یکی از تحولات بزرگ و بی‌نظیر در عرصه دندانپزشکی، ایمپلنت دندان بوده که امروزه برای جایگزینی دندان از دست رفته، بین افراد محبوبیت بسیار زیادی پیدا کرده است. ایمپلنت جزء معدود درمان‌های درمانپزشکی است که نتیجه آن معمولا به صورت دائمی باقی می‌ماند.
اما آیا می‌دانید فرایند کاشت آن به چه صورت است؟
اجزاء ایمپلنت شامل چه مواردی است؟
دکتر لبافی در این مقاله نحوه انجام این درمان و تمام اجزاء تشکیل دهنده ایمپلنت را به طور کامل شرح داده‌اند. پس تا انتها، مقاله را دنبال کنید.
فرایند کاشت ایمپلنت دندان
دندانپزشک معمولا قبل از انجام ایمپلنت، بررسی‌های مختلفی انجام می‌دهد. ایشان معمولا قبل از کار، تمام ابعاد این جراحی را توسط تصاویر رادیوگرافی و به خصوص تصاویر پانورامیک بررسی می‌کند.
در جلسه جراحی، دندانپزشک قبل از کار از داروی بی‌حسی استفاده می‌کند تا بیمار دردی را تجربه نکند. سپس دندانپزشک متخصص با ایجاد سوراخ کوچکی در استخوان فک، پایه ایمپلنت را در استخوان فک جا گذاری می‌کند. در نهایت با بهبودی لثه، پایه ایمپلنت دندان پوشش داده می‌شود. پس از جوش خوردن پایه ایمپلنت با استخوان فک، مرحله دوم جراحی شروع می‌شود که دندانپزشک کانکتور را به ایمپلنت دندان وصل می‌کند. در انتها تاج دندان روی آن قرار داده می‌شود.
انواع ایمپلنت دندان بر اساس جایگاه آن
ایمپلنت‌های دندانی انواع مختلفی دارند. معمولا بر اساس اینکه ایمپلنت نسبت به استخوان فک چه موقعیتی دارد، به انواع زیر طبقه‌بندی می‌شود:
-
ایمپلنت های اندواستیل (داخل استخوانی)
این نوع ایمپلنت یکی از رایج‌ترین انواع ایمپلنت دندان بوده و معمولا استفاده از آن در جراحی‌های دو مرحله‌ای است. این نوع ایمپلنت معمولا از جنس تیتانیوم بوده و به داخل استخوان نفوذ پیدا می‌کند. بعد از مدتی استخوان رشد کرده و به پایه ایمپلنت جوش می‌خورد.
-
ایمپلنت ساب پریواستیل (روی استخوانی)
این نوع از ایمپلنت به صورت مستقیم در استخوان فک قرار نمی‌گیرد و جای آن ها در زیر لثه و روی استخوان فک است. معمولا برای اینکه بتوان یک اسکلت فلزی برای نگه داشتن تاج مصنوعی ساخت، از چندین میله استفاده می‌شود. زمانی که لثه ترمیم پیدا کند، جایگاه این نوع ایملپنت تثبیت می‌شود. برخی از افراد استخوان فک سالمی ندارند و همچنین قابلیت پیوند استخوان جدید برای آنها وجود ندارد؛ بنابراین این نوع ایمپلنت برای آنها گزینه مناسبی است. استفاده از این نوع ایملپنت اغلب برای جراحی‌های یک مرحله‌ای است.
-
ایمپلنت زیگوماتیک
گاهی اوقات برای قرار دادن ایمپلنت داخل استخوان، ممکن است استخوان فک کافی وجود نداشته باشد. در صورتی که دندانپزشک بخواهد ایمپلنت را داخل استخوان قرار دهد، باید از استخوان گونه به جای فک کمک بگیرد.
انواع ایمپلنت بر اساس تعداد مراحل
براساس اینکه این درمان در چند مرحله انجام شود، به دو نوع زیر تقسیم‌بندی شده است:
-
ایمپلنت یک مرحله ای
در این روش، نصب ایمپلنت و اباتمنت در یک جلسه انجام می‌شود. به منظور اینکه هیچگونه مشکلی در فرایند کاشت ایمپلنت ایجاد نشود، این روش به دقت و مهارت بسیار بالایی نیاز دارد.
-
ایمپلنت دو مرحله ای
رایج‌ترین نوع ایمپلنت دندان، ایمپلنت دو مرحله‌ای بوده که در این روش، ایمپنت داخل استخوان فک قرار داده می‌شود. هنگامی که دوره نقاهت عمل اول به پایان رسید، مرحله بعدی یعنی قرار گیری تاج دندان انجام می‌شود.
انواع ایمپلنت دندان بر اساس نحوه کاشت
بر اساس روش کاشت ایمپلنت دندان، ۳ نوع تقسیم بندی وجود دارد که در زیر به بررسی آنها می‌پردازیم:
-
ایمپلنت برسازی درون کاشتی
یک نوع قالب فلزی در این روش استفاده می‌شود که قرار گیری آن در زیر بافت لثه است. برای برخی از افراد که مشکلاتی از قبیل ارتفاع استخوان فک دارند و یا قادر به استفاده از دندان مصنوعی نیستند، انتخاب مناسبی است.
-
ایمپلنت فرورنده
این نوع ایمپلنت که معمولی‌ترین نوع آن است، همانند یک پیچ درون استخوان فک قرار داده می‌شود. ایمپلنت‌های فرورونده، عرض و طول‌های مختلفی دارند که انتخاب آنها با توجه به وضعیت بیمار صورت می‌گیرد. در نهایت یک و یا چند دندان قابلیت قرار گیری روی این ایمپلنت‌ها را دارند.
-
ایمپلنت دارای چهارچوب راموس
برخی از افراد که استخوان فک پایین آنها ضعیف است و نمی‌توانند ایمپلنت اندواستیل را انتخاب کنند، می‌توانند از ایمپلنت دارای چهارچوب راموس استفاده نمایند. قرارگیری این ایمپلنت در انتهای استخوان فک بوده و دندان مصنوعی، متناسب با آن ساخته می‌شود. در واقع این روش ایمپلنت می‌تواند با تقویت استخوان فک، مانع از شکستگی آن شود.
انواع ایمپلنت بر اساس شکل و متصل کننده ها
بر اساس این تقسیم بندی، انواع ایمپلنت دندان عبارتند از:
-
شش ضلعی داخلی
سر ایمپلنت به شکل ۶ ضلعی و سوراخ مانند طراحی می‌شود. با این کار، اباتمنت به راحتی می‌تواند داخل آن فرو رود.
-
شش ضلعی خارجی
تفاوت این نوع ایمپلنت با نمونه قبلی، در این است که سر آن حالت برآمده دارد.
-
هشت ضلعی داخلی
این نوع ایمپلنت نیز همانند نمونه اول بوده و صرفا شکل سر آن به صورت هشت ضلعی است.
اجزای ایمپلنت دندان
ایمپلنت دندان از ۷ قسمت تشکلیل شده که به طور کلی، ۳ قسمت اصلی آن شناخته شده است. در ادامه شما را با اجزای ایمپلنت دندان، آشنا خواهیم کرد:
-
فیکسچر
مهمترین قسمت ایمپلنت دندان، فیکسچر است. در واقع این قطعه همان پیچی است که درون استخوان فک کاشته شده و با استخوان فک جوش می‌خورد. جنس آن آلیاژ تیتانیوم و یا زیرکونیا است. زیرکونیا، سرامیکی و سفید رنگ بوده و اخیرا وارد بازار شده است. این قطعه مهم به عنوان ریشه دندان عمل خواهد کرد. برای جوش خوردن راحت‌تر فیکسچر با استخوان فک، سطح آن دارای شیار های میکروسکوپی است. همچنین سطح آن با هیدروکسی اپتات که نوعی مواد احیای استخوان است، پوشیده می‌شود.
-
اباتمنت
همانطور که اشاره شد، جایگاه فیکسچر زیر خط لثه است؛ بنابراین تاج دندان به صورت مستقیم نمی‌تواند روی آن قرار بگیرد. به همین منظور از قطعه‌ای به نام اباتمنت استفاده می‌شود. اباتمنت در زیر لثه داخل فیکسچر پیچ شده و از طرف دیگر در بیرون لثه با تاج دندان باند می‌شود. جنس آن از تیتانیوم، دی اکسید زیرکونیوم و اکسید آلومینیوم است. قرار گیری اباتمنت بر روی خط لثه، زمانی انجام می‌شود که فیکسچر با استخوان فک جوش خورده باشد که این زمان بین ۵ تا ۶ ماه طول می‌کشد. اباتمنت در انواع مختلفی وجود دارد که عبارت‌اند از:
- اباتمنت پیچ شونده
- اباتمنت سیمان شونده
- اتصالات اوردنچری
-
تاج دندان
تاج دندان با ظاهری مشابه با دندان‌های طبیعی فرد ساخته شده تا در انتهای مراحل کاشت ایمپلنت دندان، روی اباتمنت قرار بگیرد.
-
کاوراسکرو
این قطعه، پیچ کوچکی است که بعد از قرارگیری فیکسچر بلافاصله بر روی آن قرار می‌گیرد تا بخش داخلی فیکسچر را پوشش دهد. قرارگیری این قطعه درون فیکسچر به منظور جلوگیری از ورود آلودگی، خون و باکتری‌ها است.
-
هیلینگ اباتمنت
در واقع کارایی این قطعه به شکل گیری بافت لثه در اطراف ایمپلنت دندان و همچنین جلوگیری از ورود اجسام خارجی به درون آن کمک می‌کند. هیلینگ اباتمنت در اندازه‌های مختلفی موجود بوده و با توجه به شرایط لثه و اندازه فیکسچر انتخاب می‌شود. پس از بسته شدن هیلینگ اباتمنت یعنی حدود ۲ هفته بعد، دندانپزشک متخصص آن را باز کرده تا برای قالب گیری، ایمپرشن کوپینگ را جای آن قرار دهد.
-
ایمپرشن کوپینگ
به منظور قالب گیری از ایمپلنت در دهان، می‌توان از ایمپرشن کوپینگ استفاده کرد. در واقع این وسیله، مکان دقیق فیکسچر را تعیین می‌کند.
-
آنالوگ
کارایی این قطعه برای مدل سازی فک بیمار است که حدود ۳ ماه بعد بر روی ایمپرشن کوپینگ قرار می‌گیرد.
سوالات متداول
-
بهترین نوع ایمپلنت دندان از چه جنسی ساخته شده است؟
تیتانیوم بهترین ترکیبی است که می‌تواند به صورت دائمی با استخوان فک جوش بخورد. به همین دلیل هم معمولا تمامی انواع ایمپلنت دندان از این اتم در ساختار خود استفاده می‌کنند.
-
کدام جنس ایمپلنت کم عارضه‌تر است؟
در صورتی که فرد استخوان فک ضعیفی داشته باشد، استفاده از ایمپلنت‌های زیرکونیا گزینه ایمن‌‌تری است. ایمپلنت‌های ساخته شده از این جنس، هیچ گونه آلرژی و التهابی ایجاد نمی‌کنند.