یکی از ناهنجاری‌های دهان و دندان که علاوه بر کاهش زیبایی، باعث به خطر افتادن سلامت دهان و دندان می‌شود، آندربایت (Underbite) است.
در صورتی که بتوان این مشکل را سنین پایین‌تر تشخیص داد و برای درمان اقدام کرد، علاوه بر تاثیر بیشتر، هزینه کمتری هم به همراه خواهد داشت. از آن طرف، در صورتی که این مشکل درمان نشود، عوارض زیادی به بار خواهد آورد. به همین دلیل، بهتر است علائم این بیماری را شناخته و هرچه زودتر برای درمان آن اقدام کنید.
در این مقاله از دکتر فاطمه لبافی شما را به طور کامل با علل و عوامل این ناهنجاری و همچنین درمان آن آشنا خواهیم کرد.
آندربایت چیست؟
این نوع مال اکلوژن در دسته مال اکلوژن کلاس ۳ قرار می‌گیرد که در آن دندانهای فک پایین به طور غیر طبیعی از دندانهای فک بالا جلوتر قرار گرفته‌اند.
زمانی که دندان‌ها در حالت طبیعی خود قرار گرفته باشند، دندانهای قدامی فک بالا حدود ۲ یا ۳ میلیمتر از دندانهای پایین را می‌پوشانند. اما اگر فردی دچار ناهنجاری آندربایت شده باشد، وضعیت دندانهای او دقیقا برعکس حالت نرمال است.
این ناهنجاری ظاهر بسیار غیر طبیعی‌تری از دیگر ناهنجاری‌های دهان و دندان دارد. به همین سبب افرادی که دچار آن می‌شوند، بیشتر به فکر درمان آن خواهند افتاد.
علل بروز آندربایت
برای ایجاد ناهنجاری آندربایت دلایل بسیاری می‌توانند موثر باشند که در زیر به بررسی آنها می‌پردازیم:
- ژنتیک در واقع این مورد یکی از اصلی‌ترین دلایل ایجاد ناهنجاری آندربایت است. اندازه فک و دندان به وسیله ژنتیک تعیین می‌شود و از طریق والدین به فرزندان منتقل خواهد شد. به همین جهت مسائل ارثی یکی از مهمترین دلایل ایجاد این نوع ناهنجاری به حساب می‌آیند.
- برخی عادات رفتاری نادرست بعضی از عادات رفتاری نادرست مانند مکیدن انگشت شست، استفاده از پستانک و شیشه شیر به مدت طولانی، ریفلاکس بلع نادرست و فشار آوردن زبان به دندان‌ها می‌توانند نقش موثری در بروز این ناهنجاری داشته باشند.
- تومور برخی از تومور‌های موجود در دهان انسان، می‌توانند باعث به هم ریختن موقعیت دندان‌ها و بیرون زدگی آنها شوند. به همین دلیل، ممکن است یک از دلایل ایجاد آندربایت، وجود تومور باشد.
- تروما و حادثه گاهی اوقات امکان دارد بر اثر یک حادثه، به فک ضربه شدیدی وارد شود که در این صورت نحوه قرار گرفتن دندان‌ها و یا فک تغییر خواهد کرد. در اکثر اوقات جراحی سبب درمان این عارضه خواهد شد. اما در مواردی شاید استخوان فک به درستی تراز نشده و ناهنجاری آندربایت برای فرد ایجاد شود.
- فشار ثابت و مداوم به دندانهای پایینی در مواقعی اگر در سنین کودکی، به دندانهای فک پایین بیش از اندازه با زبان فشار وارد شود، آندربایت ایجاد می‌شود.
هزینه درمان آندربایت چقدر است؟
قیمت درمان آندربایت به عوامل بسیاری بستگی دارد. شدت ناهنجاری و نوع روش درمان تاثیر بسیار زیادی بر هزینه درمان دارد. اگر درمان به روش ارتودنسی دندان صورت بگیرد، هزینه درمان با توجه به نوع ارتودنسی و دستگاه‌های مربوطه تعیین می‌شود.
در نظر داشته باشید که اگر درمان نیاز به جراحی داشته باشد، هزینه جراحی آندربایت نیز جداگانه محاسبه می‌شود.
.برخی از موارد دیگر مانند موقعیت جغرافیایی کلینیک دندانپزشکی، بیمارستان مورد نظر، بیمه، هزینه داروها و دستمزد جراح و دندانپزشک نیز بر هزینه نهایی درمان آندربایت تاثیرگذار هستند.
طول درمان آندربایت
طول درمان به نوع روش درمانی بستگی دارد. در صورتی که تشخیص دندانپزشک برای درمان، ارتودنسی باشد، با توجه به نوع ارتودنسی و دستگاه‌های مربوطه، مدت زمان درمان بین ۶ ماه تا ۳ سال متغیر خواهد بود.
اگر برای درمان آندربایت، جراحی در نظر گرفته شده است، باید بدانید که زمان بیشتری طول می‌کشد، زیرا بعد از جراحی برای تثبیت وضعیت دندان‌ها باید از ارتودنسی نیز کمک گرفته شود.
در نظر داشته باشید که درمان آندربایت در سنین پایین‌تر علاوه بر اینکه هزینه کمتری را شامل می‌شود، راحت‌تر و سریع‌تر انجام خواهد شد.
روشهای درمان آندربایت
درمان آندربایت با توجه به شرایط بیمار و شدت ناهنجاری به دو روش قابل انجام است که در زیر به بررسی آنها می‌پردازیم:
- ارتودنسی در واقع ارتودنسی بهترین و رایج‌ترین روش درمانی است و در صورتی که در سنین پایین‌تر انجام شود، قادر به درمان ناهنجاری آندربایت خواهد بود. روشهای متنوعی از ارتودنسی وجود دارد که ارتودنتیست با بررسی شرایط دهان و دندان، بهترین روش و دستگاه را برای درمان انتخاب میکند. در صورتی که دندان‌ها زیاد و وضعیت شلوغی داشته باشند، متخصص ارتودنسی چند دندان را خواهد کشید تا شرایط را برای تراز کردن آنها و فک، هموار سازد.
اگر درمان در سنین پایین انجام شود، ارتودنتیست می‌تواند از دستگاه اکسپندر و یا وسیع کننده کام استفاده کند. این ابزار با وصل شدن به کام دهان، باعث بزرگ‌تر شدن فک بالا شده و در نهایت به تراز شدن دندانهای فک بالا و پایین کمک خواهد کرد. - جراحی برای درمان این مشکل، ممکن است نیاز باشد جراح فک بالا یا پایین را کمی جابه‌جا کند. جراحی حتی برای بزرگ‌تر کردن فک بالا نیز به کار گرفته می‌شود.
تفاوت درمان آندربایت در کودکان و بزرگسالان چیست؟
زمانی که آندربایت به موقع تشخیص داده شود و بیمار در سنین پایین تحت درمان قرار بگیرد، به کمک ابزارهای ارتودنسی مانند فیس ماسک، اکسپندر و هدگیر معکوس، درمان به راحتی انجام خواهد شد. درمان آندربایت در سنین بزرگسالی سخت‌تر انجام شده و به طور معمول به جراحی و بعد از آن به ارتودنسی نیاز دارد. زیرا در سنین بالاتر رشد استخوان فک متوقف شده و قابلیت تغییر موقعیت آن بدون جراحی، امکان پذیر نخواهد بود.
عوارض آندربایت
ناهنجاری آندربایت عوارض متعددی را به دنبال خواهد داشت که عبارت‌اند از:
- ایجاد مشکلاتی در جویدن و بلع غذا
- اختلال در تکلم و صحبت کردن
- پوسیدگی دندان‌ها بر اثر ساییدگی بیش از حد آنها
- ایجاد عفونت‌های باکتریایی و بوی بد دهان
- سخت بودن رعایت بهداشت دهان و دندان
- آپنه خواب و مشکلات تنفسی
- ایجاد دردهای ناحیه سر، فک، گوش و صورت
- بروز انواع بیماری‌های لثه
- کاهش اعتماد به نفس به علت کاهش زیبایی دهان و دندان
- اختلال مفصل فکی گیجگاهی
- دندان قروچه یا براکسیسم و در نهایت آسیب به مینای دندان
سوالات متداول
-
آیا جراحی فک برای درمان آندربایت خطر دارد؟
خیر، جراحی فک برای درمان آندربایت به طور معمول خطر زیادی برای فرد به همراه ندارد. دوره نقاهت جراحی ممکن است کمی طولانی‌تر از سایر درمان‌ها باشد، اما در صورت رعایت دستورالعمل‌های دندانپزشک، مشکلی برای فرد به وجود نخواهد آورد. البته به این موضوع دقت کنید که اگر فرد بیماری خاصی داشته باشد و متخصص اطلاع ندهد، ممکن است جراحی با خطر همراه باشد.
-
برای درمان آندربایت بهترین سن کدام است؟
به طور قطع هرچه درمان در سنین پایین‌تری انجام شود، علاوه بر کاهش هزینه‌ها، نتیجه درمان نیز راحت‌تر و سریع‌تر به دست می‌آید. با توجه به توصیه دندانپزشکان بهترین سن بین بین ۷ تا ۱۰ سالگی است.
-
آیا امکان درمان آندربایت در بزرگسالان نیز وجود دارد؟
درست است که درمان این ناهنجاری در سنین بزرگسالی کمی سخت‌تر است، اما غیر ممکن نیست. ممکن است دوره نقاهت آن کمی طولانی‌تر بوده و برای اثربخشی، نیاز به زمان بیشتری داشته باشد.
-
به چه دلیل درمان آندربایت باید به سرعت انجام شود؟
عدم تقارن فک در افراد بسیاری وجود دارد، اما مسئله مهم شدت ناهنجاری است که باعث اهمیت درمان می‌شود. اگر آندبایت در مرحله شدید باشد و به سرعت درمان نشود، عوارض موقت و دائمی زیادی را برای بیمار به همراه خواهد داشت.
-
تفاوت آندربایت و کراس بایت چیست؟
کراس بایت نیز یکی دیگر از اختلالات آکلوژنی است که خیلی از اوقات با آندربایت اشتباه گرفته می‌شود. در آندربایت، تمام دندانهای فک پایین، نسبت به فک مقابل، جلوتر قرار می‌گیرند. این در حالی است که این مشکل در کراس بایت، فقط محدود به چند دندان است.
-
آیا آندربایت روی چهره نیز تاثیر می‌گذارد؟
بله، آندربایت با بهم زدن نظم فک و دندان‌ها، می‌تواند ظاهر چهره و طرح لبخند را تحت تاثیر قرار دهد.
-
آیا با درمان آندربایت، تاثیری روی چهره ایجاد می‌شود؟
بله، مطمئنا با درمان این مشکل، ظاهر فک و طرح لبخند فرد تغییرات قابل ملاحظه‌ای پیدا می‌کنند.
-
آیا آندربایت خود به خود درمان می‌شود؟
خیر، برای درمان این ناهنجاری باید از یکی از روشهای گفته در این مقاله استفاده کنید.
-
تفاوت آندربایت با اوربایت چیست؟
تفاوت این دو ناهنجاری در این است که کدام فک در حالت غیر طبیعی قرار گرفته است. اگر فک پایین بیش از حالت استاندارد جلوتر باشد، فرد به آندربایت مبتلا است. اگر فک بالا بیش از حالت استاندارد جلوتر قرار گرفته باشد، فرد دچار اوربایت است.