مشاهده کردید، باید سریع به مطب دندانپزشکی مراجعه نمایید.
در صورتی که دندان‌ها سالم باشند، کیست دندان به وجود نخواهد آمد. در نهایت این نکته را هم به خاطر داشته باشید که گاهی بروز کیست‌ها مرتبط به ژنتیک است. در نتیجه پیشگیری از بروز آنها امکان پذیر نخواهد بود.

سوالات متداول

1. درمان کیست بزرگ و کوچک چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟

   کیست‌های دندانی به صورت خوش خیم و بدخیم وجود دارند. کیست‌های خوش خیم با آسیب به استخوان و بافت‌های اطراف آن، عفونت را گسترش داده و به مرور زمان می‌توانند احتمال بروز سرطان را افزایش دهند.

2. آیا احتمال ایجاد سرطان در اثر کیست دندان وجود دارد؟

   کیست های دندانی به صورت خوش خیم و بدخیم وجود دارند که معمولا کیست هایی که در فک ایجاد می شوند، بدون علائم هستند. کیست های خوش خیم با آسیب به استخوان و بافت های اطراف آن، عفونت را گسترش داده و به مرور زمان می توانند احتمال بروز سرطان را داشته باشند.

3. کیست دندان و آبسه دندان چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟

   عفونت‌های باکتریایی می‌توانند منجر به بروز آبسه دندان شوند که درون آن چرک و عفونت زیادی وجود دارد. این در حالی است که درون کیست ممکن است هر چیزی وجود داشته باشد. تفاوت بارز این دو با یکدیگر این است که آبسه دندان به صورت ناگهانی ایجاد شده و درد و ناراحتی زیادی به همراه دارد. اما کیست دندان به مرور زمان رشد می‌کند و زمانی که کوچک است، درد و ناراحتی به همراه ندارد.

4. آیا کیست همان عفونت است؟

   توجه داشته باشید که منظور از کیست، عفونت نیست. کیست‌ها چرکی و عفونی نیستند، اما می‌توانند به مرور زمان عفونی شوند که در این صورت دردناک خواهند شد. برخی از آبسه‌های عفونی که از آنها چرک خارج می‌شود را نباید با کیست یکی دانست.

5. متخصص چگونه کیست را از بافت سرطانی تشخیص می‌دهد؟

   کیست دندان در ابتدا سرطانی نیست ، اما دندانپزشک متخصص در صورت مشاهده آن، تمام بررسی‌های لازم را انجام خواهد داد تا تومور یا کیست را از هم تشخیص دهد. برای تشخیص دقیق، دندانپزشک بخشی از بافت را برداشته و آن را برای نمونه برداری به آزمایشگاه ارسال می‌کند.

6. آیا جوش‌های چرکی روی لثه، نوعی چرک محسوب می‌شوند؟

   خارج شدن عفونت از ریشه دندان باعث سوراخ شدن لثه شده و به حالت چرکی روی لثه دیده می‌شود. این جوش‌های چرکی، کیست نیستند، بلکه آبسه دندانی هستند که باید سریعا برای درمان آنها اقدام نمود.

7. آیا امکان درمان خود به خود کیست دندان وجود دارد؟

   متاسفانه کیست‌های دندانی خود به خود از بین نمی‌روند. حتما باید علت آن حذف شود تا به صورت خود به خود از بین برود. به عنوان مثال، اگر کیست در اثر عفونت پالپ ایجاد شده باشد، بعد از درمان ریشه موفق، خود به خود از بین خواهد رفت.

8. برای درمان کیست دندان به چه متخصصی مراجعه کنیم؟

   گروه‌های دندانپزشکی مانند جراح فک و صورت، پاتولوژیست فک و صورت و اندودنتیست‌ها، تخصص و مهارت لازم را برای شناسایی کیست‌های دندانی دارند.