اختلالات و ناهماهنگی دندان‌ها ممکن است در خیلی از کودکان مشاهده شوند. به همین دلیل، ارتودنسی کودکان از اهمیت بالایی برخوردار است. ارتودنسی در سنین کودکی می‌تواند تاثیری به مراتب بیشتر از سایر سنین داشته باشد. همچنین، در صورتی که از ارتودنسی در سنین پایین استفاده شود، از خیلی از هزینه‌ها و درمان‌ها در آینده نیز جلوگیری به عمل خواهد آمد.
دکتر لبافی در این مقاله درباره ارتودنسی دندان کودکان، هزینه و مراحل آن اطلاعات بسیار مفیدی را بیان کرده‌اند. علاوه بر این نیز، سن مناسب برای انجام این درمان و مراقبت‌های بعد از ارتودنسی را نیز شرح خواهند داد. مطالعه این مطلب را از دست ندهید!
منظور از ارتودنسی کودکان چیست؟
ارتودنسی کودکان برای درمان و اصلاح ناهنجاری‌های فک و دندان کودکان انجام میشود. متخصص ارتودنسی، هماهنگی دندان‌های دو فک را بررسی می‌کند و اگر کودک دچار ناهنجاری‌های دندانی و یا فکی بود، به کمک دستگاه‌های ارتودنسی به درمان آن می‌پردازد.
شروع درمان ارتودنسی کودکان
اینکه درمان ارتودنسی برای کودکان در چه زمانی شروع شود، به شرایط دندان‌ها و درمانی که نیاز دارند، بستگی خواهد داشت. برخی از ناهنجاری‌ها نیاز به شروع اقدامات در سنین پایین‌تر از ۶ سال دارند. اما برخی دیگر ممکن است در سنین بالاتر از ۶ سال نیز قابل انجام باشند.
به طور کلی هدف از درمان زود هنگام ناهنجاری‌های دهان و دندان، جلوگیری از ایجاد مشکلات شدید تر در آینده است. این درمان ها شرایط مساعدی را برای رشد دندان‌های دائمی فراهم می‌کنند.
هزینه ارتودنسی کودکان
هزینه ارتودنسی کودکان با ارتودنسی بزرگسالان متفاوت است. با این حال، هزینه نهایی ارتودنسی بستگی به عوامل متعددی دارد، بنابراین نمی‌توان یک مبلغ دقیق برای آن بیان کرد. میتوان گفت هزینه ارتودنسی دندان در کودکان نسبت به بزرگسالان کمتر خواهد بود.
در صورتی که در سنین پایین فرزند خود را برای معاینه ارتودنسی ببرید، با تشخیص به موقع ناهنجاری‌های دهان و دندان، برای اصلاح به موقع آنها اقدام خواهید کرد. درمان ارتودنسی در کودکی، راحت‌تر و سریع‌تر انجام میشود؛ بنابراین هزینه نهایی کاهش می‌یابد. به طور کلی قیمت نهایی ارتودنسی دندان به عوامل مختلفی مانند بیمه، موقعیت جغرافیایی مطب دندانپزشکی، دستمزد دندانپزشک، شدت ناهنجاری و همچنین نوع روش درمانی بستگی خواهد داشت. برای دریافت اطلاعات بیشتر از هزینه ارتودنسی دندان، در جلسه مشاوره با دندانپزشک خود این موضوع را مطرح نمایید.
مزایای ارتودنسی کودکان
در صورتی که برخی از ناهنجاری‌های دهان و دندان به موقع تشخیص داده شوند، اصلاح و درمان آنها راحت‌تر خواهد بود. ارتودنسی کودکان می‌تواند مانع از ایجاد مشکلات بزرگ‌تر و پیچیده‌تر در آینده شود. زمانی که هنوز دندان‌های شیری در دهان کودک هستند، متخصص ارتودنسی با بررسی ساختار فک و دندان، می‌تواند با استفاده از درمان‌های پیشگیرانه ارتودنسی، محل رویش دندان‌های دائمی را تحت کنترل قرار دهد. برخی از مزایای دیگر ارتودنسی دندان کودکان عبارت‌اند از:
- نتیجه بهتر و موثرتر
- کاهش نیاز به درمان‌های سخت آینده مانند جراحی
- اصلاح برخی از اختلالات مانند ناهنجاری‌های مفصل گیجگاهی
- تشخیص و جلوگیری از برخی عادت‌های رفتاری نادرست مانند مکیدن انگشت و یا تنفس دهانی
مراحل ارتودنسی کودکان
ارتودنسی کودکان طبق مراحل زیر انجام میشود:
- معاینه در مرحله اول، دندانپزشک وضعیت دندان‌های کودک شما را بررسی می‌کند. با توجه به وضعیت فک و دندان‌ها، روش درمانی مورد نیاز مشخص خواهد شد.
- انجام مراحل درمان بسته به اینکه کدام روش ارتودنسی انتخاب شود، نحوه انجام آن متفاوت خواهد بود. دندانپزشک در جلسه معاینه معمولا زمان شروع درمان را نیز پیشنهاد خواهد کرد. گاهی اوقات نیاز است کودک یکسری درمان‌های پیشگیرانه نیز دریافت کند. به عنوان مثال، در صورتی که دندان شیری زودتر از موعد مقرر بیفتد، میتوان از فضا نگهدارنده استفاده کرد.
علت نیاز کودکان به ارتودنسی
بیشترین علتی که کودکان به درمان ارتودنسی نیاز پیدا می‌کنند، مربوط به ژنتیک است. اما دلایل متعدد دیگری هم هستند که در زیر به آنها اشاره می کنیم:
- افتادن زود هنگام دندان‌های شیری
- وارد شدن آسیب به دندان کودک در طی یک حادثه
- داشتن دندان‌های نامنظم به صورت ارثی
- کوچک بودن فک کودک به صورت مادرزادی
سن مناسب برای ارتودنسی کودکان
ارتودنسی دندان در هر سنی می‌تواند برای اصلاح ناهنجاری‌های دندانی انجام شود. اما به توصیه متخصصان ارتودنسی، سن مناسب برای کودکان، ۸ تا ۹ سالگی است. در این سن حرکت استخوان‌های فک و صورت بدون نیاز به جراحی امکان پذیر است.
ناهنجاری‌های قابل درمان با ارتودنسی کودکان
ناهنجاری‌هایی که در سنین کودکی به کمک ارتودنسی قابل درمان و کنترل هستند، عبارت‌اند از:
- جلو بودن فک پایین و یا عقب بودن فک بالا بهترین سن برای درمان این ناهنجاری، سن حدود ۶ سالگی است. اما به طور کلی، امکان اصلاح فک در زیر ۱۳ سالگی امکان پذیر است. ابزاری که به طور معمول برای درمان این ناهنجاری مورد استفاده قرار می‌گیرد، فیس ماسک است.
- عقب بودن فک پایین بهترین سن برای درمان این مشکل، سنین بین ۸ تا ۱۰ سال است. بسته شدت این ناهنجاری، ممکن است روش‌های مختلفی استفاده شود.
- تنگی فک بالا برخی از کودکان که دارای عادات رفتاری نامناسب مانند تنفس دهانی هستند، دچار این نوع ناهنجاری می‌شوند. بهترین سن برای درمان تنگی فک بالا، قبل از ۱۳ سالگی است. متخصص به کمک دستگاه اکسپندر با باز کردن درز کامی، به درمان این ناهنجاری می‌پردازد.
- اپن بایت به دلایل ژنتیکی و یا برخی از عادات رفتاری نادرست مانند مکیدن انگشت و تنفس دهانی، امکان ایجاد این نوع ناهنجاری وجود دارد. در دوران کودکی، رشد فک سریع است و دندانپزشک به کمک پلاک‌های متحرک، با کنترل رویش دندان‌های عقبی و رویش دندان‌های جلویی، به بستن فاصله ایجاد شده کمک می‌کند.
- افتادن زود هنگام دندان شیری در واقع یکی از دلایل شایعی که سبب نامرتبی دندان‌های دائمی میشود، افتادن زود هنگام دندان‌های شیری است، زیرا دندان‌های شیری جای مناسب را برای دندان‌های دائمی نگه می‌دارند. برای درمان این ناهنجاری از یک روش پیشگیرانه استفاده میشود. دندانپزشک به کمک دستگاه فضا نگهدار ارتودنسی این کار را انجام می‌دهد.
تغذیه مناسب برای کودکان دارای براکت ارتودنسی
براکت ها نیاز به مراقبت دارند، زیرا ظریف بوده و احتمال شکستگی آنها وجود دارد. توجه داشته باشید در روزهای ابتدایی درمان ارتودنسی فرزند شما غذاهای نرم مانند سوپ، پوره سیب زمینی و یا شیر برنج مصرف کند.
اگر بریس‌ها دچار شکستگی شوند، ممکن است برخی از آنها با حرکت دندان‌ها به سمت نادرست، باعث طولانی‌تر شدن روند درمان شوند. والدین باید مراقب تغذیه کودک خود باشند و آموزش عدم مصرف غذاهای سخت، چسبنده و یا جویدنی را به فرزند خود بدهند.
برخی از خوراکی‌هایی که باید از مصرف آنها اجتناب کرد، عبارت‌اند از:
- آجیل
- یخ
- آبنبات
- آدامس
مراقبت از ارتودنسی کودکان
بعد از قرار دادن براکت‌ها، باید مراقبت‌های توصیه شده توسط دندانپزشک را رعایت کنید. ادامه به برخی از مهم‌ترین این دستورالعمل‌ها می‌پردازیم:
- ذرات غذا به راحتی در بین براکت‌های ارتودنسی گیر می‌کنند. به همین جهت باید توجه داشته باشید که فرزند شما بعد از هر وعده غذایی مسواک بزند و با آب، دهان خود را بشوید. همچنین باید مسواک کودک خود را هر ۳ ماه یک بار تعویض نمایید.
- حداقل روزی یک بار با نخ دندان، بین دندان‌ها را تمیز کنید.
- مراجعات منظم به کلینیک دندانپزشکی را فراموش نکنید.
- سعی کنید تا حد امکان مصرف قند و نشاسته فرزند خود را کاهش دهید. زیرا باکتری‌ها با مصرف آنها اسید تولید کرده و سبب افزایش بروز بیماری‌های دهان و دندان می‌شوند.
- غذاهای سخت و چسبناک می‌توانند باعث آسیب به بریس‌ها و سیم ارتودنسی شوند. بنابراین فرزند خود را از مصرف این نوع غذاها منع کنید. آدامس و کارامل با گیر کردن و چسبیدن بین بریس‌ها به راحتی به آنها آسیب می‌رسانند.
سوالات متداول
-
آیا امکان حساسیت کودکان به بریس‌های ارتودنسی وجود دارد؟
به طور کلی احتمال حساسیت در برخی از افراد وجود دارد. بعضی از کودکان به نوع فلز مورد استفاده و دستکش لاتکس از خود حساسیت نشان می‌دهند. در این شرایط دندانپزشک باید از دستکش غیر لاتکس و در صورت ممکن از براکت‌هایی که برای کودک ایجاد حساسیت نمی‌کنند، استفاده نماید.
-
مدت زمان استفاده از براکت های ارتودنسی برای کودکان چقدر است؟
مدت زمان درمان ارتودنسی برای هر کودک به شدت ناهنجاری، نوع درمان، همکاری کودک با ارتودنتیست، رشد کودک و موارد متعدد دیگری بستگی دارد. اما به طور معمول این زمان بین ۱۸ تا ۳۶ ماه متغیر است.
-
منظور از ارتودنسی پیشگیرانه چیست؟
زمانی که درمان ارتودنسی در سنین پایین انجام شود، در واقع ارتودنسی پیشگیرانه صورت گرفته است. پیشگیری به موقع سبب میشود سلامت دهان و دندان افزایش یافته و هزینه‌های درمانی در آینده کاهش یابند. در این صورت علاوه بر سلامت دهان و دندان، سبب بالاتر رفتن اعتماد به نفس نیز خواهد شد. ارتودنسی پیشگیری کمک می‌کند رشد فک تحت نظارت دندانپزشک، به خوبی انجام شود.
-
از کجا میتوان متوجه شد که فرزندتان نیاز به ارتودنسی دارد؟
در صورتی که برخی از ناهنجاری‌ها مانند فاصله زیاد بین دندان‌ها، جفت نشدن دندان‌های بالا و پایین، جلو بودن دندان‌های فک بالا یا پایین و غیره را در فرزند خود مشاهده کردید، باید برای درمان ارتودنسی فرزند خود اقدام کنید. مراجعه به موقع به مطب دندانپزشکی می‌تواند مانع از مشکلات بعدی شود. به طور کلی شما باید در فواصل زمانی معین کودک خود را برای چکاپ دندان‌هایش به مطب دندانپزشکی ببرید تا متخصص ارتودنسی در تشخیص مشکلات و ناهنجاری‌های دهان و دندان شما را راهنمایی کند.