یک عارضه شایع دندانی که ممکن است در اغلب کودکان و برخی بزرگسالان مشاهده شود، فاصله بین دندانها یا دیاستم است. مشاهده این فاصله ممکن است احساس نامطلوبی در بزرگسالان و همچنین نگرانی‌هایی را برای والدین کودک ایجاد کند.
در چنین حالتی به دنبال کسب اطلاعاتی درباره پاسخ سوالات خود در این خصوص خواهند بود: سوالاتی از قبیل:
علت ایجاد فاصله بین دندانهای بالا و پایین چیست؟
چگونه آن را از بین ببریم؟
عوارض دیاستم دندان چیست؟
این مطلب از دکتر فاطمه لبافی به ارائه تمام اطلاعات لازم در این زمینه اختصاص داده شده است. پس با مطالعه آن تا انتها با ما همراه باشید تا به دغدغه‌ها و نگرانی‌های خود درباره این موضوع خاتمه دهید.
دیاستما چیست؟
به فاصله بین دندانها دیاستم (Diastema) گفته می‌شود. این فاصله می‌تواند بین هر دو دندانی اتفاق بیفتد، اما معمولا بین دو دندان جلویی شایع‌تر است. این فاصله می‌تواند کم یا زیاد باشد. معمولا تاثیر منفی بر سلامت دهان و دندان ندارد، اما در برخی موارد ممکن است عوارضی را ایجاد کند و یا نشان دهنده وجود مشکلی در لثه باشد.
علت فاصله بین دندانها چیست؟
ابتلا به دیاستما علل گوناگونی دارد. در زیر به عواملی که سبب ایجاد فاصله بین دندانها می‌شوند، اشاره شده است:
-
ژنتیک
در صورتی که پدر و یا مادر دندانهای فاصله دار داشته باشند، این احتمال وجود خواهد داشت که این مورد به فرزند آنها نیز به ارث برسد.
-
افتادن دندانها
افتادن دندان شیری یک اتفاق طبیعی است. اما افتادن دندان دائمی می‌تواند دلایلی مانند بیماری لثه، مصرف بیش از اندازه مواد قندی، بهداشت بسیار ضعیف دهان و دندان، ضربه و یا حادثه و یا استفاده از بعضی داروها همانند کوکائین باشد. از دست دادن دندان علاوه بر اثر منفی که ممکن است بر تکلم و غذا خوردن داشته باشد، می‌تواند سبب کاهش اعتماد به نفس در هنگام لبخند زدن و یا صحبت کردن شود.
-
داشتن دندان اضافه
اگر در استخوان فک، دندان اضافی وجود داشته باشد، مانع بیرون آمدن دندانهای دیگر و قرار گرفتن آنها در محل طبیعی خود می‌شود. در برخی حالات موجب ایجاد شکاف بین دندانها می‌شود.
-
داشتن فک بزرگ و دندانهای کوچک
داشتن فک بزرگ با دندانهای کوچک نیز می‌تواند علت دیاستم باشد و سبب ایجاد این مشکل می‌شود.
-
مکیدن انگشت و فشار آوردن با زبان به دندان
این عادات رفتاری اشتباه و بد در کودکان سبب می‌شود دندان جلویی آنها جلوتر بیاید.
-
فرنوم بین دندانها
علت فاصله افتادن بین دندانهای جلو معمولا به این دلیل است که در بین دو دندان جلویی، بافتی ضخیم و گوشتی به نام فرنوم وجود دارد که می‌تواند سبب ایجاد فاصله بین دندانها شود.
-
رشد تومور
وجود تومور در لثه و رشد و بزرگ شدن آن می‌تواند منجر به ایجاد شکاف بین دندانها شود. در این صورت ممکن است نیاز به انجام جراحی برای خارج کردن آن وجود داشته باشد.
-
ابتلا به بیماری‌های لثه
بعضی از بیماری‌های لثه سبب از بین رفتن استخوان نگه دارنده دندانها می‌شوند که یکی از عوارض این بیماری‌ها فاصله افتادن بین آنها است.
روش‌های درمان دیاستما
امکان درمان این عارضه با استفاده از روش‌های مختلفی وجود دارد. انتخاب هر کدام از روش‌های بستن فاصله بین دندانها با توجه به شرایط هر فرد متفاوت است. برخی از این روش‌ها عبارت‌اند از:
-
ارتودنسی
در ارتودنسی بریس‌هایی برای مدت زمان مشخصی بر روی دندانها نصب می‌شوند. این بریس‌ها به گونه‌ای تنظیم می‌شوند که فشارهای کنترل شده‌ای را بر روی دندانها وارد می‌کنند تا دندانها کم کم جابجا شده و در موقعیت صحیح خود قرار بگیرند. به این ترتیب فاصله بین آنها بسته می‌شود.
-
ونیر کامپوزیت دندان
بستن دیاستم با کامپوزیت روشی سریع و بدون درد است و برای زمانی که فاصله بین دندانها کم باشد، روش مناسبی است. در این روش مواد خمیر مانند بر روی ناحیه مورد نظر قرار داده شده و پس از فرم دهی مناسب با استفاده از نور لایت کیور در محل خود محکم می‌شود.
-
لمینت دندان
فاصله جزئی بین دندانها را می‌توان با قرار دادن پوسته‌های نازکی از جنس پرسلین که در آزمایشگاه ساخته می‌شوند، بست. این پوسته‌ها که لمینت نام دارند، متناسب با اندازه و فرم دندانهای هر فرد ساخته شده و بر روی آنها نصب می‌شوند.
-
باندینگ دندان
این روش نیز مشابه با روش کامپوزیت دندان است و به ویژه برای بستن فاصله بین دو دندان جلو به کار برده می‌شود.
-
ایمپلنت دندان
ایمپلنت یا کاشت دندان زمانی که فاصله بین دندانها به دلیل افتادن دندان ایجاد شده باشد، انجام می‌شود. در این روش ابتدا پایه ایمپلنت کاشته می‌شود و پس از ایجاد پیوند بین آن و استخوان فک، تاج دندان بر روی آن قرار می‌گیرد.
-
دندان مصنوعی
از این روش می‌توان زمانی که علت فاصله به وجود آمده، افتادن یک یا چند دندان باشد، استفاده کرد.
چگونه می‌توان از ایجاد فاصله بین دندانها پیشگیری کرد؟
در صورتی که علت فاصله بین دندانها ژنتیک نباشد، با استفاده از روش‌های زیر می‌توان از ایجاد آن پیشگیری کرد:
- جلوگیری از مکیدن انگشت توسط کودک مکیدن انگشت در دوران کودکی علت فاصله افتادن بین دندانها در بزرگسالی است. می‌شود. بنابراین سعی کنید از مکیدن انگشت توسط کودکانتان جلوگیری کنید.
- جلوگیری از فشار وارد کردن به دندانها با زبان دیگر علت فاصله افتادن بین دندانها فشار آوردن به دندان به وسیله زبان به دندانها است. نیز این فاصله را ایجاد می کند. بهتر است به کودک خود آموزش دهید که این کار را انجام ندهد.
- استفاده از ریتینر در مدت زمان مشخص شده چنانچه از درمان ارتودنسی استفاده کرده‌اید و ارتودنتیست بر استفاده از ریتینر تاکید کرده باشد، سعی کنید تا مدت زمان مشخص شده، از آن استفاده کنید تا دندانها حرکت نکنند و فاصله بین آنها ایجاد نشود. علت فاصله افتادن بین دندانها بعد از ارتودنسی در اغلب مواقع، عدم توجه به این موضوع است.
عوارض دیاستما چیست؟
فاصله بین دندانها می‌تواند عوارضی داشته باشد که در ذیل به بررسی آنها می‌پردازیم:
- اشکال در تکلم در برخی از افراد فاصله بین دندانها در صحبت کردن فرد مشکلاتی را ایجاد می‌کند.
- افزایش احتمال پوسیدگی در هنگام غذا خوردن در صورتی که این عارضه وجود داشته باشد، احتمال گیر کردن غذا در بین آنها افزایش یافته و دندانها را پوسیده می‌کند.
- افزایش احتمال بیماری‌های لثه وجود فواصل دندانی در هر اندازه‌ای، می‌تواند مشکلات و بیماری‌های مربوط به لثه را به وجود آورد.
عکس دیاستم
عکس دندان فاصله‌دار به زودی به روز رسانی می‌شود.
سوالات متداول
-
آیا نخ دندان باعث فاصله بین دندانها می‌شود؟
خیر. یکی از باورهای اشتباه درباره نخ دندان کشیدن این است که انجام این کار باعث فاصله افتادن بین دندانها می‌شود.
-
فاصله بین دو دندان جلو نشانه چیست؟
دیاستم دندان قدامی شایع است و معمولا نگران کننده نیست. اما چنانچه متوجه وجود علائمی مانند درد، قرمزی و تورم در آن ناحیه شدید، ممکن است بیماری لثه موجب ایجاد این فاصله شده باشد.
-
علت فاصله افتادن بین دندانهای پایین چیست؟
هر یک از مواردی که پیش‌تر در این مطلب بیان کردیم، می‌توانید دلیلی برای ایجاد فاصله بین دندانهای پایین باشد.
-
علت فاصله افتادن بین دندانهای کودکان چیست؟
دیاستم خط میانی در میان کودکان خردسال بسیار شایع است و اغلب دلیل نگران کننده‌ای ندارد.
-
آیا دیاستما با افزایش سن افزایش می‌یابد؟
معمولا فاصله بین دندانها با افزایش سن، زیاد نمی‌شود. اما اگر متوجه شدید که شکاف بین دندانها بیشتر از قبل شده، حتما به کلینیک دندانپزشکی مراجعه کنید تا علت آن تشخیص داده شود. زیرا ممکن است این اتفاق به دلیل وجود مشکلاتی مانند بیماری لثه اتفاق افتاده باشد.